Κάτι αντίστοιχο έχει γίνει και στο παρελθόν ανάμεσα στη Γερμανία και τη Γαλλία. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπέγραψαν συνθήκη βάζοντας τέλος στην παραδοσιακή τους εχθρότητα. Αλλά και με την Ολλανδία έγινε το ίδιο και αφορούσε διακανονισμό συνόρων. Παρόμοιες συνθήκες χρειάζονται Βουλγαρία και ΠΓΔΜ για να λύσουν τις διαφορές τους. Στις 22 Φεβρουαρίου 1999 υπεγράφη δήλωση ανάμεσα στους τότε πρωθυπουργούς των δύο χωρών, Ιβάν Κουστόφ και Λιούμπκο Γκεοργκιέφσκι, αλλά με την αποχώρησή τους από την διακυβέρνηση της χώρας εξασθένησε και η δύναμη της λογικής.
Κοινή ιστορική θεώρηση από εμπειρογνώμονες
Σήμερα, 18 χρόνια μετά, Σκόπια και Σόφια υπέγραψαν Συνθήκη Σχέσεων Καλής Γειτονίας. Το πόσο καλή ήταν η τότε διακήρυξη φαίνεται από το ότι πολλές από τις προβλέψεις της υιοθετήθηκαν όπως ήταν ή ελάχιστα αλλαγμένες από τη συνθήκη. “Το αποφασιστικής σημασίας σημείο προόδου περιλαμβάνεται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 8, όπου προβλέπεται σύσταση κοινής πολυκλαδικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων για ιστορικά και εκπαιδευτικά θέματα, έτσι ώστε να αφαιρείται από τους πολιτικούς η αρμοδιότητα ερμηνείας” είπε ο Κλάους Σραμάιερ, πρώην γερμανός πρέσβης στα Σκόπια. “Πολλές φορές στο παρελθόν πολιτικές διαφωνίες για ιστορικές προσωπικότητες ή γεγονότα έγιναν αιτία για εντάσεις. Δεν είναι απορίας άξιο για δύο χώρες με μακρά κοινή ιστορία, αλλά ήταν παράλογο να επικρατούν πολιτικές και όχι αντικειμενικές αξιολογήσεις. Το λάθος διορθώθηκε με αυτήν την επιτροπή εμπειρογνωμόνων”.
Ο γερμανός διπλωμάτης δίνει πολύ μεγάλη σημασία στην παράγραφο 2 του άρθρου 8. Προβλέπει κοινό “εορτασμό κοινών ιστορικών γεγονότων και προσωπικοτήτων”. Η αρχή θα γίνει σήμερα στα Σκόπια. Η αναπληρώτρια πρόεδρος της βουλγαρικής κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Εκατερίνα Ζαχαρίεβα μαζί με τον σκοπιανό ομόλογό της Νικολά Ντιμιτρόφ καταθέτουν στεφάνι στον τάφο του Γκότσε Ντέλτσεφ, βούλγαρου επαναστάτη που πολέμησε τους Τούρκους στην τουρκοκρατούμενη τότε Μακεδονία.
Και η Ελλάδα;
Βέβαια, οι εθνικιστές στη Βουλγαρία αντέδρασαν έντονα προβάλλοντας τον ισχυρισμό πως η συνθήκη αποτελεί δήλωση “χρεοκοπίας” της χώρας τους. “Τους εθνικιστές δεν μπορείς ποτέ να τους ικανοποιήσεις γιατί θεωρούν ότι διακατέχονται από απόλυτη λογική”, λέει ο Κλάους Σραμάιερ. “Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ο πλούτος της κοινής ιστορίας προκύπτει μόνο από την ιστορική και πιθανότατα διαφορετική επιστημονική θεώρησή της από τις δύο πλευρές. Το ίδιο ισχύει και για τους εθνικιστές της άλλης πλευράς. Το κόμμα VMRO-DPMNE κατέστρεψε οικονομικά τη χώρα και την οδήγησε σε αδιέξοδο. Θα πρέπει να χαίρονται που ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζαέφ διάνοιξε στη χώρα προοπτική για μια νέα αρχή. Η κοινή ιστορία απαιτεί συμβιβασμό, δεν μπορεί να είναι πεδίο δράσης για εξτρεμιστές που θεωρούν την ιστορία ιδιοκτησία τους”.
Στη σημερινή ημέρα χαράς για τη Βουλγαρία και την πΓΔΜ, για τα Βαλκάνια, λείπει ο τρίτος παίκτης για να είναι πλήρης η χαρά, η Ελλάδα. “Θα ήταν ωραίο η Αθήνα να εμπνευστεί από το πνεύμα της νέας συνθήκης και να εκπληρώσει τουλάχιστον την Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995 και την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου του 2005”, υποστηρίζει ο γερμανός διπλωμάτης. “Τα Βαλκάνια χρειάζονται συνεργασία, αρμονία για να αντιταχθούν στους επαπειλούμενους κινδύνους” Αλεξάντερ Αντρέεβ (DW)