Διανύοντας τον τρίτο μήνα του πολέμου που κήρυξε απρόκλητα και αναίτια η Ρωσία κατά της Ουκρανίας, θα ήταν σκόπιμο να προβληματιστούμε γύρω από το πως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση τόσο τα μέτωπα του πολέμου, όσο και στο διπλωματικό – πολιτικό επίπεδο.
1) Η αχανής χώρα της Ευρασίας, αντιμετωπίζει πλέον ξεκάθαρες απειλές, πολύ περισσότερες από όσες θεωρούσε πως αντιμετωπίζει στις αρχές του πολέμου, γιατί το περιθώριο να καταλήξει σε κάποιο αξιοπρεπή συμβιβασμό τηρώντας τα προσχήματα, μειώνεται διαρκώς, λόγω της αντίστασης των ουκρανικών ένοπλων δυνάμεων.
2) Στην πρώτη φάση του πολέμου, η Ρωσία δεν ήθελε να αρκεστεί «στο ελάχιστο» των επιδιώξεών της, δηλαδή στην αναγνώριση του status quo της 24ης Φεβρουαρίου και στην διαβεβαίωση εκ μέρους της Ουκρανίας πως δεν θα θελήσει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Σήμερα, όμως, η Ουκρανία δηλώνει πως δεν θα υπογράψει συνθήκη ειρήνης ή έστω εκεχειρίας «αν δεν νικήσει».
3) Εμβρόντητη και με αποτροπιασμό η διεθνής κοινή γνώμη έμαθε για τις θηριωδίες του ρωσικού στρατού στην μικρή πόλη Μπούτσα της Ουκρανίας, το όνομα της οποίας πλέον είναι συνώνυμο με τα ονόματα πόλεων και χωριών που υπέστησαν τοπικά ολοκαυτώματα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου από τα ναζιστικά στρατεύματα. Η ουσία, όμως, είναι αλλού: η Ουκρανία, αφού άντεξε κατά την πρώτη επίθεση και έλαβε στη συνέχεια, μία πρωτόγνωρης έκτασης, βοήθεια από τη Δύση, πίστεψε στη δυνατότητα νίκης της κατά της Ρωσίας. Η πίστη αυτή δεν ανήκε σε κάποιο μεταφυσικό επίπεδο, αλλά ήταν κυριολεκτική και ήδη μιλάει για την επανακατάληψη των εδαφών που απέσπασε η Ρωσία το 2014, δηλαδή της Κριμαίας και των Ντονμπάς και Λουγκάνσκ. Αξίζει να σημειωθεί πως η πεποίθηση της Ουκρανίας πως θα νικήσει, δεν αναφέρεται σε κάποιο μακρινό μέλλον, μα στο εγγύς, πράγμα που καθορίζει και την πολιτική της ως προς τις ειρηνευτικές συνομιλίες.
4) Μετά τη σύνοδο στην αμερικανική βάση του Ραμστάιν στην Γερμανία, έχουμε πλέον ξεκάθαρα τη διαμόρφωση μίας αντι-ρωσικής συμμαχίας στην οποία συμμετέχουν 40 και πλέον χώρες. Επιπλέον, το ΝΑΤΟ ανοιχτά παρέχει βαρύ οπλισμό στην Ουκρανία, προκειμένου αυτή να αντιμετωπίσει την Ρωσία, η οποία μέχρι πρόσφατα είχε υπεροπλία τόσο σε έμψυχο υλικό, όσο και σε άψυχο. Αυτό αλλάζει τα δεδομένα και το Κρεμλίνο συνειδητοποιεί πως οι επιπτώσεις ενός πολέμου, η διάρκεια του οποίου μπορεί να επιμηκυνθεί για μήνες ή και χρόνια, θα είναι ολέθριες για την έτσι κι αλλιώς χειμαζόμενη από το 2008 οικονομία της Ρωσίας.
5) Η Ρωσία, φυσικά, έχει θεωρητικά τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα, να συνεχίσει τον πόλεμο φθοράς με συμβατικά ή να καταλήξει σε μία συνθήκη ειρήνης. Ωστόσο, σήμερα, δύο και πλέον μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, καμία από τις επιλογές αυτές, δεν δείχνει ρεαλιστική, άλλες, όμως, επιλογές, δεν υπάρχουν.
6) Έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα στα μέτωπα του πολέμου, η Ουκρανία κάθε άλλο παρά θα συμφωνήσει σε μία συνθήκη ειρήνης, η οποία θα προβλέπει απώλεια εδαφών. Την ίδια στιγμή, ο Πούτιν δεν μπορεί να δεχτεί μία συνθήκη χωρίς απόκτηση νέων εδαφών, γιατί αυτό θα οδηγούσε στην ακύρωση της εικόνας του στιβαρού ηγέτη που έχει καλλιεργήσει και, κατ’ επέκταση στην απώλεια της εξουσίας.
7) Η άνευ όρων παράδοση του Πούτιν είναι κάτι αδιανόητο σήμερα. Ο εξουσιαστικός μηχανισμός του Κρεμλίνου που σχεδίασε και υλοποιεί τον πόλεμο, δεν έχει προβλέψει, μέσα στην αλαζονεία του εναλλακτικά σχέδια. Ωστόσο, σήμερα, ο μηχανισμός αυτός βρίσκεται σε δύσκολη θέση, αντιλαμβανόμενος πως όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, τόσο χειρότερη θα είναι η κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας.
8) Δύο είναι, λοιπόν, οι εναλλακτικές λύσεις που έχει στη διάθεσή του το Κρεμλίνο: είτε να προχωρήσει σε πυρηνική επίθεση, είτε θα προχωρήσει σε μαζικούς βομβαρδισμούς με πυραύλους των ουκρανικών πόλεων, των σιδηροδρομικών γραμμών και των υποδομών της αντίπαλης χώρας. Αυτό είναι που βλέπουμε τις τελευταίες ημέρες.
9) Επιλέγοντας το δεύτερο σενάριο, η Ρωσία, οδηγείται αναγκαστικά στην κήρυξη επιστράτευσης, η οποία είτε θα λάβει την κλασσική μορφή ανά κλάσεις εφέδρων, είτε θα γίνει με την μορφή «καταναγκαστικής» υπογραφής συμβολαίων για «επαγγελματίες οπλίτες». Σε αυτή την περίπτωση, είναι σχεδόν βέβαιο, πως το κόστος του πολέμου – και για τις δύο πλευρές – θα φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη ως προς τις ανθρώπινες απώλειες.
10) Τέλος, οι ελπίδες της ρωσικής πλευράς πως η Δύση θα κουραστεί και θα περιορίσει την χορήγηση εξοπλισμών στην Ουκρανία, θα εξανεμιστούν πολύ σύντομα, όσο η Ρωσία βομβαρδίζει πόλεις και χωριά δολοφονώντας αμάχους.
Ο Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, γεννήθηκε το 1959 στη Θεσσαλονίκη. Ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές του σπουδές στο Κρατικό Πανεπιστήμιο «Ταράς Σεβτσένκο» στο Κίεβο και στη συνέχεια σπούδασε Θεολογία στο ΑΠΘ.
Το 2014 ίδρυσε και έκτοτε διευθύνει το περιοδικό «Στέπα», μία τετραμηνιαία επιθεώρηση του ρωσικού πολιτισμού, στο οποίο δημοσιεύει μεταφράσεις σημαντικών στοχαστών και λογοτεχνών, τόσο του παρελθόντος, όσο και του παρόντος, σε μία προσπάθεια να διευκολύνει τον Έλληνα αναγνώστη να προσεγγίσει το περίπλοκο μα και γοητευτικό φαινόμενο που ακούει στο όνομα «ρωσικός πολιτισμός».
Παράλληλα, δημοσιεύει άρθρα και μελέτες σε σύγχρονα ελληνικά περιοδικά όπως το The Book’s Journal, Παρέμβαση, Κοράλλι, Εντευκτήριο, Φρέαρ, Ανθίβολα κ.ά.