Αυτό το απλό γεγονός καθιστά την ανάγνωση του τμήματος για την Ευρώπη στο σχέδιο συμφωνίας συνασπισμού μεταξύ της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Γερμανίας (και της αδελφής της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης) και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Η συνολική εντύπωση είναι θετική: τα μεγαλύτερα κόμματα της Γερμανίας φαίνεται ότι επιθυμούν να προχωρήσουν περισσότερο στην πορεία προς την ολοκλήρωση της ευρωζώνης από ποτέ άλλοτε.
Για να καταλάβουμε γιατί, ας κάνουμε μια αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν. Η Άνγκελα Μέρκελ, η οποία επιδιώκει μια τέταρτη θητεία ως καγκελάριος, πέρασε μεγάλο μέρος του φθινοπώρου σε διαπραγματεύσεις για μια τριμερή συμφωνία με τους Πράσινους και το Κόμμα Ελεύθερων Δημοκρατών. Το FDP, με επικεφαλής τον Κρίστιαν Λίντνερ, είχε τραβήξει μια κόκκινη γραμμή στην ιδέα ότι η ευρωζώνη θα πρέπει να έχει έναν προϋπολογισμό και αντιτέθηκε σθεναρά στις μεταφορές σε ολόκληρη τη νομισματική ένωση.
Οι συνομιλίες κατέρρευσαν, ωθώντας τη Μέρκελ να διαπραγματευτεί με τον ηγέτη του SPD Μάρτιν Σουλτς, έναν αποφασισμένο φεντερεραλιστή που υπήρξε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτό ήταν εξαιρετική είδηση για όσους πιστεύουν ότι η νομισματική ένωση πρέπει να κινηθεί πιο κοντά για να ευδοκιμήσει: η Γερμανία έκανε σημαντικές παραχωρήσεις στο ζενίθ της κρίσης χρέους, για παράδειγμα συμφωνώντας να δημιουργήσει ένα ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης). Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, το Βερολίνο ήταν ανθεκτικό στην περαιτέρω κατανομή των κινδύνων, επιμένοντας ότι οι κυβερνήσεις πρέπει πρώτα να μειώσουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα και να προτρέψουν τις τράπεζες να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους. Μια τριμερής συμφωνία με το FDP και τους Πράσινους θα σήμαινε περισσότερο από τα ίδια.
Το χαρτί της θέσης του συνασπισμού, το οποίο διαμορφώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, είναι ένα τεράστιο άλμα σε σύγκριση με την πρόθεση του Λίντνερ. Συζητά ρητά για την ανάγκη «να δοθεί έμφαση στους ειδικούς δημοσιονομικούς πόρους για την οικονομική σταθεροποίηση, την κοινωνική σύγκλιση και τη στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στη ζώνη του ευρώ». Επιπλέον, προβλέπει τη δυνατότητα δημιουργίας ενός «επενδυτικού προϋπολογισμού για τη ζώνη του ευρώ». Επίσης, ανοίγει την πόρτα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διαχειρίζεται τα ταμεία αυτά, καθώς και τον έλεγχο του ΕΜΣ: αυτό θα αφαιρεθεί από τα χέρια των κυβερνήσεων και θα μετατραπεί σε «Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο».
Το σχέδιο θα είναι μουσική στα αυτιά του Εμανουέλ Μακρόν. Ο γάλλος πρόεδρος ξεκίνησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρύθμισης της ευρωζώνης, το οποίο περιλαμβάνει έναν ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών «κοινών αγαθών», την καθιέρωση ευρωπαϊκού φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και την εναρμόνιση του φόρου εταιρειών στη ζώνη του ευρώ για να περιοριστεί η δυνατότητα των κρατών μελών να υπονομεύουν το ένα το άλλο προκειμένου να προσελκύσουν εταιρείες. Όλα αυτά τα σημεία εξετάζονται τουλάχιστον εν μέρει στο σχέδιο συνασπισμού της Γερμανίας.
Θα είναι επίσης ευπρόσδεκτο από την Ευρωπαϊκή Κομισιόν, η οποία γνωστοποίησε πρόσφατα έναν οδικό χάρτη για το μέλλον της ζώνης του ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενός «ταμείου σταθεροποίησης» για τη στήριξη προβληματικών χωρών. Όταν το σχέδιο της επιτροπής ανακοινώθηκε για πρώτη φορά, δεν ήταν σαφές εάν το Βερολίνο θα το στήριζε ποτέ. Εάν υπήρχε ένας μεγάλος γερμανικός συνασπισμός για να υποστηρίξει τουλάχιστον ορισμένες από αυτές τις ιδέες, η ευρωζώνη θα μπορούσε να κινηθεί πιο κοντά στη δημιουργία μιας κοινής δημοσιονομικής πολιτικής, η οποία είναι απαραίτητη για να βοηθήσει τις χώρες που αντιμετωπίζουν ξαφνικό σοκ ενώ το υπόλοιπο του μπλοκ αναπτύσσεται. Η Κομισιόν θα είναι επίσης ευχαριστημένη με την ιδέα ότι το κοινοβούλιο πρέπει να αναλάβει τον έλεγχο του ΕΜΣ. Αυτό θα μείωνε το ρόλο που παίζουν οι κυβερνήσεις, όπως είχε προβλέψει ο πρόεδρος της κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Κανένα από αυτά δεν σημαίνει ότι μια πιο ενωμένη ζώνη του ευρώ είναι σίγουρη. Για πρώτη φορά, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να συμφωνήσουν πραγματικά να σχηματίσουν έναν συνασπισμό. Το SPD έχει κάποια εσωτερικά προβλήματα, με το τμήμα του στο Βερολίνο να απορρίπτει την ιδέα μιας νέας συμφωνίας με τη Μέρκελ. Ο μεγάλος συνασπισμός θα πρέπει στη συνέχεια να ανταποκριθεί στις υποσχέσεις του, πιέζοντας για αυτό το σχέδιο παρά την εγχώρια αντιπολίτευση από τους ομοίους του Λίντνερ.
Τέλος, θα πρέπει να πεισθούν και άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ: Ειδικότερα, η νέα κυβέρνηση στην Ολλανδία έχει καταστήσει σαφές ότι αντιτίθεται στην ιδέα των δημοσιονομικών μεταφορών σε όλη την Ένωση. Μια ομάδα Γερμανών και Γάλλων οικονομολόγων δημοσίευσε ένα χαρτί 25 σελίδων την Τετάρτη ζητώντας από τις χώρες της ΕΕ να γεφυρώσουν τις διαφορές τους και να αντλήσουν διδάγματα από την κρίση της ευρωζώνης. Αλλά το να πειστούν οι πολιτικοί να συμφωνήσουν μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολο από το να συμφωνήσουν οι οικονομολόγοι.
Παρόλα αυτά, οποιαδήποτε σχέδια όπως αυτά που συζητούνται στο Βερολίνο τώρα ήταν αναθέματα πριν από λίγους μήνες. Ελλείψει γερμανικής αντίστασης, το έργο της θεσμικής μεταρρύθμισης της ευρωζώνης μπορεί τελικά να ξεκινήσει.