Η διαφωνία της Τουρκίας με τη Γερμανία – το Βερολίνο εξαπέλυσε σκληρή κριτική κατά της κυβέρνησης του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και ο επικεφαλής του προσωπικού της καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ, Πέτερ Αλτμάιερ, αποκάλεσε τη συμπεριφορά της Άγκυρας «απαράδεκτη», όταν η τουρκική αστυνομία συνέλαβε έναν γερμανό σε μια επιχείρηση κατά ακτιβιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων – κλιμακώνεται σε διαμάχη. Αλλά οι σχέσεις της Τουρκίας με άλλους εταίρους του ΝΑΤΟ είναι εξίσου εμπρηστικές.
Ο τρόπος με τον οποίο ο πρόεδρος Τραμπ πυροδότησε την κρίση μεταξύ ενός μετώπου υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας και του σύμμαχου της Τουρκίας Κατάρ είναι ένα πράγμα, που έθεσε σε κίνδυνο τη μεγαλύτερη βάση της Αμερικής στη Μέση Ανατολή. Αλλά οι ΗΠΑ και η Γαλλία και η Βρετανία, στηριζόμενες στην κουρδική πολιτοφυλακή της Συρίας για την καταπολέμηση του ISIS στη Συρία και το Ιράκ, θέτουν σε κίνδυνο την πρόσβαση του ΝΑΤΟ στην αεροπορική βάση Ιντζιρλίκ στη νότια Τουρκία (από όπου η Γερμανία έχει μετακινήσει το τμήμα της στην Ιορδανία αφότου η Άγκυρα παρεμπόδισε την πρόσβαση σε γερμανούς βουλευτές).
Οι αντάρτες που υποστηρίζονται από την Τουρκία πολεμούν ήδη τους πληρεξουσίους της συμμαχίας των ΗΠΑ κατά του ISIS στη Συρία. Την περασμένη εβδομάδα, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Τουρκίας έλαβε το έκτακτο βήμα να αποκαλύψει τη θέση 10 αμερικανικών βάσεων σε κουρδικές περιοχές της βόρειας Συρίας, με χάρτες και αριθμούς στρατευμάτων.
Η Τουρκία εισήλθε σε μια τακτική συμμαχία με τη Ρωσία και το Ιράν ανακάμπτοντας από τη διαμάχη για τους κούρδους με τους δυτικούς συμμάχους. Σπρώχνεται όλο και περισσότερο στην αγκαλιά τους, μαζί με το Κατάρ. Αυτή η τελευταία διαμάχη, φαινομενικά ξεχωριστή, αποκόπτει την Τουρκία από το στρατόπεδο των Σουνιτών στο οποίο προσπάθησε να ηγηθεί η Άγκυρα, και θα μπορούσε να καταλήξει με την αποδυνάμωσή της, παράλληλα με την περαιτέρω εσωτερική αποσταθεροποίηση.
Η Τουρκία ακόμη πασχίζει με τις συνέπειες της απόπειρας πραξικοπήματος του περασμένου καλοκαιριού, την οποία ο πρόεδρος Ερντογάν και το κόμμα του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αποδίδουν σε ένα δίκτυο που έχει διεισδύσει στον στρατό και το κράτος με την υποκίνηση του Φετουλάχ Γκιουλέν, επικεφαλής μιας σκιώδους ισλαμιστικής αίρεσης και πρώην σύμμαχος. Οι συλλήψεις κατέστρεψαν τα στρατεύματα, εκκαθαρίσει τα υπουργεία, τα πανεπιστήμια, τα σχολεία και τα μέσα ενημέρωσης, οδηγώντας σε περισσότερες από 100.000 απολύσεις και σε 50.000 φυλακισμένους. Αλλά η χώρα είναι επίσης υπό επίθεση από το ISIS και την εξέγερση του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK), στο οποίο συνδέεται με τους υποστηριζόμενους από τις ΗΠΑ κούρδους μαχητές.
Τι θα συμβεί αν το Ιράν ή η Σαουδική Αραβία, που ήδη βρίσκονται σε έμμεσο πόλεμο σε μια περιοχή που καταναλώνεται από τον αγώνα σιιτικών και σουνιτικών δυνάμεων, αποφασίσουν να ψαρέψουν κι αυτοί στα ταραγμένα νερά; Η δύση κατά καιρούς φαίνεται να έχει αποδεθχεί την απώλεια της Τουρκίας, παρακολουθώντας καθώς εξαφανίζεται στον ιστό της Ευρασιατικής αράχνης που πλέκει η Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Η ΕΕ φέρει ειδική ευθύνη. Κάποτε μια στρατηγική άγκυρα και κινητήρας μεταρρυθμίσεων για την Τουρκία, τα μέλη της ΕΕ ξεκίνησαν να εμποδίζουν την ένταξη της Τουρκίας πριν από μια δεκαετία και δείχνουν μια ζέστη μια κρύο από τότε – θερμά με την Άγκυρα ως επί το πλείστον όταν χρειάζονται βοήθεια, όπως στο να κρατήσει πίσω τα κύματα σύρων προσφύγων που κατευθύνονται προς την Ευρώπη.
Ο πρόεδρος Ερντογάν, από την πλευρά του, ενισχυμένος μετά τη νίκη στο συνταγματικό δημοψήφισμα του Απριλίου που του τη δυνατότητα να κυβερνά ανεξέλεγκτα από οποιαδήποτε ισορροπία των εξουσιών, θα προτιμούσε να κρατήσει οικονομικούς δεσμούς με την ΕΕ χωρίς τους ενοχλητικούς πολιτικούς περιορισμούς και τη δικαστική εποπτεία. Αυτό είναι μια παραίσθηση όσο η ρήξη με την Ευρώπη (καθώς και το ΝΑΤΟ) επιταχύνεται.
Η οικονομία της Τουρκίας είναι ευάλωτη, ιδίως λόγω της εξάρτησής της από φθηνή πίστωση. Ερωτήματα βαραίνουν το κράτος δικαίου της, όπως η κατάσχεση περίπου 1.000 ιδιωτικών εταιρειών μετά το πραξικόπημα, και αποθαρρύνουν τις επενδύσεις. Η εξωτερική και αμυντική πολιτική φαίνεται όλο και πιο αυτοσχεδιαστική, συνδεόμενη από το μοναδικό νήμα των κουρδικών προωθήσεων νότια των συνόρων της Τουρκίας, ενθαρρύνοντας το PKK μέσα σε αυτά. Καθώς οι σύροι κούρδου καταλαμβάνουν την έδρα του ISIS στη Ράκκα και οι αυτοκυβέρνητοι κούρδοι του Ιράκ διεξάγουν δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία το Σεπτέμβριο, η Τουρκία μπορεί να μπει στον πειρασμό να ξεσπάσει.
Η Γερμανία και η Τουρκία βρίσκονται κοντά σε χρήση αμοιβαίων αντιποίνων μέσω κυρώσεων, με το Βερολίνο να επανεξετάζει τις άδειες πώλησης όπλων και η Άγκυρα να φέρεται να καταρτίζει μαύρες λίστες γερμανικών εταιρειών στην Τουρκία. Ωστόσο, η ΕΕ θα πρέπει να έχει ακόμη κάποια μόχλευση.
Και οι δύο πλευρές, με πιο ψύχραιμη σκέψη, μπορούν να δουν την αξία της αμυντικής και αντιτρομοκρατικής συνεργασίας και της μεγαλύτερης εμπλοκής της ΕΕ με το κουρδικό πρόβλημα, το οποίο η Τουρκία θεωρεί ως υπαρξιακό. Η είσοδος στην ΕΕ είναι εκτός συζήτησης. Ωστόσο, μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου, οι Βρυξέλλες θα πρέπει να προωθήσουν μια ριζική αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία – οι κανόνες της οποίας θα μπορούσαν να στηρίξουν ένα συντριμμένο κράτος δικαίου. Εάν η σχέση με την Τουρκία πρόκειται να είναι συναλλακτική, κάντε τις διαπραγματεύσεις να αξίζουν κάτι.