Η Κυριακή είναι μια μεγάλη μέρα για την ΕΕ. Οι Βρυξέλλες θα παρακολουθούν νευρικά τις εκλογές της Ιταλίας και καθώς το σοσιαλιστικό κόμμα της Γερμανίας θα διεξάγει δημοψήφισμα για την είσοδο σε νέο μεγάλο συνασπισμό.
Αυτά είναι σημεία εκλογών τα οποία – εάν πάνε άσχημα – θα μπορούσαν να φρενάρουν σοβαρές διεργασίες της ΕΕ για μεγάλο μέρος του υπόλοιπου έτους.
Αλλά ακόμη και χωρίς μια κρίση το Σαββατοκύριακο, η προώθηση του εγχειρήματος της μεταρρύθμισης της ΕΕ είναι πιο δύσκολη από ό, τι φαίνεται. Το πιο ακανθώδες ζήτημα είναι η ευρωζώνη – που ορίστηκε από τον Εμανουέλ Μακρόν ως τον σημαντικότερο τομέα όπου το Παρίσι και το Βερολίνο πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία για την ενίσχυση των εργαλείων καταπολέμησης κρίσεων.
Τους τελευταίους τρεις μήνες, τα κεφάλαια της ευρωζώνης έχουν δώσει προτεραιότητα στην ολοκλήρωση του τμήματος της ΟΝΕ που αφορά την τραπεζική ένωση. Ονομάστηκε «ευπρόσιτος καρπός» του σχεδίου για το ευρώ και ένα βήμα που θα ενίσχυε το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης δημιουργώντας υπερεθνική εποπτεία για τις τράπεζες και επιβάλλοντας προβλέψιμους κανόνες για την εξεύρεση λύσεων στους δανειστές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα.
Το μόνο πρόβλημα; Δεν πηγαίνει πουθενά γρήγορα. Αντί να σημειωθεί πρόοδος πριν από την προγραμματισμένη σύνοδο κορυφής του ευρώ τον Ιούνιο, οι εθνικές διαφορές εδραιώνονται. «Οι άνθρωποι στριφογυρνούν στο δωμάτιο και κουράζονται να επαναλαμβάνονται» λέει ένας αξιωματούχος του ευρώ.
Αν το ευρώ υπήρξε κάποτε «ορφανό νόμισμα», η τραπεζική ένωση είναι κάτι σαν ανεπιθύμητο παιδί – χωρίς υποστηρικτή να το προωθήσει και με γονείς και από τις δύο πλευρές να το έχουν καταλάβει για να εκδηλώσουν μεγαλύτερες διαμαρτυρίες.
Σε ένα στρατόπεδο βρίσκονται οι σκληρές χώρες «πιστωτές» (Γερμανία, Φινλανδία, Ολλανδία) που δε θέλουν καθόλου οι φορολογούμενοι να αναλαμβάνουν την οικονομική αποτυχία σε άλλο μέρος της Ευρώπης. Η άλλη πλευρά, με επικεφαλής τη Γαλλία και την Ιταλία, απαιτεί θυσίες για τον επιμερισμό των κινδύνων ως τον καλύτερο τρόπο για να πείσει τις αγορές ότι η ευρωζώνη είναι μια γνήσια οικονομική ένωση. Διαμαρτύρονται ότι τα τραπεζογραμμάτια συνεχώς μετακινούνται για να αποφύγουν οι πιστωτές να αναγκαστούν να πάρουν σκληρές αποφάσεις.
Το σπάσιμο του αδιεξόδου απαιτεί πολιτική βούληση για μια συμφωνία και κάποιο άνοιγμα προς συμβιβασμό. Και τα δύο απουσιάζουν. Αν μη τι άλλο, οι πιστωτές – με επικεφαλής τους Ολλανδούς – στυλώνουν τα πόδια. Απαιτούν ένα αμφισβητούμενο σύστημα για να επιβάλουν ζημίες στους επενδυτές εάν ένα κράτος μέλος χρειάζεται διάσωση. Η ιδέα είναι μια κόκκινη γραμμή για το Παρίσι και τη Ρώμη, αναβιώνοντας τους εφιάλτες των πανικών της αγοράς ομολόγων γύρω στο 2012.
Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα για το ασχημόπαπο της τραπεζικής ένωσης είναι ότι μπορεί να μην είναι αρκετά δελεαστικό για τον Μακρόν να δαπανήσει το πολιτικό του κεφάλαιο στο Βερολίνο. Ως σύμβουλος των Ηλυσίων, ο κ. Μακρόν διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της τραπεζικής ένωσης. Αλλά τώρα, ως πρόεδρος της Γαλλίας, μπορεί να προτιμήσει νέα έργα – όπως έναν προϋπολογισμό της ευρωζώνης ή έναν υπερ-υπουργό οικονομικών – από την επιδίωξη συμβιβασμών σχετικά με την ασφάλεια καταθέσεων ή την άμεση αναδιάρθρωση των τραπεζών με την Άνγκελα Μέρκελ.
Η ένωση των τραπεζών γεννήθηκε μέσα από την κρίση πριν από πέντε χρόνια, αλλά η όρεξη για να τελειώσει η δουλειά μειώνεται. Το παράθυρο ευκαιρίας της ευρωζώνης μπορεί να μη διαρκέσει πολύ, αν ήταν ποτέ ανοιχτό.