Η αντίδραση του ισπανού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι στο δημοψήφισμα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας ήταν εξίσου ανόητη όσο η ψηφοφορία ήταν απερίσκεπτη.
Οι αξιωματούχοι της Καταλονίας δεν πρέπει ποτέ να είχαν προγραμματίσει την ψηφοφορία – αλλά μόλις το έπραξαν, οι ισπανοί αξιωματούχοι δεν θα έπρεπε να προσπαθήσουν να τη σταματήσουν. Η επίλυση αυτής της σύγκρουσης έγινε πιο δύσκολη.
Ο Ραχόι προσπάθησε να απεικονίσει το δημοψήφισμα, στο οποίο οι καταλανικές αρχές λένε ότι το 42 τοις εκατό των καταλανών ψήφισε περίπου εννέα προς ένα για την ανεξαρτησία, αποκλειστικά ως θέμα επιβολής του νόμου: το συνταγματικό δικαστήριο της Ισπανίας το είχε κηρύξει παράνομο, και έτσι απέστειλε την αστυνομία για να προσπαθήσει να σταματήσει την ψηφοφορία από το να προχωρήσει – συλλαμβάνοντας πολιτικούς, χτυπώντας ψηφοφόρους, κατάσχοντας κάλπεις. Η βία που ξέσπασε ήταν συγκλονιστικό θέαμα για τη Δυτική Ευρώπη. Το πρόσφατο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας του Ιρακινού Κουρδιστάν ήταν πιο ειρηνικό.
Μια στασιακή πρόκληση σε μια εκλεγμένη εθνική κυβέρνηση δεν μπορεί να ληφθεί ελαφρώς, και το καταλανικό κίνημα ανεξαρτησίας, που αγνοεί το κράτος δικαίου, είναι ασυγχώρητο. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι αυτονομιστές είναι μια μαχητική μειονότητα σε μια από τις πιο σημαντικές οικονομικά περιοχές της Ισπανίας. Ο στόχος του Ραχόι θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση θεμάτων που είναι σημαντικά για όλους τους καταλανούς, οι περισσότεροι από τους οποίους αντιτίθενται στην ανεξαρτησία (ή τουλάχιστον πριν από την ψηφοφορία της Κυριακής).
Η εύρεση ενός τρόπου να εκτονωθούν οι εντάσεις δεν θα είναι εύκολη. Το να ξανανοίξει η συνταγματική διευθέτηση του 1978 που οδήγησε στις ισχύουσες ρυθμίσεις αυτονομίας δεν θα βοηθήσει αναγκαστικά, δεδομένου ότι η Ισπανία έχει ήδη μεταβιβάσει τόσα πολλά δικαιώματα στις περιφέρειες. Και μια επίσημη αναστολή της αυτονομίας της Καταλονίας, όπως πρότειναν ορισμένοι στη Μαδρίτη, θα αύξανε μόνο τις εντάσεις και θα οδηγήσει περισσότερους ψηφοφόρους σε αποσχιστικά κόμματα στις επόμενες περιφερειακές εκλογές.
Αυτό που χρειάζεται η Ισπανία είναι μια πιο ευαίσθητη εθνική κυβέρνηση, όχι κατ’ ανάγκη πιο αδύναμη. Είναι προς το συμφέρον όχι μόνο της μειοψηφικής κυβέρνησης του Ραχόι, αλλά και των εθνικών κομμάτων της Ισπανίας, να βρουν τρόπους για να γιορτάσουν τον πλουραλισμό της χώρας ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν την αίσθηση του κοινού σκοπού. Αυτά δεν είναι γρήγορες διορθώσεις. Μια πιο αποτελεσματική και λιγότερο διεφθαρμένη κυβέρνηση, και περισσότερη προσοχή στην οικοδόμηση της πολιτικής συναίνεσης, θα βοηθούσε στην κατάρρευση της στενοκεφαλιάς με την πάροδο του χρόνου.
Το αν η βία της Κυριακής αντιπροσωπεύει ένα σημείο χωρίς επιστροφή για την απόπειρα ανεξαρτησίας της Καταλονίας είναι ασαφές. Αλλά έχει αυξήσει σημαντικά τις εντάσεις και άφησε τις δύο πλευρές βαθιά οχυρωμένες. Παγιδευμένη στη μέση είναι η μεγάλη πλειοψηφία των ισπανών – συμπεριλαμβανομένων και των ίδιων των περισσότερων καταλανών. Για να γλιτώσει η Ισπανία από τις σημαντικές πολιτικές και οικονομικές αναταραχές θα χρειαστεί ανοχή, υπομονή και αρκετές πολιτικές ικανότητες.