Μήνυμα προς τους δανειολήπτες που εμφανίζουν ήδη τα πρώτα σημάδια αδυναμίας εξυπηρέτησης των ρυθμισμένων οφειλών τους ότι η εποχή των προσωρινών λύσεων έχει παρέλθει στέλνουν τράπεζες και servicers, προειδοποιώντας πως σε περίπτωση που χαθούν πάνω από τέσσερις δόσεις το επόμενο βήμα είναι ο πλειστηριασμός.
«Αρκετά νοικοκυριά, αλλά και επιχειρήσεις, έχουν αρχίσει να βιώνουν στην τσέπη τους τα ‘απόνερα’ της ρωσο-ουκρανικής κρίσης, αλλά και του πληθωρισμού που σπάει το ένα κοντέρ μετά το άλλο», παραδέχονται αρμόδιες πηγές, επικαλούμενες τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) για τις σημαντικές εκροές καταθέσεων.
«Εάν, όμως, έχουν προηγηθεί επανειλημμένες προσπάθειες ρύθμισης και εντέλει δεν μπορούν να πληρώσουν τότε ο πλειστηριασμός φαντάζει μονόδρομος», προσθέτουν οι ίδιες πηγές, σημειώνοντας, ωστόσο, πως το είδος της ρύθμισης είναι αυτό που θα καθορίσει τον τρόπο αντιμετώπισης των επίμαχων δανείων. «Εάν ένας οφειλέτης έχει λάβει, για παράδειγμα, ‘κούρεμα’ 80% δεν υπάρχει κάτι άλλο που θα μπορούσαμε να του προτείνουμε. Γενικά, η εποχή των προσωρινών λύσεων έχει παρέλθει. Δεν πρέπει να χάνουμε πάνω από τέσσερις δόσεις», καταλήγουν.
Ειδικότερα, τον μήνα Φεβρουάριο οι καταθέσεις των ιδιωτών μειώθηκαν κατά 260 εκατ. ευρώ, «αγγίζοντας» τα 177,538 δισ. ευρώ, όταν τον περασμένο Δεκέμβριο, οπότε και ξεκίνησε η πτωτική πορεία, αυτές είχαν διαμορφωθεί στα 180,003 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με την 6η Έκθεση Προόδου σχετικά με το ζήτημα του ιδιωτικού χρέους, από τον Ιούλιο του 2019 έως τα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου τράπεζες και servicers ρύθμισαν επιτυχώς 632.998 δάνεια (στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά), συνολικού ύψους 35,85 δισ. ευρώ: Ειδικότερα:
216.508 δάνεια, ήτοι 34,20% του συνόλου, ήταν στεγαστικά, ύψους 15,11 δισ. ευρώ.
346.241 δάνεια, ήτοι 54,70% του συνόλου, ήταν καταναλωτικά, ύψους 5,64 δισ. ευρώ.
69.721 δάνεια, ήτοι 11,01% του συνόλου, ήταν πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ύψους 11,47 δισ. ευρώ και
528 δάνεια, ήτοι 0,08% του συνόλου, ήταν μεγάλων επιχειρήσεων, ύψους 3,63 δισ. ευρώ.
Οι servicers δε, που διαχειρίζονται δάνεια, ύψους άνω των 120 δισ. ευρώ, για λογαριασμό τραπεζών, αλλά και funds, εμφανίζονται να προσφέρουν ευέλικτες και ουσιαστικές λύσεις, συμβατές με τις οικονομικές δυνατότητες των δανειοληπτών, προχωρώντας σε haircut για το 65% – 70% των δανείων, κυρίως στα στεγαστικά και τα επιχειρηματικά. Εντούτοις, έχουν δεχθεί πολλάκις την κριτική της ΤτΕ, η οποία εκτιμά πως οι NPLs servicers έχουν τη δυνατότητα και να παράσχουν πιο ευέλικτες και δραστικές λύσεις στους βιώσιμους δανειολήπτες και να επανεντάξουν το ενέχυρο στην πραγματική οικονομία, όπου είναι απαραίτητο.
«Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα των εταιρειών διαχείρισης δεν είναι ανάλογα των προσδοκιών μας. Θα πρέπει, όμως, να λάβουμε υπόψη μας και τις ιδιαίτερες συνθήκες, λόγω των μέτρων για την πανδημία. Ωστόσο, οι προοπτικές για την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσω αυτού του μηχανισμού είναι ιδιαίτερα θετικές, τόσο λόγω της ανάπτυξης της οικονομίας, όσο και της ανόδου στις τιμές των ακινήτων. Είναι, επίσης, ιδιαίτερα σημαντικό να εκμεταλλευθούν οι NPLs servicers τη δυνατότητα παροχής χρηματοδότησης σε βιώσιμες επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης των οφειλών τους», ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή της η υποδιοικήτρια της ΤτΕ, κυρία Χριστίνα Παπακωνσταντίνου.
SSM
Ο μεγαλύτερος λοιπόν κίνδυνος για τις τράπεζες σχετίζεται με τη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων σε μια περίοδο που τα πιστωτικά ιδρύματα είχαν και έχουν βάλει πλώρη για δυνατή πιστωτική επέκταση προκειμένου να καταφέρουν να επιτύχουν ισχυρή ανάκαμψη.
Ετσι επιστολή από τον SSM δέχθηκαν τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα με αυτό ακριβώς το αντικείμενο την περασμένη εβδομάδα. Και μολονότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν ελάχιστη έκθεση στην περιοχή εν τούτοις ο κίνδυνος είναι υπαρκτός.
“Καθώς η κατάσταση με τις εξελίξεις στην Ουκρανία δεν δείχνει ακόμη βελτίωση με συνέπεια την κλιμάκωση των ενεργειών εναντίον της Ρωσίας και των Ρώσων πολιτών θα θέλαμε να μας περιγράψετε τις πιθανές συνέπειες που έχει η κατάσταση αυτή για τον όμιλό σας” αναφέρει ο SSM απευθυνόμενος προς τις ελληνικές τράπεζες .
Πιο συγκεκριμένα με βάση την αξιολόγηση της κάθε τράπεζας (υποθέσεις και εύρος της αξιολόγησης ως προς την περίμετρο) ο SSM ζητάει να μάθει:
– Ποιοι είναι οι τομείς που περισσότερο έχουν επηρεαστεί στη χώρα μας από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
– Την έκθεση των πελατών των τραπεζών οι οποίοι πελάτες δουλεύουν σε τομείς που έχουν επηρεαστεί όπως ενεργεια, βιομηχανίες που έχουν μεγάλες ενεργειακές ανάγκες, εμπορεύματα, τουρισμό αγροτικό τομέα κλπ.
-Τα ανοίγματα πελατών τραπεζών στο βαθμό που αυτοί οι πελάτες είναι πελάτες μέτοχοι προμηθευτές κλπ σε Ουκρανικές ή Ρωσσικές επιχειρήσεις.
Οι απαντήσεις φωτογραφίζουν 500-600 εκατ. ευρώ νέα NPEs που μπορουν ομως ανετα να ξεπερασουν το 1 δισ. € εαν ο πόλεμος συνεχιστεί επι μακρον.
Υπό το βάρος της απόφασης της RCB Bank να προχωρήσει σε εθελούσια σταδιακή παύση των τραπεζικών εργασιών της στην Κύπρο που επικύρωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα η οποία θα επιβλέπει τη συντεταγμένη αποπληρωμή των καταθετών της οι ελληνικές τράπεζες έδωσαν τις απαντήσεις τους.
H RCB Bank μέχρι πριν ξεκινήσει τον πόλεμο η Ρωσία κατά της Ουκρανίας ήταν τράπεζα με ισχυρή κεφαλαιακή βάση της τάξης του 21%, με σχεδόν μηδενικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Ενα πρώτο συμπέρασμα για τις εξελίξεις σε ότι αφορά τις συνέπειες επί των ελληνικών τραπεζών είναι πως για κάθε μονάδα μία μονάδα που το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν υποχωρεί, η τραπεζική αγορά θα χρειάζεται περίπου 100-150 εκατ ευρώ νέες προβλέψεις για να καλύψει καινούριες επισφάλειες και αθετήσεις πληρωμών οι οποίες και θα ανακύψουν. Μια ρεαλιστική προσέγγιση λοιπόν θα μπορούσε να είναι πως για δύο μονάδες χαμηλότερο ΑΕΠ θα απαιτηθούν περίπου 250-300 εκατ. ευρώ νέες προβλέψεις και θα ανακύψουν διπλάσια περίπου NPEs (500- 600 εκατ. ευρώ).
Οι επισφάλειες αυτές θα προκύψουν και από τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν κάποιοι κλάδοι με δανεισμό και από τους ιδιώτες με μειωμένο εισόδημα οι οποίοι θα αθετήσουν τις ρυθμίσεις και τις πληρωμές τους.
Τα πιστωτικά ιδρύματα εκτιμούν πως συνεπεία του πολέμου και της πρωτοφανούς αύξησης των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου υπάρχει εκτίμηση επιβράδυνσης της οικονομίας.
Παρ’ όλα αυτά, η εξάρτηση του κυρίαρχου τομέα του τουρισμού στην εθνική οικονομία είναι πολύ περιορισμένη καθώς οι Ρώσσοι τουρίστες που επισκέπτονται τη χώρα είναι κάτω από 600.000 άτομα και η συμβολή τους στο ΑΕΠ κινείται περί τα 30 εκατ. ευρώ, στοιχείο το οποίο δεν κάνει σημαντική διαφορά για τη βαριά μας βιομηχανία, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στην Κύπρο.
Σε ότι αφορά τον Γεωργικό Τομέα η εξάρτηση είναι πολύ περιορισμένη ως προς τις εξαγωγές στην εμπόλεμη ζώνη.
Πλην όμως οι πρώτες ύλες και τα λιπάσματα ανατιμώνται και η αύξηση αυτή αναμένεται να περάσει στους καταναλωτές οι οποίοι θα καταλήξουν με μειωμένο εισόδημα.
Στο χώρο της ενέργειας, οι περισσότερες ενεργειακές εταιρίες έχουν χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές τους με έκδοση ομολόγων. Ετσι αναμένεται περιορισμένο αντίχτυπο στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο, που θα κινηθεί περί τα 60-80 εκατ. ευρώ στο σύνολο του τραπεζικού τομέα.
Πρόβλημα αναμένεται να ανακύψει για τον κατασκευαστικό κλάδο με τη σημαντική ανατίμηση του τελικού κόστους των κατασκευών. Μια ανατίμηση των υλικών κατά 20% εκτιμάται πως αν δεν μετακυλισθεί στην πελατειακή βάση των κατασκευαστών θα οδηγήσει σε επισφάλειες που θα κινηθούν περίπου σε ένα εύρος 150-200 εκατ. ευρώ για το τραπεζικό σύστημα στο σύνολό του.
Ας σημειωθεί πως πολλά έργα παγώνουν και αρκετές προκαταβολές για τα έργα αυτά στον ιδιωτικό τομέα επιστρέφονται στοιχείο που καθιστά σχετικώς δύσκολους τους υπολογισμούς.
Από την άλλη πλευρά έχει ιδιαίτερη σημασία να αξιολογηθεί ο τρόπος με τον οποίο θα λειτουργήσει η ΕΚΤ στην υπάρχουσα κατάσταση.
Σε όλα τα παραπάνω εξαιρετικά ανακουφισιτική ήταν η απόφαση της ΕΚΤ να διατηρήσει το waiver στα ελληνικά ομόλογα σε μια κρίσιμη φάση για την ελληνική οικονομία.