Το κόμμα του Αντρέι Μπάμπις κυριάρχησε στις τσεχικές εθνικές εκλογές το Σάββατο και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός. Ο Μπάμπις έχει περιγραφεί ως «ο επιχειρηματίας κατά του κατεστημένου που δεσμεύεται να καταπολεμήσει την πολιτική διαφθορά ενώ αντιμετωπίζει ο ίδιος κατηγορίες απάτης» – ακούγεται γνώριμο; Ωστόσο, το 2015, η Τσεχική Δημοκρατία είχε τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ποσοστό μεγαλύτερο του 4%. Νωρίτερα φέτος, αναπτυσσόταν με 2,9%, με τις πιθανότητες για ακόμη υψηλότερα ποσοστά.
Οι διαπραγματεύσεις της προηγούμενης εβδομάδας στη Νέα Ζηλανδία έφεραν στην εξουσία την ηγέτη του Εργατικού Κόμματος Γιασίντα Άρντερν, με τον λαϊκιστή Ουίνστον Πίτερς στον κυβερνητικό συνασπισμό. Η Άρντερν θέλει να μειώσει τη μετανάστευση, ίσως κατά το ήμισυ, και να θέσει πολύ αυστηρότερους περιορισμούς στις ξένες επενδύσεις. Αν και η οικονομική ανάπτυξη της Νέας Ζηλανδίας έχει επιβραδυνθεί, είναι υψηλότερη από 2% μετά το τέλος της οικονομικής κρίσης.
Μεταξύ των αναδυόμενων οικονομιών, οι Φιλιππίνες έφτασαν από τον πίσω τροχό της ασιατικής ανάπτυξης σε μερικά έτη με ανάπτυξη 8%. Οι ψηφοφόροι απάντησαν εκλέγοντας ως πρόεδρο τον Ροντρίγκο Ντουτέρτε, έναν από τους πιο επιθετικούς και αυταρχικούς λαϊκιστές που υπάρχουν. Στην Ανατολική Ευρώπη, η Πολωνία έχει δει κατά μέσο όρο ανάπτυξη 4% για περισσότερα από 25 χρόνια, ωστόσο η χώρα έχει κινηθεί σε μια ισχυρή εθνικιστική κατεύθυνση, φλερτάροντας με κυρώσεις από την ΕΕ για περιορισμό της δικαστικής ανεξαρτησίας. Η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και τώρα η Τσεχία, είναι πολύ πλουσιότερες από ό, τι πριν από 20 χρόνια και ως επί το πλείστον ευημερούν το τελευταίο διάστημα. Ωστόσο, σε ποικίλους βαθμούς, κινούνταν σε εθνικιστικές, λαϊκιστικές και πιθανώς ακόμη και σε αντιδημοκρατικές κατευθύνσεις.
Αν και αυτές οι χώρες έχουν αυξανόμενη ανισότητα, οι ρυθμοί ανάπτυξής τους έχουν ανεβάσει ένα ευρύ φάσμα πολιτών, όχι μόνο μερικούς εξαιρετικά πλούσιους ανθρώπους.
Ακόμη και οι ΗΠΑ ταιριάζουν σε αυτό το καλούπι ευημερίας και λαϊκισμού περισσότερο από πολλούς. Παρ’ όλες τις συζητήσεις σχετικά με τις στάσιμες μισθολογικές αυξήσεις, τα δημοσκοπικά στοιχεία έδειξαν ότι οι υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ στον πρώτο εκλογικό γύρο των Ρεπουμπλικάνων είχαν μεσαίο εισόδημα περίπου 72.000 δολαρίων, το οποίο δύσκολα μπορεί να περιγραφεί ως φτώχια. Οι μισθοί και το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών έχουν αρχίσει να αυξάνονται και πάλι.
Η τάση συνεχίζεται εκτός των δημοκρατιών του κόσμου. Η Κίνα συνέχισε να βλέπει ισχυρή ανάπτυξη, ακόμη και αν λίγοι άνθρωποι πιστεύουν απόλυτα τα δημοσιευμένα στατιστικά της στοιχεία. Η κινεζική κυβέρνηση έχει γίνει πιο εθνικιστική υπό τον πρόεδρο Σι Τσινπίνγκ και έχει απομακρυνθεί από τις απελευθερωτικές μεταρρυθμίσεις. Μπορεί τα στοιχεία δημοσκοπήσεων στην Κίνα να μην είναι επίσης αξιόπιστα, αλλά ο Σι φαίνεται αρκετά δημοφιλής.
Η Αιθιοπία είναι το παιδί θαύμα της ανάπτυξης στην Αφρική, με μια δεκαετία ανάπτυξης 10 τοις εκατό. Ωστόσο, η χώρα έχει κινηθεί σε αυστηρά αυταρχική κατεύθυνση, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής έχει παραμείνει δημοκρατικό.
Η Λατινική Αμερική είναι ένα μέρος του κόσμου που, δυστυχώς, δεν είχε πολλά θαύματα ανάπτυξης το τελευταίο διάστημα. Παρ’ όλα αυτά, κράτησε λαϊκίστικα και εθνικιστικά κινήματα σε απόσταση, με εξαίρεση την προηγούμενη περίπτωση της σοσιαλιστικής Βενεζουέλας του Ούγκο Τσάβες.
Έχει έρθει ο καιρός να παραδεχτούμε ότι η εθνικιστική στροφή στην παγκόσμια πολιτική δεν αφορά κυρίως οικονομικά ή οικονομικές αποτυχίες. Αντίθετα, οι πνευματικές και ιδεολογικές και πολιτιστικές μάχες σε ορισμένες χώρες οδήγησαν σε αυτές τις νέες πολιτικές κατευθύνσεις κάτω από μια ευρεία ποικιλία οικονομικών συνθηκών, μερικές από αυτές αρκετά θετικές.
Μια προφανής εξήγηση για τον λαϊκισμό και τον εθνικισμό είναι ότι πολλές χώρες διεθνοποιούνται με περισσότερη μετανάστευση, εμπόριο και ξένες επενδύσεις. Είναι μια πολιτιστική κρίση περισσότερο από οικονομική, καθώς οι πολίτες βλέπουν τις εθνικές ταυτότητές τους να μετατοπίζονται. Κάποια εκλογικά σώματα αντιδρούν θέλοντας να γυρίσουν πίσω τον χρόνο ή τουλάχιστον να εμποδίσουν την επιτάχυνση. Τούτου λεχθέντος, μάλλον δε γνωρίζουμε ακόμη γιατί ορισμένες χώρες ή περιφέρειες είναι πιο συγκλονισμένες από άλλες από αυτές τις διεργασίες παγκοσμιοποίησης. Στην Ευρώπη, συχνά οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με σχετικά χαμηλά επίπεδα μετανάστευσης, είναι οι περισσότερο αναστατωμένες από τη μετανάστευση.
Η εξήγηση για τον λαϊκισμό και τον εθνικισμό μπορεί να έχει κάποια ένθετα χαρακτηριστικά, ενώ οι οικονομικοί παράγοντες εξακολουθούν να παίζουν ρόλο. Εάν οι πολίτες φοβούνται για την πολιτιστική συνοχή, σχετικά μικρά δείγματα κακών οικονομικών ειδήσεων μπορεί να αποκτήσουν μεγάλη σημασία στο μυαλό τους. Τόσο τα άσχημα οικονομικά αποτελέσματα όσο και οι πολιτισμικές μετατοπίσεις λαμβάνονται ως ένδειξη ότι δεν πρέπει να εμπιστευθούν τις πολιτικές ελίτ και δημιουργείται ένα σημείο εισόδου για πιο ριζοσπαστικές εναλλακτικές λύσεις. Ζούμε επίσης σε μια εποχή όπου τα απολυταρχικά καθεστώτα φαίνεται να απολαμβάνουν τη μεγαλύτερη σχετική επιτυχία και αυτό μπορεί επίσης να συμβάλει στη διάδοση των ανελεύθερων ιδεών.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα ακούσετε για την υλική δυσαρέσκεια που αναφέρεται ως οδηγός των εκλογικών αποτελεσμάτων, θυμηθείτε ότι τα οικονομικά δεδομένα συνήθως ερμηνεύονται μέσω ενός πολιτιστικού πρίσματος.