Νέα δεδομένα στην εγχώρια αγορά καταθέσεων και δανείων δημιουργεί η αναγκαία, για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων, επιτάχυνση του ρυθμού ανόδου των ευρωπαϊκών επιτοκίων.
Την ερχόμενη Πέμπτη το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ θα προχωρήσει σε νέα αύξηση του παρεμβατικού της επιτοκίου, η οποία σύμφωνα με τις προβλέψεις των περισσότερων διεθνών οίκων, θα είναι της τάξης των 50 ή 75 μονάδων βάση.
Αυτό σημαίνει ότι ο δείκτης από τον οποίο εξαρτάται το κόστος δανεισμού στην ευρωζώνη, θα ανέλθει στο 1% ή 1,25%, 3 περίπου μήνες νωρίτερα από το αναμενόμενο μέχρι πριν λίγο καιρό.
Η αναπροσαρμογή αυτή θα συμπαρασύρει σε υψηλότερα επίπεδα τα διατραπεζικά επιτόκια euribor, με τα οποία είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα δάνεια στην Ελλάδα.
Ταυτόχρονα, οι τράπεζες τα παρακολουθούν για τη διαμόρφωση της επιτοκιακής τους πολιτικής στις καταθέσεις, οι αποδόσεις των οποίων βρίσκονται σήμερα οριακά πάνω από το 0% για τα νοικοκυριά και σε αρνητικά επίπεδα για τις επιχειρήσεις (-0,01%), με βάση τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Τι θα αλλάξει
Τραπεζικοί κύκλοι μιλώντας στον ΟΤ υποστηρίζουν ότι το εύρος των επικείμενων αλλαγών στα καταθετικά / αποταμιευτικά και χορηγητικά προϊόντα θα εξαρτηθεί από το ύψος των μεταβολών που θα καταγραφούν στα επιτόκια euribor.
Αναλυτικότερα, καταθέτες και δανειολήπτες θα επηρεαστούν ως εξής:
Υφιστάμενα δάνεια
Στα παλαιά δάνεια τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Αν το επιτόκιό τους είναι σταθερό και για όλο το διάστημα ισχύος του δεν θα υπάρξει καμία επιβάρυνση.
Στα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο υπάρχουν δύο κατηγορίες: Πρώτον, σε αυτά που το επιτόκιο είναι καθοριζόμενο διοικητικά από την τράπεζα και δεύτερον σε εκείνα που είναι συνδεδεμένα με κάποιον από τους διατραπεζικούς δείκτες euribor.
Η πρώτη περίπτωση αφορά κατά βάση καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Γι΄ αυτά κατά πάσα πιθανότητα δεν θα δούμε μεταβολές, καθώς βρίσκονται ήδη σε επίπεδο που δημιουργούν κέρδη για τις τράπεζες.
Η άνοδος στα υπόλοιπα θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο θα αυξηθούν τα euribor το επόμενο διάστημα.
Να σημειωθεί ότι μετά την αύξηση του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ στο 0,50%, o δείκτης του ενός μήνα από το -0,55% έχει αναρριχηθεί στο 0,31% και των 3 μηνών από το 0,15% στο 0,763%.
Η άνοδός τους δηλαδή ήταν μεγαλύτερη της μεταβολής του παρεμβατικού επιτοκίου της ΕΚΤ. Ωστόσο στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων μόνο το κομμάτι της αύξησης πάνω από το 0% πέρασε στις δόσεις.
Από εδώ και πέρα πάντως, κάθε ενίσχυση των σχετικών δεικτών θα περνά εξολοκλήρου στο κόστος εξυπηρέτησης των δανείων.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της επιβάρυνσης ακολουθεί ένα παράδειγμα στεγαστικού δανείου με υπόλοιπο 100.000 ευρώ και υπολειπόμενη διάρκεια αποπληρωμής τα 15 έτη.
Αν το επιτόκιό του διαμορφώνεται σε euribor 3μήνου πλέον περιθωρίου 2%, τότε:
- Τον Ιούλιο ανερχόταν σε 2,15% και η δόση στα 520 ευρώ περίπου.
- Τον Αύγουστο ανήλθε σε 2,60% και η δόση στα 540 ευρώ.
- Εάν το euribor 3 μηνών φτάσει στο 1% η δόση θα διαμορφωθεί στα 560 ευρώ.
Δηλαδή σε ετησιοποιημένη βάση ο δανειολήπτης του παραδείγματος θα επιβαρυνθεί με 480 ευρώ, όσο ήταν περίπου η δόση του τον περασμένο Ιούλιο.
Νέα δάνεια
Στα νέα δάνεια οι τράπεζες έχουν τον πρώτο λόγο για τη διαμόρφωση των τελικών επιτοκίων. Στόχο των διοικήσεών τους αποτελεί η εφαρμογή μίας ισορροπημένης στρατηγικής που θα προσαρμόσει τα κόστη στις συνθήκες που επικρατούν στις διεθνείς αγορές, χωρίς ωστόσο να φρενάρει η ζήτηση για νέες χρηματοδοτήσεις.
Αναλυτικότερα, στα διοικητικά καθοριζόμενα επιτόκια δεν αναμένονται σημαντικές μεταβολές, καθώς ήδη βρίσκονται όπως προαναφέρθηκε σε υψηλά επίπεδα.
Στη στεγαστική πίστη ωστόσο αναμένεται ένας ακόμη κύκλος αναπροσαρμογών. Ειδικότερα, θα αυξηθούν τα σταθερά επιτόκια έως και 40 μονάδες βάσης κατά πάσα πιθανότητα.
Στις μικρότερες διάρκειες, δηλαδή στα σταθερά 3 και 5 ετών, οι μεταβολές θα είναι χαμηλότερες, ώστε να συνεχίσουν να αποτελούν μία ελκυστική πρόταση για τους ενδιαφερόμενους.
Επί της ουσίας η βασική πρόταση των τραπεζών στην τρέχουσα συγκυρία είναι να γίνει το κλείδωμα των δόσεων για ένα διάστημα 3 – 5 ετών, μέχρι ούτως περάσει η μπόρα με τον πληθωρισμό και τα επιτόκια.
Επίσης, είναι πιθανό να περιοριστούν τα περιθώρια κέρδους στα συνδεδεμένα με τους δείκτες euribor κυμαινόμενα επιτόκια, ώστε να μπορούν να αποτελέσουν επιλογή για τους πιο ριψοκίνδυνους.
Καταθέσεις
Στις καταθέσεις οι κινήσεις αναμένεται να είναι πιο μετρημένες, ενώ θα εξαρτηθούν από την πορεία των δεικτών euribor το επόμενο διάστημα.
Σύμφωνα με τραπεζική πηγή, για τη διαμόρφωσή τους λαμβάνονται υπόψιν τα euribor μίας εβδομάδας και του μήνα, τα οποία ακόμη βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα (-0,71% και 0,31% αντίστοιχα).
Αν αυτά κινηθούν ανοδικά θα υπάρξουν αναπροσαρμογές στα καταθετικά επιτόκια. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν θα είναι αντίστοιχες των αυξήσεων στους δείκτες euribor.
Δεν αποκλείεται πάντως μέσα μέχρι το τέλος του έτους οι ετησιοποιημένες αποδόσεις στις προθεσμιακές καταθέσεις να φτάσουν έως και το 0,25% από 0,03% σήμερα στους συστημικούς ομίλους.