Παραφράζοντας τον Μαρκ Τουέιν, η ηλικία των πολιτικών είναι ένα θέμα όπου η σκέψη υπερισχύει της ύλης.
Εάν οι ψηφοφόροι δεν ενοχλούνται, η ηλικία των ηγετών τους δεν έχει σημασία. Η εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν, 39 ετών, του νεώτερου αρχηγού του γαλλικού κράτους μετά τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, αποτελεί μέρος μιας τάσης που εκτοξεύει ομάδα νεαρών πολιτικών σε θέσεις ηγεσίας. Αυτό είναι ακόμα πιο αξιοσημείωτο, δεδομένου ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν γηρασμένους πληθυσμούς.
Πρόσφατα παραδείγματα συμπεριλαμβάνουν τον Λίο Βαράντκαρ, 38 ετών, τον οποίο το ιρλανδικό κοινοβούλιο εξέλεξε ως νεώτερο πρωθυπουργό του έθνους, και ο Γιούρι Ράτας, ο οποίος ήταν επίσης 38 ετών όταν έγινε ο πρωθυπουργός της Εσθονίας τον Νοέμβριο. Από την ανάκτηση της ανεξαρτησίας της το 1991, η Εσθονία έχει συνήθεια να επιλέγει νέους ηγέτες. Ο Τάαβι Ρούιβας, ο προκάτοχος του κ. Ράτας, ήταν 34 όταν ανέλαβε τη θέση του το 2014.
Όταν οι αυστριακοί κληθούν στις κάλπες τον Οκτώβριο, υπάρχει η πιθανότητα ο νικητής να είναι ο Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος έγινε ηγέτης του κεντροδεξιού λαϊκού κόμματος τον Μάιο σε ηλικία 30 ετών. Ο κ. Κουρτς είναι πραγματικά το πολιτικό παιδί θαύμα της κεντρικής Ευρώπης. Ήταν 27 ετών όταν έγινε ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας το 2013.
Οι ευρωπαίοι πρωθυπουργοί που βρίσκονται μόλις στην άλλη πλευρά των 40, περιλαμβάνουν τον Σαρλ Μισέλ του Βελγίου στα 41, τον Τζόζεφ Μούσκατ της Μάλτας στα 43, και τον Σαβιέ Μπετέλ του Λουξεμβούργου στα 44. Στις επόμενες εκλογές της Ιταλίας που πιθανόν να διεξαχθούν στις αρχές του 2018, ο Ματέο Ρέντσι, 42, πιθανότατα θα φιλοδοξήσει να ανακτήσει την πρωθυπουργία που απέκτησε για πρώτη φορά το 2014.
Εκτός από το νεαρό της ηλικίας, ποια είναι τα γνωρίσματα αυτών των ηγετών; Σε γενικές γραμμές, είναι ρεαλιστές, μεταρρυθμιστές και ανυπόμονοι να μεταφέρουν την πολιτική πέρα από την παραδοσιακή μάχη. Είναι επίσης βαθιά προσηλωμένοι στην επιτυχία της ευρωζώνης και της ΕΕ.
Ο Ζαν Ζακ Μπαρμπερί, ο οποίος υπήρξε σύμβουλος οικονομικής πολιτικής του Φρανσουά Ολλάντ, του πρώην προέδρου της Γαλλίας, συγκρίνει τον εντυπωσιακό πολιτικό αντίκτυπο του κ. Μακρόν αυτόν της Uber, της εταιρείας δρομολογίων με έδρα στο Σαν Φρανσίσκο, στις υπηρεσίες ταξί. «Ο Macron έχει «Uber-οποιήσει» το γαλλικό πολιτικό σύστημα, εκτοπίζοντας εκατοντάδες καθιερωμένους πολιτικούς από όλα τα κόμματα», σχολιάζει.
Ορισμένοι ηπειρωτικοί πολέμιοι καταλήγουν σε ακόμη ευρύτερα συμπεράσματα από τις διαφορές στην ηλικία και τις πολιτικές προοπτικές μεταξύ της νεανικής σειράς της Ευρώπης και των παλαιότερων ηγετών των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο Ντόναλντ Τράμπ, ο 71χρονος πρόεδρος των ΗΠΑ, και η Τερέζα Μέι, η 60χρονη πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, θεωρούνται ως δείγματα ενός γηράσκοντος, μπερδεμένου αγγλόφωνου κόσμου που αποσύρεται στο καβούκι του, χάρη στις πολιτικές του «πρώτα η Αμερική» του κ. Τραμπ και την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Αντιθέτως, οι νέοι ηγέτες της Ευρώπης φέρονται να κοιτάζουν μπροστά με αισιοδοξία, σε έναν ανοιχτό, φιλελεύθερο κόσμο στον οποίο μια ανανεωμένη ΕΕ διαδραματίζει εξέχοντα ρόλο.
Για να είμαστε δίκαιοι, η βρετανική και η αμερικανική πολιτική, στο πρόσφατο και όχι τόσο πρόσφατο παρελθόν, είχε αρκετή εμπειρία με νέους ή νεότερους ηγέτες. Ο Τζον Κένεντι ήταν 43 όταν έγινε πρόεδρος το 1961. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ ήταν 34 όταν έκανε την ομιλία του “I Have a Dream” το 1963.
Ο Τόνι Μπλερ και ο Ντέιβιντ Κάμερον ήταν και οι δύο 43 όταν ήρθαν στην εξουσία. Τα σύννεφα του πολέμου στο Ιράκ και του δημοψηφίσματος του Brexit που κατέστρεψαν και που επισκίασαν τις δύο πρωθυπουργίες, οδήγησαν πολλούς βρετανούς στην ετυμηγορία ότι το νεαρό της ηλικίας δεν αποτελεί εγγύηση καλής πολιτικής κρίσης.
Ωστόσο, ένας πολιτικός που επέδειξε μια ωριμότητα πολύ μεγαλύτερη από τα χρόνια του ήταν ο Ουίλιαμ Πιτ ο Νεότερος. Αφού διορίστηκε πρωθυπουργός το 1783 στην ηλικία των 24 ετών, συνέχισε οδηγώντας τη Βρετανία στη νίκη στους επαναστατικούς πολέμους της Γαλλίας. Ένα ανερχόμενο αστέρι στη σημερινή σκηνή είναι η Ρουθ Ντέιβιντσον, 38, ηγέτης των σκοτσέζων Συντηρητικών, αλλά η άνοδος της οφείλει τα πάντα στο σκωτικό πλαίσιο και ελάχιστα ή τίποτα στο Westminster.
Όπως δεν είναι κάθε ευρωπαίος ηγέτης νέος – η Άνγκελα Μέρκελ, η γερμανίδα καγκελάριος, κλείνει τα 63 στις 17 Ιουλίου – ούτε και το νεαρό της ηλικίας είναι συνώνυμο της φιλοευρωπαϊκής και υπέρ των ελεύθερων αγορών στάση. Τόσο ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, ο ισπανός ριζοσπάστης αριστερός, όσο και ο Τζίμι Άκερσον, ο σουηδός λαϊκιστής κατά των μεταναστεύσεων, είναι 38. Η εμφάνιση τέτοιων αντικαταστατικών προσωπικοτήτων και του κ. Μακρόν υποδεικνύει έναν λόγο για τον οποίο οι νέοι πολιτικοί ανεβαίνουν στην Ευρώπη.
Η παλαιότερη γενιά απέτυχε. Σε καμία χώρα δεν είναι τόσο αληθές αυτό όσο στην Ελλάδα, όπου οι πελατειακές σχέσης και η διαφθορά δημιούργησαν μια τόσο έντονη έκτακτη ανάγκη, ώστε ο Αλέξης Τσίπρας, ένας φλογερός αριστερός, σάρωσε την παλαιά τάξη το 2015 και έγινε πρωθυπουργός στην ηλικία των 40 ετών.
Ωστόσο, ο κύριος Τσίπρας είναι σήμερα μια πολύ πιο ήπια προσωπικότητα. Εάν είναι αλήθεια ότι όλες οι πολιτικές σταδιοδρομίες, εκτός κι αν πηγάζουν οικειοθελώς μέσο ρεύμα, καταλήγουν σε αποτυχία, τότε ίσως οι σημερινοί νέοι ηγέτες πρέπει επίσης να προσβλέπουν στην αντικατάστασή τους από την επόμενη γενιά.