Σε πρόσφατες δηλώσεις του, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Γιάννης Δραγασάκης, έδειξε ότι η κυβέρνηση συμμερίζεται την επιθυμία των εγχώριων τραπεζιτών να ξεφύγουν από το ιδιότυπο καθεστώς επιτροπείας, τονίζοντας ότι δεν μπορούμε να έχουμε «επισκέπτες διευθύνοντες συμβούλους» στις τράπεζες και προαναγγέλλοντας αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Νίκος Καραμούζης, ανακοινώνοντας την αποχώρησή του από τη θέση του προέδρου της Eurobank παρουσίασε τις θέσεις του για την εταιρική διακυβέρνηση των τραπεζών, οι οποίες αποτελούν κοινό τόπο για τους Έλληνες τραπεζίτες.
Σήμερα «έχουμε καλύτερη εταιρική διακυβέρνηση», ανέφερε, αλλά έσπευσε να επισημάνει ότι το νομοθετικό πλαίσιο του 2015 έχει ορισμένες περιοριστικές διατάξεις που δεν συναντώνται πουθενά αλλού στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Τα διοικητικά συμβούλια απαρτίζονται κατεξοχήν από ξένους ειδικούς στα χρηματοπιστωτικά, τόνισε, οι οποίοι όμως έχουν περιορισμένη γνώση του τοπικού περιβάλλοντος και της οικονομίας. Ο κ. Καραμούζης πρότεινε η κυβέρνηση, σε συνεργασία με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να εξετάσει εκ νέου με ευρύ πνεύμα το νόμο και να εναρμονίσει την ελληνική νομοθεσία με το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΒΑ και τις προδιαγραφές fit and proper του SSM (σ.σ.: προδιαγραφές καταλληλότητας τραπεζικών στελεχών του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ).
«Ζητούμε να εφαρμοστούν τα ίδια πρότυπα και κώδικες με τις άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες. Το σημερινό πλαίσιο αποκλείει σημαντικό αριθμό Ελλήνων και ξένων προσωπικοτήτων κύρους (καθηγητές Πανεπιστημίων εξειδικευμένων στη διαχείριση κινδύνων, επικεφαλής ελεγκτικών και νομικών εταιρειών, επιχειρηματίες), των οποίων η παρουσία θα εμπλούτιζε τα δ.σ. των τραπεζών, ισορροπώντας το μείγμα της σύνθεσής τους», τόνισε ο κ. Καραμούζης.
Και, ακολούθως, αναφέρθηκε στη διάταξη που «καίει» τους Έλληνες τραπεζίτες: «υπάρχει μια πρωτοφανής διάκριση μεταχείρισης, κατά των Ελλήνων πολιτών, καθώς ο νόμος ορίζει ότι δεν μπορούν να συμμετέχουν στα δ.σ. των τραπεζών στελέχη που είχαν σχέση τα τελευταία 10 χρόνια με τον τραπεζικό τομέα», τόνισε χαρακτηριστικά και ευχήθηκε με νόημα «ο επόμενος πρόεδρος της Eurobank να είναι Έλληνας».
Σύμφωνα με πληροφορίες, η διάταξη που αποτελεί «αγκάθι στα πλευρά» των Ελλήνων τραπεζιτών και ζητούν την κατάργησή της το συντομότερο δυνατό είναι αυτή που ορίζει ότι σε κάθε τράπεζα μετέχουν ανεξάρτητα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, που δεν πρέπει να έχουν σχέση τουλάχιστον για δέκα χρόνια με ελληνικές τράπεζες. Αυτά τα μέλη έχουν κυρίαρχο και… άκρως ενοχλητικό ρόλο στη λειτουργία των διοικήσεων, καθώς ο νόμος ορίζει ότι υποχρεωτικά αυτά τα ανεξάρτητα μέλη προεδρεύουν σε όλες τις επιτροπές που ασκούν την καθημερινή διοικητική λειτουργία.
Όπως λέει χαρακτηριστικά τραπεζικό στέλεχος, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν ο πρόεδρος μιας τράπεζας είναι Έλληνας ή ξένος, παρά μόνο σε συμβολικό επίπεδο, αφού όλες οι λειτουργίες κάθε τράπεζας εποπτεύονται και καθοδηγούνται από τους ξένους, που έχουν ορισθεί ως ανεξάρτητα μέλη των διοικητικών συμβουλίων.
Παρότι η κυβέρνηση δείχνει κατανόηση σε αυτές τις απόψεις των τραπεζιτών, πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν θα είναι εύκολο, ακόμη και μετά τη λήξη του μνημονίου, να «ξηλωθεί» η διάταξη που αποκλείει τους Έλληνες τραπεζίτες από τις κρίσιμες θέσεις ανεξάρτητων μελών.
Οι θεσμοί των δανειστών έχουν φροντίσει να ενταχθεί σαφής αναφορά στην τέταρτη και τελευταία αναθεώρηση του μνημονίου, βάσει της οποίας απαγορεύονται «μονομερείς ενέργειες» στα θέματα του τραπεζικού συστήματος. Οι διατάξεις που αποκλείουν τους Έλληνες τραπεζίτες από κρίσιμες λειτουργίες θεωρούνται βασικές από τους θεσμούς, καθώς είναι πολύ χαμηλός ο βαθμός εμπιστοσύνης στα τραπεζικά στελέχη του ελληνικού χώρου.
Αναπόφευκτα οποιαδήποτε αλλαγή θα πρέπει να περάσει από το «φίλτρο» των δανειστών, ενώ σε περίπτωση μονομερούς νομοθετικής ενέργειας από την κυβέρνηση η απάντησή τους, σύμφωνα με πληροφορίες, θα είναι πολύ αυστηρή: θα μνημονευθεί σε επόμενη έκθεση αξιολόγησης η «παρασπονδία», κάτι που θα έχει συνέπειες όχι μόνο στην ενεργοποίηση μέτρων ελάφρυνσης του χρέους, αλλά και στον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι αγορές την Ελλάδα.