Το χρονικό του προαναγγελθέντος αποκλεισμού (μέχρι νεοτέρας…) της Ελλάδας από την αγορά ομολόγων έκλεισε χθες, ενώ πυκνώνουν τα σύννεφα… τέλειας καταιγίδας, στο δρόμο της «καθαρής» εξόδου από το πρόγραμμα, τον προσεχή Αύγουστο.
Από τις 17 Μαΐου, το sofokleous10 είχε περιγράψει τις συνθήκες που οδηγούν στην αναστολή των κυβερνητικών σχεδίων για νέες εκδόσεις ομολόγων, πριν την έξοδο από το πρόγραμμα, δηλαδή πρωτίστως στην αναστολή των σχεδίων για έκδοση ενός νέου 10ετούς ομολόγου αναφοράς, που θα αποτελούσε τη «ναυαρχίδα» των ελληνικών τίτλων και θα διετίθετο στους επενδυτές με απόδοση χαμηλότερη του 3,5% (δείτε εδώ το σχετικό δημοσίευμα: https://sofokleous10.gr/index.php/top-stories/item/131959-2018-05-17-09-16-16).
Χθες, με δηλώσεις του στο πρακτορείο Reuters, Έλληνας αξιωματούχος επιβεβαίωσε ότι η έκδοση του 10ετούς ομολόγου δεν θα προχωρήσει άμεσα, αλλά πιθανόν μετά τη λήξη του προγράμματος, όταν θα υπάρχει και το «ατού» της ελάφρυνσης χρέους. Το ΥΠΟΙΚ εξέδωσε μια μάλλον αμήχανη διάψευση του δημοσιεύματος, όπου σημείωνε ότι «για να υπάρξει απόφαση αναβολής πρέπει να έχει υπάρξει απόφαση έκδοσης. Τέτοια απόφαση δεν υπήρξε ποτέ».
Γεγονός είναι ότι απόφαση δεν υπήρξε (αυτό θα αποτελούσε το τελικό στάδιο πριν την έκδοση, εντός λίγων 24ώρων, του 10ετούς ομολόγου). Αλλά είναι γεγονός, επίσης, ότι ο σχεδιασμός για το νέο 10ετές ομόλογο είχε αρχίσει εδώ και αρκετούς μήνες και ήταν κομβικής σημασίας στη διαδικασία εξόδου από το πρόγραμμα, αφού η διάθεση αυτών των τίτλων θα πιστοποιούσε ότι η χώρα γίνεται και πάλι αποδεκτή από τους ιδιώτες επενδυτές.
Οι συνθήκες είναι πλέον φανερό ότι έχουν αλλάξει πολύ από τον Φεβρουάριο, όταν, εν μέσω αναταραχής στις αγορές, η κυβέρνηση είχε καταφέρει να διαθέσει 7ετή ομόλογα και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωνε ότι αυτό ήταν «απόδειξη ότι όχι μόνο μπορούμε να αντλήσουμε νέα χρήματα, αλλά είμαστε σε θέση να το κάνουμε και κάτω από συνθήκες όχι ιδιαίτερα ευνοϊκές».
Η κρίση στην Ιταλία, που έχει επηρεάσει καταλυτικά τις συνθήκες στην ελληνική δευτερογενή αγορά ομολόγων, αποδεικνύεται ότι δεν τελείωσε με το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης των λαϊκιστικών κομμάτων, αλλά… μόλις άρχισε.
Στις προγραμματικές του δηλώσεις, ο νέος πρωθυπουργός, Τζιουζέπε Κόντε, κατέστησε σαφές ότι η Ιταλία θα ακολουθήσει δική της, επεκτατική οικονομική πολιτική, αδιαφορώντας για τις συστάσεις των Βρυξελλών για μείωση των ελλειμμάτων, κάτι που σημαίνει ότι η Ρώμη χαράσσει πορεία σύγκρουσης με την ευρωζώνη, με άγνωστη κατάληξη.
Οι επενδυτές προχώρησαν σε νέο ξεπούλημα ιταλικών ομολόγων και η απόδοση του 10ετούς επανήλθε κοντά στο 3%, εξέλιξη που είχε άμεση αντανάκλαση και στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, με την απόδοση του 5ετούς να ξεπερνά το 3,9% και του 10ετούς να φθάνει στο 4,6%.
Η κρίση στην Ιταλία φαίνεται ότι θα παραταθεί για μεγάλη χρονική περίοδο, προκαλώντας συνεχείς αναταράξεις στις αγορές, με τις πιέσεις να μεταφέρονται άμεσα στον πλέον αδύναμο κρίκο της ευρωζώνης, δηλαδή στα ελληνικά ομόλογα.
Επιπλέον, οι αναταράξεις αυτές συμπίπτουν με την αναμενόμενη, πιθανότατα τον Ιούλιο, απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να δώσει τέλος, μετά τον Σεπτέμβριο, στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, που αποτελούσε σταθερό στήριγμα της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων και ιδιαίτερα των ιταλικών, καθώς έχουν γίνει συνολικά αγορές τίτλων αξίας 2,5 τρισ. ευρώ. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Πέτερ Πράετ, σύμμαχος του Μάριο Ντράγκι, ανήγγειλε χθες ότι το θέμα της σταδιακής εξόδου από το QE θα συζητηθεί στο επόμενο συμβούλιο της τράπεζας, στην Ρίγα της Λετονίας, αλλά το πιθανότερο είναι οι αποφάσεις να ληφθούν τον Ιούλιο, στην Φρανκφούρτη.
Η αρχή του τέλους της ποσοτικής χαλάρωσης, τη στιγμή μάλιστα που η ΕΚΤ είναι πιο πολύτιμος από κάθε άλλη φορά υποστηρικτής των ιταλικών ομολόγων, σημαίνει ότι η αγορά ομολόγων της ευρωζώνης θα βρεθεί σε μια μεταβατική φάση αστάθειας, ακριβώς την περίοδο που η Ελλάδα θα επιχειρεί την «καθαρή» έξοδο.
Το τελευταίο και πιο βαρύ σύννεφο, όμως, είναι η αναμενόμενη ατελής ρύθμιση για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, καθώς η Γερμανία είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα προσφέρει όσα ζητεί το ΔΝΤ, για να υπάρξει μια πειστική ρύθμιση, που θα του επιτρέψει να θέσει σε εφαρμογή το δικό του χρηματοδοτικό πρόγραμμα για την Ελλάδα, στέλνοντας στην αγορά το μήνυμα ότι τα ελληνικά ομόλογα είναι ασφαλή.
Σήμερα, οι τεχνοκράτες του Euro Working Group θα ενημερωθούν για την έκθεση βιωσιμότητας του χρέους, που κατήρτισε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, η οποία αναμένεται ότι θα έχει υπερβολικά αισιόδοξες εκτιμήσεις και θα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι με λίγα μέτρα το χρέος μπορεί να γίνει βιώσιμο.
Γι’ αυτή την εξέλιξη, άλλωστε, προϊδέασε ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, τους ομολόγους του υπουργούς, σημειώνοντας στην επιστολή που έστειλε, ενόψει της συνεδρίασης της 21ης Ιουνίου, ότι το πακέτο μέτρων για το χρέος θα εφαρμοσθεί «εφόσον είναι αναγκαίο».
Την ίδια ώρα, οι υπουργοί Οικονομικών Γαλλίας και Γερμανίας και τα στελέχη του ΔΝΤ θα κάνουν, στο Παρίσι, μια τελευταία προσπάθεια για να γεφυρώσουν τις διαφορές τους, αλλά πλέον έχει δηλωθεί ανοικτά από κορυφαία στελέχη των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών ότι οι προτάσεις του Ταμείου θεωρούνται «ακριβές» και είναι προτιμότερο να ακυρωθεί το πρόγραμμά του, παρά να επιβαρυνθούν οι Γερμανοί φορολογούμενοι.
Με την ιταλική κρίση να «βράζει», τις «ενέσεις» ρευστού από την ΕΚΤ να αναμένεται ότι θα τερματισθούν και την τελική λύση για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους να στερείται αξιοπιστίας έναντι της αγοράς, το εγχείρημα της «καθαρής» εξόδου αρχίζει να γίνεται εξαιρετικά δύσκολο και δημιουργείται γόνιμο έδαφος για να επαναφέρει ο Μάριο Ντράγκι τη γνωστή του πρόταση για προληπτική γραμμή χρηματοδότησης, την οποία επίμονα αρνείται η κυβέρνηση…