Το θέμα που είχε συζητηθεί ευρύτατα και είχε προκαλέσει μεγάλη «βουτιά» της μετοχής της Τράπεζας Πειραιώς, δηλαδή η δυσκολία άντλησης 500 εκατ. ευρώ με υβριδικά ομόλογα, θεωρείται λήξαν για τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ (SSM) και η τράπεζα θα έχει άνεση χρόνου να αναζητήσει μια καλύτερη ευκαιρία για την έκδοση των τίτλων μέσα στο 2019.
Γενικότερα, ο προβληματισμός για την ανάγκη πρόσθετης κεφαλαιακής ενίσχυσης των ελληνικών τραπεζών, πρωτίστως με την έκδοση υβριδικών τίτλων, παραμερίζεται από την Φρανκφούρτη στην παρούσα φάση και θα επανέλθει στο προσκήνιο στις αρχές του 2019, όταν πλέον θα έχει ολοκληρωθεί ο ακριβής υπολογισμός των αναγκών (Supervisory Review and Evaluation Process – SREP).
Άλλωστε, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη συζητήσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Κομισιόν για να προσδιορισθούν τα εργαλεία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να μετριασθούν οι απώλειες κεφαλαίων των τραπεζών από την επιτάχυνση της προσπάθειας μείωσης των «κόκκινων» δανείων, με στόχο να βρεθεί ένας τρόπος για να εφαρμοσθεί και στην Ελλάδα το ιταλικό μοντέλο εγγύησης ζημιών από τιτλοποιήσεις προβληματικών δανείων.
Στόχος της ΕΚΤ είναι να διατηρηθεί σε χαμηλούς τόνους η όλη συζήτηση για την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, ώστε να μην επανέλθουν οι πιέσεις στις μετοχές όσο θα διαρκεί η αβεβαιότητα για την εξέλιξη της ιταλικής κρίσης. Στις αρχές του χρόνου, υπάρχει η προσδοκία ότι θα έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες στις αγορές και οι επενδυτές θα πεισθούν ότι οι ανάγκες κεφαλαιακής ενίσχυσης είναι εντός των ορίων αντοχής των ελληνικών τραπεζών, ενώ θα υπάρχουν και εργαλεία κρατικής παρέμβασης, που θα διευκολύνουν την προσπάθεια εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων χωρίς μεγάλες απώλειες κεφαλαίων.
Η ΕΚΤ παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις στο ιταλικό τραπεζικό σύστημα, την ώρα που το χρηματοπιστωτικό σύστημα της ευρωζώνης παραμένει αρκετά ευάλωτο, όπως φαίνεται από τη μεγάλη μείωση των κερδών της Deutsche Bank το γ’ τρίμηνο του έτους, αλλά και από τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όσες τράπεζες «δεύτερης κατηγορίας» (“second tier”), βρίσκοντας κλειστή την αγορά για εκδόσεις τίτλων.
Στην Ιταλία, υπάρχουν ήδη τα πρώτα συμπτώματα ακραίας πίεσης στις πλέον ευάλωτες τράπεζες. Η Monte dei Paschi, που μόλις πρόσφατα διασώθηκε με δαπάνη άνω των 5 δισ. ευρώ από το ιταλικό κράτος, ήταν υποχρεωμένη να αναζητήσει 500 εκατ. ευρώ από την αγορά, για την ενίσχυση των κεφαλαίων της με υβριδικούς τίτλους (tier-2).
Όμως, το σχέδιο εγκαταλείφθηκε, όταν οι επαφές με τους επενδυτές έδειξαν ότι το ενδιαφέρον ήταν «αναιμικό» και το επιτόκιο διάθεσης των τίτλων θα ήταν πολύ πάνω από 10%. Η ΕΚΤ δεν επέμεινε να προχωρήσει η έκδοση, κρίνοντας ότι μια εποπτικά χαλαρή στάση είναι ενδεδειγμένη στην παρούσα φάση, ώστε να μην τροφοδοτηθεί η ανησυχία της αγοράς για τη δυνατότητα των τραπεζών της Ιταλίας να αντλούν κεφάλαια.
Το ιταλικό τραπεζικό σύστημα δεν έχει φθάσει ακόμη στο… σημείο βρασμού, αλλά βρίσκεται αρκετά κοντά: σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που γίνονται, αν το spread ιταλικών και γερμανικών 10ετών ομολόγων φθάσει στο 4% και διατηρηθεί σε τόσο υψηλό επίπεδο, πολλές ιταλικές τράπεζες θα χρειασθούν ανακεφαλαιοποίηση, επειδή θα έχουν εγγράψει πολύ μεγάλες ζημιές από το χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων, που φθάνει στα 380 δισ. ευρώ. Προς το παρόν, το spread βρίσκεται λίγο πάνω από το 3%.
Την ίδια στιγμή, στην Φρανκφούρτη υπάρχει ανησυχία και για την υποδοχή που θα έχουν από την αγορά τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών stress tests, τα οποία έχει προγραμματισθεί να ανακοινωθούν, μαζί με τα αναλυτικά στοιχεία για τους ισολογισμούς των τραπεζών και την έκθεσή τους σε κινδύνους, την επόμενη Παρασκευή, 2 Νοεμβρίου.
Η ισορροπία που καλείται να ακολουθήσει η ΕΚΤ είναι αρκετά λεπτή: αν τα αποτελέσματα είναι υπερβολικά καθησυχαστικά, η αγορά θα αμφισβητήσει την αξιοπιστία της εποπτείας και θα επανέλθουν οι μνήμες από το φιάσκο των προηγούμενων ελέγχων, όπου η ισπανική Banco Popolare πέρασε με ευκολία τα τεστ, αλλά λίγο αργότερα κατέρρευσε. Αν η αξιολόγηση, όμως, είναι υπερβολικά αυστηρή, οι αρχές κινδυνεύουν να δώσουν στην αγορά τις τράπεζες που θα στοχοποιηθούν και να προκληθεί σοβαρή αναταραχή.