Η δύναμή της φαινόταν προσωρινή, η μακροπρόθεσμη μοίρα της αβέβαιη.
Όλα αυτά άλλαξαν την Κυριακή με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του SPD. Η κα Μέρκελ μπορεί τώρα να προσβλέπει σε τέταρτη τετραετή θητεία ως καγκελάριος, επικεφαλής ενός ενιαίου κόμματος και σταθερής κυβέρνησης συνασπισμού. Ο ισχυρότερος ηγέτης της Ευρώπης βρίσκεται πίσω στο πηδάλιο.
«Η Μέρκελ κατάφερε να βάλει τάξη στο σπίτι της», λέει ο Ρόντριχ Κίσεβετερ, ανώτερος βουλευτής της Χριστιανοδημοκρατικής της Ένωσης. «Έχει επιβιώσει όλες τις μάχες και κατάφερε να αντέξει, και η CDU θα την ανταμείψει γι’ αυτό.»
Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας των Σοσιαλδημοκρατών – το 66% των ψηφοφόρων υποστήριξε έναν μεγάλο συνασπισμό με τη CDU και το αδελφό κόμμα της Βαυαρίας – CSU – είναι μια σημαντική εξέλιξη για τη Γερμανία. Τελειώνει την πολιτική αβεβαιότητα που υπονομεύει τη χώρα μετά τις αμφιλεγόμενες εκλογές τον περασμένο Σεπτέμβριο, στις οποίες και τα δύο κόμματα έφεραν τα χειρότερα αποτελέσματα από το 1949.
Αλλά παρόλο που η χώρα ξέρει ποιος θα την οδηγήσει για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, τα πράγματα είναι ασαφή πέρα από αυτό. Η κ. Μέρκελ, η οποία είναι ήδη καγκελάριος για 12 χρόνια, είναι απίθανο να τρέξει ξανά το 2021 και οι σκέψεις στρέφονται προς το ποιος θα την διαδεχτεί.
Το θέμα είναι πιθανό να σκιάσει την επόμενη θητεία της παλαίμαχης ηγέτη, με τους πολιτικούς να αναρωτιούνται ήδη δυνατά πώς θα διαχειριστεί τη μετάβαση και την τοποθέτηση στοιχημάτων στον πιθανό κληρονόμο της.
«Θα κάνει ό, τι κάνει συνήθως – κρατάει τα χαρτιά κλειστά και στη συνέχεια εκπλήσσει το κόμμα της», λέει ο Μάρκο Μπούσμαν, βουλευτής του φιλελεύθερου FDP. «Θα το αφήσει μέχρι την τελευταία δυνατή στιγμή το να ονομάσει τον διάδοχό της για να αποφύγει να μείνει στόχος για πολύ καιρό.»
Τα ονόματα των ενδεχόμενων αντικαταστατών της είναι κοινό νόμισμα. Περιλαμβάνουν την Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ, έναν στενό σύμμαχο που προηγουμένως ήταν πρωθυπουργός του κράτους του Σάαρλαντ και η οποία εξελέγη τον τελευταίο μήνα ως γενικός γραμματέας της CDU, και τον Γενς Σπαν, ένας νέος επίδοξος, ευνοούμενος από τη δεξιά πλευρά της CDU, τον οποίο η Μέρκελ έκανε υπουργό Υγείας.
Και οι δύο επιλογές δείχνουν ότι η κ. Μέρκελ «δεν έχει χάσει την ικανότητά της να εκπλήσσει και να θέσει νέες ατζέντες» και ότι «οι αναφορές ότι βρισκόταν σε τελειωτική πτώση ήταν εξαιρετικά πρόωρες», λέει ο Τίλμαν Μάιερ, πολιτικός επιστήμονας στο πανεπιστήμιο της Βόννης.
Ωστόσο, εδώ και μήνες αυτό υπήρξε κοινή γνώση στο Βερολίνο. Η φήμη της κας Μέρκελ υπέστη σοβαρές ζημιές από τη θλιβερή απόδοση της CDU στις εκλογές του Σεπτεμβρίου και την επιτυχία της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία, η οποία κέρδισε για πρώτη φορά θέσεις στη Bundestag. Ήταν και πάλι πληγωμένη από την κατάρρευση των συνομιλιών συνασπισμού με τους Πράσινους και το FDP τον Νοέμβριο.
Στη συνέχεια κατηγορήθηκε από τους επικριτές ότι έκανε πάρα πολλές παραχωρήσεις για την επιδίωξη ενός μεγάλου συνασπισμού. Πολλοί χριστιανοδημοκράτες ήταν εξαγριωμένοι που παρέδωσε το υπουργείο Οικονομικών, ένα παραδοσιακό προμαχώνα της CDU, στους αντιπάλους του SPD.
Αλλά κατά τις δύο τελευταίες εβδομάδες κατάφερε να σωπάσει τους αρνητές. Το χρίσμα της κ. Κραμπ-Κάρενμπαουερ, μια δημοφιλή φιγούρα που υποσχέθηκε να ανανεώσει τη CDU και να ξεκινήσει μια συζήτηση σχετικά με τη μελλοντική της κατεύθυνση, θεωρήθηκε ευρέως ως ιδιαίτερα έξυπνη κίνηση. Επίσης, κέρδισε εύσημα για τη συμφιλίωση με τον κ. Σπαν, έναν από τους πιο επιθετικούς επικριτές της.
«Συνέβη μια γενετική αλλαγή στη CDU, έφερε τους αντιπάλους της στο πλευρό της και σταθεροποίησε το κόμμα», λέει ο Κόνσταντιν Φόσινγκ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου. «Όλα τα πράγματα που είχε αποτύχει να κάνει τα τελευταία δώδεκα χρόνο τα έκανε μέσα σε δύο εβδομάδες. Πραγματικά ανέτρεψε τα πράγματα.»
Η αλλαγή της τύχης της καγκελαρίου αναδείχθηκε στη διάσκεψη του κόμματος της CDU την περασμένη εβδομάδα, μια συναρπαστική υπόθεση όπου η κ. Κραμπ-Κάρενμπαουερ εξελέγη με σχεδόν το 99% των ψήφων – το ισχυρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του κόμματος – και μόνο 27 από τους σχεδόν 1.000 αντιπροσώπους δεν ενέκριναν τη συμφωνία συνασπισμού με το SPD.
«Με τις πιο πρόσφατες αποφάσεις για το προσωπικό, η Μέρκελ είναι σταθερά πίσω στη θέση του οδηγού», λέει ο Θόρστεν Φας, πολιτικός επιστήμονας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου.
Αλλά μερικοί στη CDU την βλέπουν ως αποδυναμωμένη. «Η προσθήκη του Σπαν στο υπουργικό συμβούλιο ήταν μια τεράστια παραχώρηση, την οποία αναγκάστηκε να κάνει ενάντια στη βούλησή της», λέει ένας ανώτερος βουλευτής της CDU. «Δεν ήταν σε καμία περίπτωση ένα σημάδι δύναμης.»
Άλλοι προειδοποιούν ότι η νέα κυβέρνηση δεν είναι τόσο ισχυρή όσο φαίνεται. «Οι εσωτερικές αντιφάσεις στη CDU δεν έχουν επιλυθεί και το SPD θα αντιμετωπίσει μόνιμες εσωτερικές συγκρούσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ικανότητά τους να κυβερνούν», λέει ο κ. Μπούσμαν. «Είναι προφανές ότι αυτή η κυβέρνηση δεν πρόκειται να είναι σταθερή.»
Ωστόσο, πολλοί βλέπουν αυτές τις εντάσεις ως διαχειρίσιμες, με την κ. Μέρκελ να έχει πάρει το χρόνο να οργανώσει τη διαδοχή με τους δικούς της όρους. «Θα είναι σε θέση να αποφασίσει μόνη της πότε και πώς θα εγκαταλείψει την πολιτική σκηνή», λέει ο κ. Φόσινγκ. «Αυτό είναι κάτι για το οποίο ακόμα και πριν από δύο εβδομάδες δεν μπορούσε να είναι σίγουρη.»