Παρόμοια μέτρα πολιτικής μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση κρατικών κρίσεων – όταν οι κυβερνήσεις εξαντλούν χρήματα και πιστώσεις. Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Κομισιόν είναι άστοχη στις πρόσφατες προτάσεις της για αναβάθμιση του συστήματος διαχείρισης κρίσεων της ευρωζώνης.
Για να μειωθεί η πιθανότητα μιας τραπεζικής κρίσης, οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις έχουν δώσει εντολή στις τράπεζες να αυξήσουν τις κεφαλαιακές απαιτήσεις κατά τη διάρκεια των οικονομικών επεκτάσεων, επιτρέποντάς τους να στηριχτούν σε αυτά κατά τη διάρκεια συστολών ή περιόδων ύφεσης. Οι κυβερνήσεις μπορούν επίσης να επωφεληθούν από την αντικυκλική προσέγγιση. Είναι καλό να έχουμε πολιτικές όπως το Σύμφωνο Ανάπτυξης και Σταθερότητας της ΕΕ που περιορίζουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το χρέος, αλλά αντί για περιοριστικά όρια, οι παράμετροι αυτοί θα πρέπει να ποικίλουν ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες, επιτρέποντας υψηλότερα επίπεδα κατά τη διάρκεια των περιόδων ύφεσης, αλλά απαιτώντας μαξιλαράκι σε πιο εύκολες περιόδους. Η ΕΕ θα μπορούσε επίσης να ενθαρρύνει τη χρήση ομολόγων που συνδέονται με το ΑΕΠ και εκδίδονται από τις εθνικές κυβερνήσεις, όπου οι πληρωμές χρέους ποικίλουν αντιστρόφως ανάλογα με την ανάπτυξη. Αυτό αντικατοπτρίζει την πλέον υποχρεωτική χρήση των κανόνων bail-in στις τράπεζες.
Τα προβλήματα της αναχρηματοδότησης του χρέους που έχει ωριμάσει σε ταραχώδεις αγορές αποτέλεσαν συχνά ένα κίνητρο για κρίσεις τραπεζών και κρατικών ομολόγων. Η νέα συμφωνία Βασιλεία III μειώνει αυτόν τον κίνδυνο για τις τράπεζες επιβάλλοντας ένα «καθαρό ποσοστό σταθερής χρηματοδότησης» που περιορίζει την ικανότητα των τραπεζών να συνάπτουν μακροπρόθεσμα δάνεια από βραχυπρόθεσμα κεφάλαια. Ομοίως, η παράταση του προφίλ ωρίμανσης για το δημόσιο χρέος, ώστε να περιοριστεί η ανάγκη αναχρηματοδότησης σε οποιοδήποτε έτος σε όχι περισσότερο από 10% του χρέους του ΑΕΠ, θα βοηθήσει στην πρόληψη κρατικών κρίσεων. Η βραχεία μέση προθεσμία για το κρατικό χρέος έθεσε την Ιταλία και την Ισπανία σε μεγάλο κίνδυνο αναχρηματοδότησης κατά την τελευταία κρίση, την οποία το Ηνωμένο Βασίλειο, με τη μεγαλύτερη μέση διάρκεια λήξης των κρατικών ομολόγων, ξεπέρασε πολύ καλύτερα.
Ακριβώς όπως οι τράπεζες υποχρεώνονται τώρα να υπογραμμίζουν τον ισολογισμό τους, stress tests στις εθνικές οικονομίες θα καθιστούσαν τους παράγοντες κινδύνου πιο διαφανείς και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πιο υπεύθυνη χάραξη πολιτικής. Τέτοιες προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιηθούν για να ενθαρρύνουν τις κυβερνήσεις να αναπτύξουν σχέδια έκτακτης ανάγκης όπως και οι διαθήκες που είναι πλέον υποχρεωτικές για όλες τις μεγάλες τράπεζες. Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να κληθούν να δημοσιεύσουν δημόσια τις δαπάνες που θα μειώσουν και τους φόρους που θα αυξήσουν για να βγουν από τη δημοσιονομική πίεση εάν προκύψει η ανάγκη. Οι φυσικές διαφορές μεταξύ των πολιτικών κατευθύνσεων πάνω στις οποίες θα δοθούν προτεραιότητες και η διαφάνεια της άσκησης θα αυξήσουν την εγχώρια ιδιοκτησία των μέτρων, θα δημιουργήσουν πολιτική ευθύνη και θα βοηθήσουν στην επιτάχυνση των διορθωτικών ενεργειών.
Ανεξάρτητα από το πόσο καλές φαίνονται οι πολιτικές πρόληψης κρίσεων στο χαρτί, μπορεί να συμβεί κάτι απροσδόκητο. Μόλις η τράπεζα αντιμετωπίζει προβλήματα, η πρόκληση είναι να περιοριστεί η κρίση, να σταματήσει η εκτεταμένη μόλυνση και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη: ο λεγόμενος μετριασμός. Η έγκαιρη και ταχεία παροχή ρευστότητας είναι επίσης σημαντική για τα κράτη. Η επιδείνωση της παροχής αυτής της υποστήριξης ρευστότητας στις κυρίαρχες χώρες ενεθάρρυνε την κρίση του ευρώ και διαδραμάτισε ρόλο στη διάδοση της μόλυνσης από την Ελλάδα σε άλλες οικονομίες της ευρωζώνης το 2011.
Η ΕΚΤ χορήγησε μεγάλη στήριξη ρευστότητας στις τράπεζες σε αυτή την κρίση και οι τράπεζες της ΕΕ είχαν τη δυνατότητα να εκδίδουν περισσότερα από 600 δισεκατομμύρια ευρώ σε κρατικά ομόλογα. Ομοίως, το προτεινόμενο από την Κομισιόν Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΜΤ) θα πρέπει να παρέχει ως επί το πλείστον εγγυήσεις για κρατικά ομόλογα, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να μπορεί να συμβάλει με στήριξη ρευστότητας σε κράτη, όπου χρειάζεται. Αυτό θα επιταχύνει τη διαδικασία βοήθειας σε προβληματικά κράτη καθώς και θα επιτρέψει ένα μεγαλύτερο συνολικό πρόγραμμα υποστήριξης. Τα κρατικά ομόλογα που εγγυάται το EMF θα μπορούσαν, εάν χρειαστεί, να τύχουν προτιμησιακής μεταχείρισης, όπως το είδος της χρηματοδότησης που παρέχεται σε επιχειρήσεις που βρίσκονται σε διαδικασία πτώχευσης, σύμφωνα με το δίκαιο των ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει τέτοια διάταξη.
Φυσικά, ορισμένες προσπάθειες μετριασμού θα αποτύχουν κάποιες φορές. Ήταν η απουσία ενός αξιόπιστου πλαισίου αυτό που βοήθησε να μετατραπεί η κατάρρευση της Lehman σε μια παγκόσμια οικονομική κρίση και ανάγκασε τη διάσωση δεκάδων τραπεζών. Ομοίως, η απουσία πλαισίου αντιμετώπισης των προβλημάτων κρατικού χρέους της Ελλάδας την οδήγησε να μολύνει ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Έχει πλέον θεσπιστεί ειδικό καθεστώς που επιτρέπει στις τράπεζες της ΕΕ να ανακεφαλαιοποιηθούν, να αναδιαρθρωθούν και, εάν αποτύχουν όλα τα άλλα, να τερματιστούν. Η κατανομή των απωλειών μεταξύ των ενδιαφερομένων αποτελεί κεντρικό στοιχείο. Φυσικά, οι χώρες δεν μπορούν να εκκαθαριστούν με τον ίδιο τρόπο, αλλά είναι απολύτως αναγκαίος ένας προβλέψιμος, επισημοποιημένος μηχανισμός αντιμετώπισης του μη λειτουργικού δημόσιου χρέους.
Ένας τέτοιος μηχανισμός θα είναι αξιόπιστος μόνον εάν είναι αυστηρά ανεξάρτητος με τον ίδιο τρόπο που οι ρυθμιστικές αρχές και τα δικαστήρια πτώχευσης είναι ανεξάρτητα. Επειδή περισσότερα από 1 τρισεκατομμύρια ευρώ κρατικών ομολόγων της ευρωζώνης κατέχονται από ξένες κυβερνήσεις και πολύ μεγαλύτερα ποσά ανήκουν στον ιδιωτικό τομέα, η ΕΕ δεν μπορεί αξιόπιστα να είναι ανεξάρτητος διαιτητής ως προς τον τρόπο με τον οποίο οι απώλειες στην αναδιάρθρωση κρατικών ομολόγων των κρατών μελών θα είναι κοινή χρήση. Αυτός ο ρόλος πρέπει να εμπίπτει στο ΔΝΤ.
Η ΕΕ θα ήταν ανόητο να αγνοήσει τους τρόπους με τους οποίους τα διδάγματα από τις αποτυχίες των τραπεζών του παρελθόντος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πρόληψη, τον μετριασμό και την επίλυση μιας κρατικής κρίσης. Οι τρέχουσες προτάσεις δεν φθάνουν αρκετά μακριά.