Του Luigi Scazzieri- Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα είναι ένα κρίσιμο τεστ για όλες τις πολιτικές δυνάμεις στην Ιταλία, και θα μπορούσε να επισπεύσει το τέλος της άβολης συμμαχίας μεταξύ του δεξιού αντιμεταναστευτικού κόμματος Λέγκα, και του λαϊκιστικού Κινήματος Πέντε Αστερων (5S).
Τα ιταλικά πολιτικά κόμματα κατά την προεκλογική τους εκστρατεία σε μεγάλο βαθμό δίνουν έμφαση σε εγχώρια ζητήματα: στην οικονομία, στη λιτότητα και στη μετανάστευση. Ωστόσο, είναι επίσης ορατή μια ευρωπαϊκή διάσταση: όλα τα κόμματα χρησιμοποιούν ευρωπαϊκά θέματα για να προσελκύσουν ψηφοφόρους και για να ενισχύσουν τις εγχώριες πολιτικές τους ατζέντες. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις εστιάζουν στην τρέχουσα διακυβέρνηση της ΕΕ, ιδιαίτερα στους κανόνες της ευρωζώνης, και κάνουν λόγο για μια ΕΕ που να δείχνει μεγαλύτερη αλληλεγγύη στην Ιταλία, να δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη, και να είναι λιγότερο τεχνοκρατική. Ο βασικός διχασμός είναι μεταξύ των κομμάτων που είναι υπέρ της περαιτέρω ολοκλήρωσης και των κομμάτων που δίνουν έμφαση στον περιορισμό της ολοκλήρωσης.
Η Λέγκα είναι στην κεφαλή του δεύτερου στρατοπέδου, και οι εκλογές είναι μια ευκαιρία να επιβεβαιώσει τη νέα της κυριαρχία στην ιταλική πολιτική. Για να διευρύνει την ελκυστικότητά της, η Λέγκα έχει αντικαταστήσει την οξεία κριτική εναντίον της ΕΕ και του ευρώ, με εκκλήσεις για μεταρρύθμιση και των δύο εκ των έσω, ενώ την ίδια στιγμή διατηρεί μια ισχυρή επικριτική στάση προς τις υφιστάμενες δομές και πολιτικές της Ένωσης. Αυτή η στάση είναι περισσότερο προσαρμοσμένη για την ιταλική κοινή γνώμη, η οποία παραμένει σε μεγάλο βαθμό υποστηρικτική προς την ΕΕ. Η προεκλογική εκστρατεία της Λέγκας έχει καθοριστεί από τα βασικά της θέματα: αντίθεση στην μετανάστευση, νόμος και τάξη, και χαμηλότεροι φόροι. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο αυτή η ατζέντα συγχωνεύεται με την αντίδραση στη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, με την αύξηση του υπερ-εθνικισμού, και με τις πολιτικές λιτότητας. Ο Matteo Salvini, επικεφαλής της Λέγκας, έχει επίσης δώσει έμφαση στους δεσμούς του με το ευρύτερο ευρωπαϊκό λαϊκιστικό κίνημα που έχει στόχο να υπερασπιστεί “τις παραδοσιακές αξίες της Ευρώπης” και να περιορίσει ή να εμποδίσει την υπερεθνική ολοκλήρωση. Αυτή η στρατηγική στόχο έχει να τον παρουσιάσει ως τον ηγέτη μιας νεοσύστατης πανευρωπαϊκής συμμαχίας που έχει μια καλή ευκαιρία να τα πάει αρκετά καλά στις εκλογές ώστε να προκαλέσει μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο διοικείται η ΕΕ.
Ενώ η Λέγκα διεξάγει εκστρατεία από θέση ισχύος, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 5S έχει χάσει μεγάλο ποσοστό της δύναμης. Η προεκλογική του εκστρατεία έχει στόχο σε μεγάλο βαθμό να ανακτήσει τους χαμένους ψηφοφόρους, ιδιαίτερα αντιμετωπίζοντας τη δυσαρέσκεια της αριστερής βάσης των ψηφοφόρων. Σε εγχώριο επίπεδο, το 5S έχει αναδείξει την επιτυχία του στην εφαρμογή των προεκλογικών υποσχέσεων όπως το καθολικό εισόδημα των πολιτών, και την αποστασιοποίησή του από την αντί-μεταναστευτική τάση της Λέγκας, παρουσιάζοντας τον εαυτό του πιο ανθρώπινο. Έχει επίσης επιδιώξει να παρουσιαστεί ως πιο φιλοευρωπαϊκό από τη Λέγκα, και έχει δημοσίως ασκήσει κριτική στην προσπάθεια της Λέγκας να συνάψει συμμαχίες με ακροδεξιές εθνικιστικές δυνάμεις στην ΕΕ. Το 5S έχει επίσης κατεβάσει τον τόνο της κριτικής του σε Ευρωπαίους συστημικούς ηγέτες όπως τη Merkel και ιδιαιτέρως τον Macron. Και η εκστρατεία έχει δώσει έμφαση σε θέματα που βρίσκονται κοντά στην παραδοσιακή του ατζέντα, όπως να δοθούν μεγαλύτερες εξουσίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην πράσινη οικονομία και στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Παρά το ότι βρίσκονται ακόμη σε συνασπισμό, η Λέγκα και τα Πέντε Αστέρια διεξάγουν προεκλογική εκστρατεία το ένα εναντίον του άλλου. Τα δύο κόμματα είναι “στα μαχαίρια” για σειρά θεμάτων, από δημοσιονομικές και οικονομικές προτεραιότητες μέχρι και τη στάση τους σε ό,τι αφορά στη μετανάστευση, στην εξωτερική πολιτική και σε μεγάλα έργα υποδομών, όπως τον προτεινόμενη σιδηροδρομική σύνδεση υψηλής ταχύτητας, Τορίνο-Λυών.
Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης είναι το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, που ηγείται μιας συμμαχίας μικρότερων αριστερών και κεντρώων κομμάτων σε ένα φιλοευρωπαϊκό, αλλά όχι μη επικριτικό, μανιφέστο. Οι Δημοκράτες πρέπει να κερδίσουν πίσω τους πρώην ψηφοφόρους τους, μετά από τις πολύ άσχημες επιδόσεις στις εκλογές του 2018. Έχουν διεξάγει μια προεκλογική εκστρατεία που εστιάζει σε εσωτερικά και πανευρωπαϊκά θέματα που συνδέονται μεταξύ τους και στόχο έχουν να προσελκύσουν παραδοσιακούς ψηφοφόρους και να πείσουν τους φιλοευρωπαίους. Έχουν ασκήσει ισχυρή κριτική στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, με την οικονομία να βρίσκεται τώρα σε ύφεση, και έχει καταδικάσει την στάση της εναντίον της μετανάστευσης και της ολοκλήρωσης, ιδιαίτερα τις προσπάθειές της να αποτρέψει τους μετανάστες να διασχίσουν τη Μεσόγειο, μη δίνοντας άδεια στα πλοία να πλησιάσουν τα λιμάνια της Ιταλίας. Οι Δημοκράτες έχουν επίσης θέσει στο επίκεντρο ευρύτερα ευρωπαϊκά θέματα για να τοποθετηθούν ως υπερασπιστές του φιλοευρωπαϊκού αισθήματος στην Ιταλία. Η ανάγκη για μια απομάκρυνση από τη λιτότητα και προς την ανάπτυξη και την αλληλεγγύη στην ευρωζώνη, είναι ίσως το πιο σημαντικό θέμα. Αλλά οι Δημοκράτες έχουν επίσης επιδιώξει να βάλουν τις εκλογές σε ένα πλαίσιο πανευρωπαϊκού διαγωνισμού μεταξύ των φιλοευρωπαίων και των ευρωσκεπτικιστικών εθνικιστών, αναφερόμενοι στην ανάγκη να ανακοπεί η εξάπλωση του εθνικισμού-λαϊκισμού στην Ευρώπη, με το να συνεργάζονται με όλα τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα, από τον Τσίπρα μεχρι τον Macron.
Το κεντροδεξιό κόμμα της αντιπολίτευσης Forza Italia, με τον Silvio Berlusconi ως επικεφαλής υποψήφιο, διεξάγει επίσης μια μετριοπαθή φιλοευρωπαϊκή πλατφόρμα. Από τις εκλογές του 2018, το κόμμα ήταν εξαιρετικά επικριτικό στο Κίνημα Πέντε Αστέρων, αλλά γενικώς απείχε από το να ασκεί κριτική στη Λέγκα, καθώς σχεδιάζει -ιδανικά- να συγκυβερνήσει μαζί της. Το κόμμα έχει χάσει μεγάλο μέρος της στήριξής του, και οι ευρωπαϊκές εκλογές προβάλλονται ως μια ευκαιρία να σταματήσει αυτή η πτώση. Το μανιφέστο του περιλαμβάνει σειρά προτάσεων όπως να αυξηθούν οι εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και να υπάρξει μετακίνηση προς μια ενιαία εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας. Το κόμμα έχει επιδιώξει να τοποθετήσει την ευρωπαϊκή διάσταση στο επίκεντρο της εκστρατείας του, δίνοντας στον απερχόμενο πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έναν εξέχοντα ρόλο. Το Forza Italia έχει δώσει έμφαση στη σύνδεσή του με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, υποστηρίζοντας ότι μόνο αυτό μπορεί να εγγυηθεί μια ισχυρή ιταλική φωνή στην πιο ισχυρή πολιτική οικογένεια της Ευρώπης.
Οι εκλογές είναι πιθανό να επαναπροσδιορίσουν την εσωτερική ισορροπία εντός της κυβέρνησης. Το ποσοστό της Λέγκας από τις ψήφους, προβλέπεται να αυξηθεί από το 17% στις προηγούμενες εκλογές, σε περισσότερο από το 30%. Στο μεταξύ, το ποσοστό του Κινήματος Πέντε Αστέρων, αναμένεται να υποχωρήσει από το 32% στο περίπου 20%. Αυτή η έκβαση θα υπονόμευε τη συμμαχία. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, θα βρεθεί αντιμέτωπο με την επιλογή να δώσει στη Λέγκα τον ρόλο του ανώτερου εταίρου στη συμμαχία, ρισκάροντας να χάσει περαιτέρω στήριξη, ή να επιστρέψει στην αντιπολίτευση για να ανασυγκροτηθεί. Με πολλούς τρόπους, ο συνασπισμός ταιριάζει καλά στη Λέγκα, καθώς μπορεί να κατηγορεί το κίνημα Πέντε Αστέρων όποτε το θέλει. Ωστόσο, εάν η Λέγκα επιβεβαιωθεί ως η κυρίαρχη πολιτική δύναμη της Ιταλίας, είναι πιθανό ο Salvini να μπει στον πειρασμό να διαλύσει την κυβέρνηση και να προσπαθήσει να εξασφαλίσει αυτοδυναμία με κεντροδεξιούς συμμάχους σε νέες εκλογές.
Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://www.cer.eu/in-the-press/italy-and-ep-elections