Την ώρα που η κυβέρνηση σχεδιάζει την «καθαρή» έξοδο από τα προγράμματα διάσωσης και ετοιμάζεται προσεγγίσει την αγορά ομολόγων, η πόρτα της αγοράς κλείνει ολοταχώς: μέσα σε λίγα 24ωρα, η απόδοση των 10ετών ομολόγων έχει εκτιναχθεί από το 4% στο 4,4%, υποχρεώνοντας τα στελέχη του ΟΔΔΗΧ να επαναφέρουν στο συρτάρι τα σχέδια για δύο εκδόσεις ομολόγων.
Η άνοδος των αποδόσεων είναι αλματώδης: στις 27 Απριλίου, όταν το Eurogroup ανακοίνωσε ότι τον Ιούνιο θα ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για την επιτυχή έξοδο της χώρας από το πρόγραμμα, η απόδοση του 10ετούς είχε πέσει σε χαμηλό 2,5 μηνών, στο 3,901% και του 5ετούς στο 2,993%.
Έκλεισε, έτσι, ένας κύκλος ανόδου των αποδόσεων, που είχε ανοίξει στις αρχές Φεβρουαρίου, λόγω της διεθνούς αναταραχής και του κακού χειρισμού της έκδοσης 7ετούς ομολόγου από την Αθήνα, το οποίο «έκαψε» όσους το αγόρασαν, αφού η τιμή του υποχώρησε πολύ χαμηλότερα από την τιμή διάθεσης.
Σήμερα το 10ετές έχει απόδοση 0,458% υψηλότερη, ενώ η απόδοση του 5ετούς έχει εκτοξευθεί στο 3,429%, επίπεδα που θεωρούνται απαγορευτικά για μια νέα έξοδο στην αγορά.
Πολλοί ερμήνευσαν τη σημερινή αναταραχή στη δευτερογενή αγορά ομολόγων ως μια «αντανάκλαση» της αναταραχής στην ιταλική αγορά ομολόγων, όπου το ενδεχόμενο σχηματισμού μιας αντισυστημικής, λαϊκιστικής κυβέρνησης έχει προκαλέσει ανησυχίες στους επενδυτές και έχει εκτοξεύσει την απόδοση του 10ετούς ιταλικού τίτλου στο 2,125%.
Πράγματι, το κλίμα στις αγορές για τα ομόλογα του Νότου έχει διαταραχθεί αρκετά και σε ένα βαθμό εξηγεί τη φυγή κεφαλαίων από τα ελληνικά ομόλογα.
Όμως, όπως παρατηρούν έμπειρα στελέχη της αγοράς, ίσως αυτή την φορά να μην έχουμε να κάνουμε με μια «εισαγόμενη» αναταραχή προσωρινού χαρακτήρα, όπως αυτή που σημειώθηκε και τον Φεβρουάριο, με αφορμή τους φόβους για μεγαλύτερες από το αναμενόμενο αυξήσεις στα αμερικανικά επιτόκια.
Το πρόβλημα αυτή την φορά είναι ότι η αγορά ομολόγων «διαβάζει» με πολύ μεγάλο σκεπτικισμό τις εξελίξεις σχετικά με την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος και την ελάφρυνση του χρέους, γνωρίζοντας ότι αυτή την φορά δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για αναβολές και ημίμετρα.
Αυτό που θορύβησε έντονα τους επενδυτές ήταν η νέα σύγκρουση της Γερμανίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στη συνάντηση που έγινε την Δευτέρα στις Βρυξέλλες. Ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τομέα του Ταμείου, Πόουλ Τόμσεν, ξεκαθάρισε ότι δεν μπορούν να γίνουν δεκτές οι γερμανικές προτάσεις για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους με διαδικασίες πολιτικών εγκρίσεων και έθεσε τους Ευρωπαίους συνομιλητές του μπροστά σε ένα αυστηρό τελεσίγραφο: αν δεν υπάρξει μια ικανοποιητική συμφωνία για το χρέος στο Eurogroup του Μαΐου, δεν θα υπάρχει χρόνος για να ενεργοποιηθεί το πρόγραμμα του Ταμείου για την Ελλάδα.
Αυτονόητο είναι ότι, χωρίς μια ικανοποιητική ρύθμιση για το χρέος, το Ταμείο δεν θα εκδώσει αυτό που επιθυμούν οι αγορές ως ελάχιστη διασφάλιση για να δανείζουν την Ελλάδα, δηλαδή μια θετική έκθεση βιωσιμότητας του χρέους.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη, αν αναλογισθεί κανείς ότι ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στη δική της, ανεξάρτητη έκθεση για το χρέος θα μπορεί να το χαρακτηρίσει ως βιώσιμο, πηγαίνοντας κόντρα στο Ταμείο, γιατί σε αυτή την περίπτωση θα θυσίαζε τη δική της αξιοπιστία.
Έτσι, μια ημιτελής συμφωνία για το χρέος θα έφερνε την Ελλάδα σε μια παράδοξη θέση: θα επιχειρούσε έξοδο από το πρόγραμμα και μάλιστα χωρίς την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας με μια προληπτική πιστωτική γραμμή, επιχειρώντας να αντλήσει κεφάλαια από την αγορά ομολόγων, την ώρα που οι δύο βασικοί χρηματοπιστωτικοί θεσμοί, ΔΝΤ και ΕΚΤ, θα έκριναν ότι το χρέος της χώρας δεν είναι βιώσιμο! Όλα αυτά, τη στιγμή που η αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων παραμένει στο “junk”, απέχοντας έξι βαθμίδες από την επενδυτική βαθμίδα (investment grade), κάτι που σημαίνει ότι μόνο κερδοσκοπικά funds αγοράζουν ελληνικούς τίτλους.
Οι νέοι υπολογισμοί, με βάση τη συνεχιζόμενη αντιπαράθεση Γερμανίας – ΔΝΤ, κάνουν τους επενδυτές της αγοράς ομολόγων να αξιολογούν ως σοβαρότερο το ρίσκο των ελληνικών τίτλων και να τους τιμολογούν αναλόγως.
Όλα θα μπορούσαν να διορθωθούν στο Eurogroup της επόμενης εβδομάδας, αν καταφέρουν η Γερμανία και το ΔΝΤ να φθάσουν σε μια στοιχειωδώς ικανοποιητική για τις αγορές συμφωνία για το ελληνικό χρέος. Αν αποτύχει αυτή η διαπραγμάτευση, η πόρτα της αγοράς ομολόγων για την Ελλάδα θα είναι πολύ δύσκολο να ανοίξει…