Ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία και η έναρξη ενός νέου στη Συρία αναμένεται να κυριαρχήσουν στις συνομιλίες που θα διεξαχθούν την Παρασκευή (5 Αυγούστου) μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Τούρκου ομολόγου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Ερντογάν θα είναι ενθουσιασμένος από τη διπλωματική επιτυχία του να συμβάλει στην ενορχήστρωση της επανέναρξης των ουκρανικών μεταφορών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, όταν θα επισκεφθεί το Σότσι για τις δεύτερες συνομιλίες του με τον Πούτιν μέσα σε δύο εβδομάδες.
Αλλά υπάρχουν εντάσεις. Ο Τούρκος ηγέτης ενημερώθηκε από τον Πούτιν στην Τεχεράνη τον περασμένο μήνα ότι η Ρωσία παραμένει αντίθετη σε οποιαδήποτε νέα επίθεση που μπορεί να σχεδιάζει η Τουρκία κατά των Κούρδων μαχητών στη βόρεια Συρία.
Οι αναλυτές πιστεύουν ότι αυτές οι εντάσεις αποτελούν μέρος της «ανταγωνιστικής συνεργασίας» που έχει καθορίσει τη σχέση των δύο ηγετών τα τελευταία 20 χρόνια.
«Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αποκαταστήσει την αυτοεικόνα της Τουρκίας ως βασικού γεωπολιτικού παίκτη και έχει δώσει στον Ερντογάν μεγαλύτερη προβολή από οποιαδήποτε άλλη στιγμή τα τελευταία χρόνια», έγραψε ο συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων Asli Aydintasbas σε έκθεσή του την περασμένη εβδομάδα.
«Οι περισσότεροι Τούρκοι υποστηρίζουν την εξισορροπητική πράξη και την οιονεί ουδέτερη θέση της χώρας τους μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας».
Διαπραγματεύσεις εκεχειρίας
Οι προσπάθειες της Τουρκίας, μέλους του ΝΑΤΟ, να παραμείνει ουδέτερη απέναντι στην ιστορική αντιπαράθεση της Μόσχας με τη Δύση για την Ουκρανία αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς.
Μήνες τουρκικών προσπαθειών είδαν τη Μόσχα και το Κίεβο να υπογράφουν τον περασμένο μήνα στην Κωνσταντινούπολη μια συμφωνία με την υποστήριξη του ΟΗΕ για την επανάληψη των παραδόσεων σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια.
Το πρώτο πλοίο από την Ουκρανία πέρασε από την Κωνσταντινούπολη την Τετάρτη. Τρία ακόμη αναμένεται να αποπλεύσουν την Παρασκευή στο πλαίσιο μιας συμφωνίας-ορόσημο που σχεδιάστηκε για την ανακούφιση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης που προκλήθηκε από τον πόλεμο.
Η Τουρκία θέλει να μεταφράσει αυτή την επιτυχία σε συνομιλίες εκεχειρίας στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ του Πούτιν και του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
«Συζητήσαμε αν η συμφωνία για τα σιτηρά θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για μια βιώσιμη εκεχειρία», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετά τις συνομιλίες με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ στην ASEAN την Τετάρτη.
Τις προσπάθειες αυτές περιπλέκουν οι επανειλημμένες απειλές του Ερντογάν να ξεκινήσει νέα στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία – μια χώρα όπου τα ρωσικά και τα τουρκικά συμφέροντα συγκρούονται.
Ο στρατός της Ρωσίας βοήθησε τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ να επιβιώσει από μια δεκαετή εξέγερση ομάδων που υποστηρίζονται από την Τουρκία.
Αλλά ο Ερντογάν απειλεί να εισβάλει στη βόρεια Συρία για να δημιουργήσει μια νεκρή ζώνη που θα απωθήσει τις κουρδικές ομάδες που συνδέει με τους «τρομοκράτες» που διεξάγουν εξέγερση κατά του τουρκικού κράτους.
Ο Πούτιν δήλωσε στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης στην Τεχεράνη ότι εξακολουθεί να έχει «ορισμένες διαφωνίες, προφανώς» με τον Ερντογάν σχετικά με τη Συρία.
«Κατά πάσα πιθανότητα, η συνάντηση (της Παρασκευής) έχει κάτι να κάνει με μια πιθανή εισβολή στη Συρία, για την οποία η Τουρκία δεν πήρε το πράσινο φως από τη Ρωσία – ή από το Ιράν, εδώ που τα λέμε», δήλωσε ο αναλυτής εξωτερικών υποθέσεων Σολί Οζέλ του Πανεπιστημίου Has της Κωνσταντινούπολης.
«Η Ρωσία θα πρέπει να πάρει κάτι σε αντάλλαγμα», πρόσθεσε ο Οζέλ.
Πυρηνικό εργοστάσιο
Το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας δήλωσε ότι επιδιώκει να επιλύσει μια διαφωνία μεταξύ των μερών που εμπλέκονται στην κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη ρωσική Rosatom στο Ακουγιού στη νότια Τουρκία.
Η Άγκυρα στοχεύει να ξεκινήσει τη λειτουργία του πρώτου αντιδραστήρα του εργοστασίου συνολικής ισχύος 4.800 μεγαβάτ πριν από τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του 2023. Ο σταθμός αναμένεται να παράγει έως και το 10% της ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας, όταν λειτουργήσουν και οι τέσσερις αντιδραστήρες.
Ο Ερντογάν έχει προηγουμένως προτείνει ότι η Τουρκία θα μπορούσε να συνεργαστεί με τη Ρωσία για την κατασκευή δύο ακόμη μονάδων.
Παιχνίδι αναμονής
Ορισμένα τουρκικά μέσα ενημέρωσης εικάζουν ότι αυτό που πραγματικά θέλει ο Πούτιν είναι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Η Τουρκία προμηθεύει το Κίεβο με θανατηφόρα εναέρια οχήματα Bayraktar που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην καταστροφή ρωσικών τεθωρακισμένων φαλάγγων σε όλη την ουκρανική εμπόλεμη ζώνη.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι μια ρωσική ομάδα επισκέφθηκε το Ιράν για να εξετάσει την αγορά εκατοντάδων μη επανδρωμένων αεροσκαφών για τις δικές της δυνάμεις στην Ουκρανία.
Ο Ερντογάν πρόσθεσε στην ίντριγκα λέγοντας στο υπουργικό του συμβούλιο ότι ο Πούτιν του ζήτησε στην Τεχεράνη να αρχίσει να πουλάει τα Bayraktar στη Ρωσία.
Ένας ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος δήλωσε αργότερα ότι ο Ερντογάν ερμήνευσε την πρόταση ως αστείο.
Αλλά ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ φάνηκε να δίνει βάση στην ιδέα.
«Η στρατιωτική και τεχνολογική συνεργασία είναι πάντα στην ατζέντα των δύο χωρών», δήλωσε ο Πεσκόφ στους δημοσιογράφους.
Μια απίθανη πηγή έντασης είναι ο τρόπος με τον οποίο οι δύο ηγέτες -που φημίζονται για τις χρόνιες καθυστερήσεις τους- θα συναντηθούν στην πραγματικότητα.
Ο Ερντογάν ανάγκασε τον Πούτιν να σταθεί στη θέση του για σχεδόν 50 δευτερόλεπτα προτού βγει να τον χαιρετήσει στην Τεχεράνη.
Μια κάμερα του τουρκικού κρατικού πρακτορείου ειδήσεων εστίασε στο νευρικό πρόσωπο του Πούτιν καθ’ όλη τη διάρκεια.
Πολλοί το ερμήνευσαν ως εκδίκηση για τη φορά που ο Πούτιν έκανε τον Ερντογάν να περιμένει σχεδόν δύο λεπτά σε μια συνάντηση το 2020.