Του Marcus Ashworth
Η εξασθένηση του ευρώ εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς σε πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς πλέον το κοινό νόμισμα υποχώρησε κάτω από την απόλυτη ισοτιμία με το δολάριο. Αν και το συγκεκριμένο όριο μπορεί να είναι απλώς ένας αριθμός, αναμφισβήτητα πρόκειται για μια εξέλιξη με συμβολική σημασία: η διάρρηξη της απόλυτης ισοτιμίας με το δολάριο θα επηρεάσει την εμπιστοσύνη στη ζώνη του ευρώ και, για πρώτη φορά, οφείλεται τόσο στην ανησυχία για τις οικονομικές προοπτικές της Ευρωζώνης όσο και στην στροφή των επενδυτών προς την ασφάλεια του αμερικανικού νομίσματος. Η κεντρική τράπεζα πρέπει λοιπόν να “απαντήσει” με μεγαλύτερη της προγραμματισμένης αύξηση των επιτοκίων αργότερα αυτόν τον μήνα.
Ο σαφής και υπαρκτός κίνδυνος η Ρωσία να διακόψει εντελώς τον ενεργειακό εφοδιασμό της ηπείρου, και η οικονομική αναταραχή που θα προκαλούσε αυτή η κίνηση, καθώς θα αναγκάσει τη βιομηχανία να κατεβάσει τους διακόπτες ενώ θα επιβάλει την ευρεία χρήση δελτίων χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας, έχει πυροδοτήσει την έξοδο των επενδυτών από το κοινό νόμισμα. Ο Kit Juckes, επικεφαλής αναλυτής ισοτιμιών στη Societe Generale SA, θεωρεί ότι το ευρώ είναι “μη αγοράσιμο”, ενώ εκτιμά ότι είναι πιθανό να υποχωρήσει έως τα 90 σεντς έναντι του δολαρίου στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Σε αντίθεση με ό,τι συνέβη την τελευταία δεκαετία, το ασθενέστερο ευρώ αυτήν τη φορά θα πλήξει την οικονομία της ηπείρου. Κι αυτό γιατί η τρέχουσα υποχώρηση του νομίσματος αντί να προκαλέσει έκρηξη των εξαγωγών, αντ’ αυτού θα αυξήσει τον πληθωρισμό. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι δεν πρόκειται για μια υπαρξιακή κρίση που σχετίζεται με τη δομή του ευρώ, καθώς όλα τα κράτη μέλη του μπλοκ βρίσκονται αντιμέτωπα με αυτήν την πρόκληση.
Η υποχώρηση του κοινού νομίσματος θα πρέπει να πείσει την ΕΚΤ να αυξήσει το επίσημο κόστος δανεισμού με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι αναμενόταν μέχρι πρότινος, αμβλύνοντας τη διαφορά επιτοκίων με τα άλλα κύρια νομίσματα. Η Federal Reserve έχει ήδη αυξήσει τα επιτόκιά της κατά 150 μονάδες βάσης το τρέχον έτος και είναι έτοιμη να εντείνει τη νομισματική σύσφιξη· 50 και πλέον χώρες έχουν επίσης αυξήσει τα επιτόκιά τους από την αρχή του έτους τουλάχιστον κατά 50 μονάδες βάσης. Η ΕΚΤ από τη μεριά της δεν έχει δράσει ακόμη, με το επίσημο επιτόκιο καταθέσεων να παραμένει σε αρνητικά επίπεδα, γεγονός που την καθιστά ουραγό στη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής – κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί τελικά σοβαρό λάθος. Το ευρώ έχει εξασθενήσει τον τρέχοντα μήνα έναντι όλων των κύριων νομισμάτων του πλανήτη.
Μέχρι στιγμής, παρότι η ΕΚΤ δεν στόχευε επισήμως το ευρώ, το διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας αρκούνταν στην έκφραση ανησυχιών και στα σχόλια ότι “παρακολουθεί” την πορεία του νομίσματος. Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η λεκτική παρέμβαση είχε πολύ περιορισμένη επίδραση στην αγορά συναλλάγματος. Παρότι η αγορά ευρώ με τη χρήση αποθεματικών αποτελεί την έσχατη λύση (και μεγεθύνεται εάν συντονιστεί με τις άλλες τράπεζες), υπάρχει προηγούμενο επίσημων αγορών του νομίσματος, στα τέλη του 2000, όταν το ευρώ κυμαινόταν πέριξ των 85 σεντς ανά δολάριο. Η αύξηση των επιτοκίων θα πρέπει να αποτελέσει την πρώτη γραμμή άμυνας, με την ελπίδα ότι θα στηρίξει αρκετά το νόμισμα πριν φτάσει το σημείο που θα απαιτείται η παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας στην αγορά.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Christine Lagarde, επιμένει να διαμηνύει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα προχωρήσουν στην πρώτη αύξηση των επιτοκίων μετά από μια 10ετία στην επόμενη συνεδρίασή τους στις 21 Ιουλίου, αλλά αυτή θα είναι μόνο της τάξης των 25 μονάδων βάσης. Τον Σεπτέμβριο θα ακολουθήσει και νέα αύξηση, η οποία θα είναι και αυτή που θα τερματίσει τελικά την οκταετή περίοδο των αρνητικών επιτοκίων. Ωστόσο, αυτός ο ρυθμός αύξησης των επιτοκίων ενδεχομένως να είναι πολύ αργός για να αποφευχθεί ένα καυτό καλοκαίρι αποδυνάμωσης του νομίσματος, πριν ακολουθήσει ένας κρύος χειμώνας με πιθανές ελλείψεις ενέργειας.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Bruno Le Maire, δήλωσε κατά τη διάρκεια ομιλίας του την προηγούμενη Κυριακή ότι είναι “πιθανό” η Ρωσία να διακόψει εντελώς την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η ΕΚΤ πρέπει λοιπόν να αναλάβει δράση για να υπερασπιστεί το ευρώ, καθώς επίκειται η εξασθένηση της οικονομίας και η ενίσχυση των καθοδικών πιέσεων από τη συνεπακόλουθη νομισματική κρίση. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αυξήσουν το επιτόκιο καταθέσεων κατά 50 μονάδες βάσης, ανεβάζοντάς το στο 0, στις 21 Ιουλίου, και να χαράξουν πορεία για τη συνεχή αύξηση του κόστους δανεισμού, σε θετικό έδαφος, τους επόμενους μήνες. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.