Το αν θα κρατήσει δεν το ξέρει κανείς. Υπάρχουν πολλά εμπόδια που εξακολουθούν να υπάρχουν μεταξύ της συμφωνίας που επετεύχθη στις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής το πρωί και μέχρι η Γερμανία να πάρει μια νέα κυβέρνηση.
Αν όμως τα εμπλεκόμενα μέρη – οι Χριστιανοδημοκράτες υπό την ηγεσία της καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ και των Σοσιαλδημοκρατών – το καταφέρουν, θα ήταν πραγματικά ριζοσπαστικό από τη μια πλευρά: το τμήμα για το μέλλον της ΕΕ αποτελεί τη μεγαλύτερη ώθηση από τη Γερμανία προς την ολοκλήρωση της ηπείρου μετά τη συνθήκη του Μάαστριχτ πριν από ένα τέταρτο του αιώνα.
Στην τελευταία συμφωνία μεγάλου συνασπισμού, το 2013, δεν υπήρχε σχεδόν καμία αναφορά στην Ευρώπη πέρα από τα συνήθη κλισέ. Το μεγάλο ζήτημα ήταν τότε ο εθνικός ελάχιστος μισθός. Αλλά στη συμφωνία της περασμένης εβδομάδας, η Ευρώπη είναι το νούμερο ένα στοιχείο. Αυτό το τμήμα πηγαίνει πολύ πέρα από μια γενική προθυμία συνεργασίας με τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης. Δηλώνει ετοιμότητα επέκτασης του προϋπολογισμού της ΕΕ με μεγαλύτερη γερμανική καθαρή συνεισφορά. Υποστηρίζει συγκεκριμένα έναν προϋπολογισμό της ευρωζώνης για τη χρηματοδότηση της μακροοικονομικής σταθεροποίησης, της κοινωνικής σύγκλισης και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύεται αυτό είναι ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, η ομπρέλα διάσωσης, θα εντασσόταν σε έναν διευρυμένο προϋπολογισμό της ΕΕ αντί να διευθύνεται, όπως τώρα, από τα κράτη μέλη. Αυτό ακριβώς ζήτησε ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κομισιόν. Πρέπει να είναι ευχαριστημένος. Σηματοδοτεί μια σημαντική απομάκρυνση από τον διακυβερνητισμό της κ. Μέρκελ προς μια πιο ενωτική θέση. Το ερώτημα είναι πώς βλέπουν οι συντηρητικοί της CDU και οι σύμμαχοί τους στη Βαυαρία, η Χριστιανοκοινωνική Ένωση, την τελευταία στροφή της καγκελάριου.
Όσον αφορά τον ΕΜΣ, γνωρίζαμε ότι η Γερμανία ήθελε να τον επεκτείνει, αλλά δεν γνωρίζαμε ότι τώρα θέλει να είναι αγκυροβολημένο εντός της ΕΕ. Ο κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο προηγούμενος υπουργός Οικονομικών, διαβεβαίωσε ότι ο ΕΜΣ δεν πρέπει να εμπίπτει στις πτέρυγες της κομισιόν. Η θέση αυτή επίσης φαίνεται να έχει αλλάξει.
Η προκαταρκτική συμφωνία προβλέπει επίσης την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να καταστεί η διακυβέρνηση της ευρωζώνης πιο δημοκρατική. Σε αυτό το σημείο, τα γερμανικά κόμματα διαφωνούν με τον κ. Μακρόν, ο οποίος θέλει ένα ξεχωριστό κοινοβούλιο της ευρωζώνης. Εκεί που η Γερμανία υποστηρίζει τη Γαλλία είναι να ζητά ρητά την ενίσχυση των πολιτικών αντιντάμπινγκ και την επιβολή ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή σε ολόκληρη την ΕΕ. Έχετε το νου σας για μια μεγάλη αντιπαράθεση μεταξύ της Γαλλίας και της Γερμανίας από τη μία πλευρά και των κρατών με χαμηλό φόρο όπως η Ιρλανδία από την άλλη.
Οι πρώτες σελίδες της συμφωνίας είναι ευπρόσδεκτο ανάγνωσμα για όσους υποστήριξαν περισσότερα μέτρα για να καταστεί η ευρωζώνη λιγότερο επιρρεπής στην κρίση.
Το τμήμα για την Ευρώπη αποκαλύπτει με σαφήνεια το χέρι του Μάρτιν Σουλτς, ηγέτη του SPD και πρώην προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αλλά πώς θα γίνει δεκτό αυτό από το μέσο μέλος του SPD; Μήπως ο ενθουσιασμός τους για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αντισταθμίζει την εχθρότητα τους έναντι της κας Μέρκελ; Τα μέλη του SPD είναι εχθρικά προς το στυλ ηγεσίας της καγκελάριου και είναι εξοργισμένοι με την τάση της να υιοθετεί τις πολιτικές τους και να τις κάνει δικές της. Η συναινετική άποψη στους κύκλους του SPD είναι ότι η σχέση τους κοστίζει τις εκλογές. Πολλοί, συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης νεολαίας του SPD, επιθυμούν μια περίοδο αντιπολίτευσης για να ανασυνταχθούν.
Οι μεγάλες συμμαχίες που καταλήγουν στην ενίσχυση των εξτρεμιστικών κομμάτων δεν είναι πάντα το καλύτερο. Επιπλέον, ένας νέος συνασπισμός δε θα ήταν μεγάλος. Θα είχε 56 τοις εκατό των εδρών στη Bundestag, από το 80 τοις εκατό περίπου την τελευταία φορά. Ένας νέος μεγάλος συνασπισμός θα μπορούσε να είναι ο τελευταίος του είδους του. Η Γερμανία θα μπορούσε να γίνει σαν την Ολλανδία, όπου χρειάζονται τέσσερα ή πέντε κόμματα για να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Είναι ένα τίμημα που αξίζει να πληρωθεί για μια ευρωπαϊκή ατζέντα με ένα αβέβαιο αποτέλεσμα; Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι μια κοινή γαλλογερμανική πρόταση για την ευρωζώνη θα γίνει αποδεκτή από όλα τα μέλη της ΕΕ. Θα απαιτούσε επίσημη αλλαγή της Συνθήκης, η οποία πρέπει να συμφωνηθεί από όλα τα κράτη μέλη. Η Γαλλία και η Γερμανία μπορούν να ξεκινήσουν με ένα συνασπισμό των πρόθυμων και να προχωρήσουν από εκεί. Η συμφωνία συνασπισμού που προέβαλε η πρόσφατα σχηματισμένη ολλανδική κυβέρνηση παρουσιάζει ακριβώς τον αντίθετο στόχο: να μην υπάρξει περαιτέρω ενίσχυση της ευρωζώνης. Μπορεί η Γαλλία και η Γερμανία να προχωρήσουν πραγματικά χωρίς την Ολλανδία; Η Ολλανδία θα αλλάξει τις απόψεις της αν η Γερμανία κάνει;
Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι θα είναι δύσκολο να φτάσει ως το τέλος. Θα είναι δύσκολο να πειστεί το συνέδριο του SPD στις 21 Ιανουαρίου να υποστηρίξει τις επίσημες συνομιλίες για τον συνασπισμό. Είναι δύσκολο να πειστούν τα μέλη του SPD να εγκρίνουν μια συμφωνία συνασπισμού. Και ακόμη πιο δύσκολο να πειστούν και τα 19 μέλη της ευρωζώνης να συμφωνήσουν στις μεταρρυθμίσεις.
Ίσως το πιο αξιοσημείωτο κομμάτι από το έγγραφο της Παρασκευής είναι ότι σηματοδοτεί μια μεταστροφή από το μη εμπλεκόμενο διευθυντικό στυλ της κας Μέρκελ σε πολιτική που βασίζεται σε ατζέντα. Προσβλέπουμε σε μια νέα εποχή.