Ο λιθουανικός νόμος που διατάσσει την αυτόματη κράτηση των ατόμων που εισέρχονται παράτυπα στη χώρα και αρνείται το δικαίωμα ασύλου είναι ασύμβατος με τη νομοθεσία της ΕΕ, διαπίστωσε την Πέμπτη (30 Ιουνίου) το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).
Αφού είδε ένα κύμα μεταναστών να διασχίζουν τα σύνορα Λιθουανίας-Λευκορωσίας, το καλοκαίρι του 2021 η Λιθουανία άρχισε να χρησιμοποιεί την πολιτική push-back, μη επιτρέποντας να υποβάλουν αίτηση ασύλου και θέτοντας υπό κράτηση όσους βρίσκονταν ήδη στη Λιθουανία, ισχυριζόμενη ότι η εισροή προκαλεί απειλή για την ασφάλεια.
Το ΔΕΕ διερεύνησε την υπόθεση ενός αιτούντος άσυλο του Μ.Α. που συνελήφθη μετά τη διέλευση των λιθουανικών συνόρων. Το δικαστήριο έκρινε ότι η άρνηση του δικαιώματος ασύλου παραβιάζει το δίκαιο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
«Ένας αιτών διεθνή προστασία μπορεί να τεθεί υπό κράτηση μόνο όταν, μετά από ατομική αξιολόγηση της κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης, καθίσταται αναγκαίο και αν δεν είναι δυνατή η χρήση ηπιότερων μέτρων», αναφέρεται στο δελτίο τύπου του Δικαστηρίου.
Το Δικαστήριο καταδίκασε επίσης τους ισχυρισμούς της Λιθουανίας περί απειλής της εθνικής ασφάλειας. Τονίστηκε ότι η παράνομη παραμονή σε μια χώρα δεν προκαλεί απειλή.
«Η απειλή κατά της εθνικής ασφάλειας ή της δημόσιας τάξης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για την κράτηση μόνο εάν η συμπεριφορά του προσώπου προκαλεί πραγματική, παρούσα και επαρκώς μεγάλη απειλή για το θεμελιώδες δημόσιο συμφέρον ή για την εσωτερική ή εξωτερική ασφάλεια του οικείου κράτους μέλους», αναφέρεται στο δελτίο τύπου.
Τη Δευτέρα (27 Ιουνίου) η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε μια έκθεση που περιγράφει λεπτομερώς τις καταχρήσεις κατά των ανθρώπων που πέρασαν στη Λιθουανία από τη Λευκορωσία, καταγράφοντας πολλαπλές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πραγματοποιήθηκαν από τις λιθουανικές αρχές την περίοδο 2021-2022.
Μετά την απόφαση του ΔΕΕ ο Nils Muižnieks, περιφερειακός διευθυντής Ευρώπης της Διεθνούς Αμνηστίας, ενθάρρυνε τις λιθουανικές αρχές να προσφέρουν πρόσβαση σε δίκαιες διαδικασίες ασύλου σε όλους όσοι εκφράζουν την ανάγκη να αποκτήσουν διεθνή προστασία.
«Οι λιθουανικές αρχές πρέπει επίσης να τερματίσουν τη σκληρή πρακτική της αυτόματης κράτησης προσφύγων και μεταναστών. Η σημερινή απόφαση επιβεβαίωσε ότι η απεικόνιση της κράτησης ως «προσωρινή διαμονή» ή ακόμη και ως «εναλλακτική λύση στην κράτηση» δεν επιτρέπει καμία παρέκκλιση από την υποχρέωση σεβασμού των δικαιωμάτων των προσφύγων και των μεταναστών κατά της αυθαίρετης κράτησης», ανέφερε σε δήλωσή του που δημοσιεύτηκε στη Διεθνή Αμνηστία.