Η Goldman Sachs δήλωσε ότι οι προοπτικές ανάπτυξης για την ευρωζώνη συνεχίζουν να επιδεινώνονται, με βέβαιη ύφεση στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, λόγω της οικονομικής δραστηριότητας, της ενεργειακής κατάστασης και των πολιτικών εξελίξεων στην Ιταλία.
Το βάθος της ύφεσης θα εξαρτηθεί από τις ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, την κατεύθυνση των αγορών κρατικών ομολόγων στο πλαίσιο των νέων εργαλείων από την Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την κατεύθυνση της οικονομίας των ΗΠΑ.
Πιο αναλυτικά, η Goldman επισημαίνει πως τρεις είναι οι παράγοντες που “δείχνουν” ύφεση στην ευρωζώνη το β‘ εξάμηνο και είναι οι εξής:
Πρώτον, τα δεδομένα της δραστηριότητας έχουν αποδυναμωθεί περαιτέρω και σημαντικά τις τελευταίες ημέρες. Ο σύνθετος δείκτης PMI έπεσε κάτω από το 50 τον Ιούλιο, λόγω της απότομης εξασθένησης της ανάπτυξης στη Γερμανία. Ενώ η άμβλυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και αρκετό καιρό, η αξιοσημείωτη επιβράδυνση της ανάπτυξης των υπηρεσιών αποτέλεσε έκπληξη, υποδηλώνοντας ότι η ανάκαμψη των υπηρεσιών μετά την Όμικρον έχει ολοκληρωθεί.
Επιπλέον, η δυναμική της παγκόσμιας ανάπτυξης συνέχισε να αποδυναμώνεται σύμφωνα και με την περαιτέρω απότομη πτώση των νέων παραγγελιών εξαγωγών PMI της ζώνης του ευρώ. Ο δείκτης τρέχουσας δραστηριότητας της Goldman για το σύνολο της ευρωζώνης βρίσκεται τώρα στο 0,6% – και στο -1,6% στη Γερμανία – με τις έρευνες να δείχνουν μεγαλύτερη επιβράδυνση στο μέλλον.
Δεύτερον, η μειωμένη προσφορά ρωσικού φυσικού αερίου και οι υψηλές τιμές φυσικού αερίου θα επηρεάσουν σημαντικά τη δραστηριότητα τα επόμενα τρίμηνα. Ενώ η επανέναρξη μέρους των ροών φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1 μετά το τέλος της περιόδου συντήρησης παρείχε κάποια ανακούφιση, η Goldman εκτιμά ότι ο τρέχων ρυθμός ροής 40% θα επιφέρει σημαντική επιβράδυνση στη βιομηχανική δραστηριότητα.
Επιπλέον, ο κίνδυνος περαιτέρω διαταραχών της ροής φυσικού αερίου παραμένει, καθώς η Gazprom ανακοίνωσε ότι οι ροές φυσικού αερίου θα μειωθούν στο 20% της χωρητικότητας μέσω του Nord Stream 1 από τις 27 Ιουλίου και η πλήρης διακοπή της παροχής αερίου παραμένει έτσι πιθανή, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες.
“Εκτιμούμε ότι μια τέτοια στάση θα ωθούσε τη ζώνη του ευρώ σε απότομη ύφεση (με σωρευτική μείωση του πραγματικού ΑΕΠ της τάξης του 1,2%-2,7%) με ιδιαίτερα μεγάλη συρρίκνωση στη Γερμανία (1,7%-3,2%) και στην Ιταλία (2,6%-4,1%)”, όπως σημειώνει η Goldman Sachs.
Τρίτον, η πτώση της κυβέρνησης Ντράγκι καθυστερεί τη στήριξη της δημοσιονομικής πολιτικής του Ταμείου Ανάκαμψης στην Ιταλία και οι εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου αυξάνουν την αβεβαιότητα γύρω από τις προοπτικές πολιτικής.
Ενώ το υπουργικό συμβούλιο του Ντράγκι πιθανότατα θα παρατείνει τα περισσότερα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης που σχετίζονται με την ενέργεια μέχρι το τέλος του έτους, η νέα κυβέρνηση (αναμένεται να ορκιστεί γύρω στις αρχές Νοεμβρίου) θα έχει πολύ λίγο χρόνο για να εγκρίνει τον εθνικό προϋπολογισμό για το 2023 και την εφαρμογή του.
Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι επομένως πιθανό να καθυστερήσει. Ως συνέπεια αυτής της καθυστέρησης πολιτικής και της αβεβαιότητας της πολιτικής, η Goldman μείωσε τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη στην Ιταλία κατά 0,1%. το 2022 και 0,3% το 2023. Ενώ το ιταλικό spread εξακολουθεί να είναι σχετικά συγκρατημένο, η αύξηση του πολιτικού κινδύνου θα το αυξήσει περαιτέρω και αυτό μαζί με τη χαμηλότερη ανάπτυξη θα θέσει εμπόδια στη μείωση του χρέους προς το ΑΕΠ, ειδικά το 2023.
Το νέο βασικό σενάριο της Goldman Sachs είναι για μια τεχνική ύφεση στην ευρωζώνη με συρρίκνωση -0,1% το τρίτο τρίμηνο και -0,2% το τέταρτο τρίμηνο (όχι σε ετήσια βάση) πριν από την επιστροφή της ανάπτυξης το α’ τρίμηνο του 2023.
Ο λόγος που βλέπει μέτρια ύφεση είναι ότι αναμένει ότι όλοι οι παραπάνω αντίθετοι άνεμοι θα αμβλυνθούν από (1) τη συνεχή ανάπτυξη της δραστηριότητας υπηρεσιών (με έντονη τουριστική περίοδο στην Ισπανία), (2) τη συνεχή δημοσιονομική στήριξη (με περισσότερα μέτρα που σχετίζονται με την ενέργεια) και (3) τη μερική μείωση της υπερβολικής εξοικονόμησης των νοικοκυριών.
Επομένως, δεν πιστεύει ότι η ύφεση είναι αναπόφευκτη, αλλά βλέπει πιθανότητα 60% για κάτι τέτοιο τον επόμενο χρόνο. Μεταξύ των χωρών, η Γερμανία και η Ιταλία θα βρεθούν ξεκάθαρα σε ύφεση το δεύτερο εξάμηνο, ενώ η Ισπανία και η Γαλλία συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Οι κίνδυνοι για πιο βαθιά ύφεση είναι υπαρκτοί, σε περίπτωση ακόμη πιο σοβαρής διακοπής των ροών φυσικού αερίου, νέων πιέσεων στα κρατικά ομόλογα ή μιας ύφεσης στις ΗΠΑ.
ΕΚΤ
Μετά την αιφνιδιαστική αύξηση κατά 50 μονάδες βάσης των επιτοκίων της ΕΚΤ, το Διοικητικό Συμβούλιο απέσυρε το forward guidance. Λόγω των έντονων πιέσεων στις τιμές βραχυπρόθεσμα, η Goldman διατηρεί την άποψή της ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει κατά 50 μονάδες βάσης περαιτέρω τα επιτόκια στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου.
Ωστόσο, στη συνέχεια η ΕΚΤ θα επιβραδύνει τον κύκλο σύσφιξης στις 25 μονάδες βάσης ήδη τον Οκτώβριο, με τελικό επιτόκιο 1,5% τον Μάρτιο του 2023. Ενώ πιθανές ισχυρότερες επιπτώσεις από το ενεργειακό σοκ θα μπορούσαν να απαιτήσουν δύο περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων κατά 50 μ.β, η Goldman βλέπει δύο βασικά σενάρια στα οποία η ΕΚΤ θα σταματήσει τις αυξήσεις τέταρτο τρίμηνο. Το πρώτο είναι μια βαθύτερη ύφεση από ό,τι προβλέπεται, που πυροδοτείται από μια πλήρη διακοπή του φυσικού αερίου ή μια πολύ πιο έντονη παγκόσμια ύφεση. Το δεύτερο είναι ένα σενάριο ακραίων καταστάσεων στο οποίο η ΕΚΤ αναγκάζεται να ενεργοποιήσει το νέο της εργαλείο TPI.
Ο απεριόριστος χαρακτήρας του TPI το καθιστά δυνητικά πολύ αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των πιέσεων σα κρατικά ομόλογα και η ομόφωνη απόφαση για την έγκρισή του υπογραμμίζει τη δέσμευση του Διοικητικού Συμβουλίου στο ευρώ. Η κύρια έκπληξη ήταν ότι η ΕΚΤ καθόρισε έναν κατάλογο κριτηρίων επιλεξιμότητας, αλλά έδειξε ότι αυτά θα χρησιμεύσουν ως συμβολή στην απόφαση και ότι το Δ.Σ έχει πλήρη διακριτική ευχέρεια σχετικά με την ενεργοποίηση του εργαλείου.
Από τη θετική πλευρά, όπως επισημαίνει η Goldman, αυτή η δομή επιτρέπει στο Διοικητικό Συμβούλιο να ενεργοποιεί το TPI πολύ γρήγορα και μονομερώς σε περίπτωση αδικαιολόγητων πιέσεων. Αυτό θα κάνει το TPI πολύ αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση μιας σοβαρής κρίσης περιορίζοντας τον κίνδυνο καθυστέρησης.
Πάντως, η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με τα κριτήρια και η υποκειμενική αξιολόγησή τους από την ΕΚΤ συνεπάγεται σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με τις συνθήκες υπό τις οποίες το Συμβούλιο θα παρέμβει για να αντιμετωπίσει τις άτακτες κινήσεις της αγοράς.
Ως εκ τούτου, η Goldman αναμένει από τις αγορές να δοκιμάσουν την αποφασιστικότητα της ΕΚΤ στο πλαίσιο των ιταλικών εκλογών και να οδηγήσουν σε περαιτέρω διεύρυνση των ιταλικών spreads (με στόχο στο τέλος του έτους τις 250 μονάδες βάσης).