Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπαναχώρησε από προηγούμενα σχέδια για την επιβολή ανώτατης τιμής στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου, προτείνοντας αντ’ αυτού τη σύσταση μιας νέας ομάδας εργασίας με εκπροσώπους των κρατών μελών της ΕΕ, η οποία θα προσπαθήσει να διαπραγματευτεί συμφωνίες με βασικούς προμηθευτές, όπως η Νορβηγία.
Στην ετήσια ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο την Τετάρτη (14 Σεπτεμβρίου), η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η διαπραγμάτευση θα ήταν ένας πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου, οι οποίες καθορίζονται στην παγκόσμια αγορά.
Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ, που συναντήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, εξέφρασαν επιφυλάξεις σχετικά με ένα ανώτατο όριο τιμών φυσικού αερίου, λέγοντας ότι κινδυνεύει να υπονομεύσει την ικανότητα της ΕΕ να διαπραγματεύεται συμφωνίες προμήθειας με εναλλακτικούς προμηθευτές.
Θα συσταθεί νέα ειδική ομάδα εργασίας για τη διαπραγμάτευση συμφωνιών με τη Νορβηγία και άλλους προμηθευτές φυσικού αερίου, ώστε «να μειώσουμε με λογικό τρόπο την τιμή του φυσικού αερίου», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, η οποία ανέλαβε το τιμόνι του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2019.
Η κίνηση αυτή χαιρετίστηκε από την Σιμόν Ταγλιαπέτρα, ανώτερη συνεργάτιδα της οικονομικής δεξαμενής σκέψης Bruegel στις Βρυξέλλες.
«Έχει δίκιο, αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί – ενδεχομένως μέσω κοινής δράσης της ΕΕ για να αξιοποιηθεί το μέγεθος της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου», δήλωσε στη EURACTIV.
Παράλληλα, η φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου δείκτη αναφοράς για την αγορά φυσικού αερίου που θα αντικατοπτρίζει την ταχεία στροφή της ΕΕ από το εισαγόμενο αέριο αγωγών στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), το οποίο διαπραγματεύεται στην παγκόσμια αγορά και μεταφέρεται από μακρινά μέρη όπως το Κατάρ και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
«Πρέπει να διαφοροποιηθούμε από τη Ρωσία», επέμεινε η ίδια, σημειώνοντας ότι οι προμήθειες φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Μόσχα έχουν πλέον μειωθεί στο 9% της κατανάλωσης φυσικού αερίου της ΕΕ από περίπου 40% πέρυσι.
Μπροστά στην εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου, οι χώρες της ΕΕ έχουν ρίξει δισεκατομμύρια σε μέτρα κοινωνικής προστασίας προκειμένου να θωρακίσουν τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.
Για να συμβάλει στη χρηματοδότηση αυτών των μέτρων, η φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός έκτακτου φόρου στα «έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλό κόστος» – συνήθως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πυρηνικά. Ένα σχέδιο πρότασης, το οποίο είδε η EURACTIV, θέτει το όριο στα 180 €/MWh, το ίδιο επίπεδο που έχει εισαχθεί στην Ισπανία.
Μια ξεχωριστή «συνεισφορά αλληλεγγύης» θα απαιτηθεί από τις εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι οποίες έχουν αποκομίσει εξαιρετικά κέρδη από την άνοδο των τιμών στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
«Η πρότασή μας θα συγκεντρώσει περισσότερα από 140 δισεκατομμύρια ευρώ» για τα κράτη μέλη της ΕΕ, ώστε να αμβλυνθεί το πλήγμα της ενεργειακής κρίσης στους Ευρωπαίους καταναλωτές, ανακοίνωσε η φον ντερ Λάιεν.
Ευρωπαϊκή τράπεζα υδρογόνου
Ταυτόχρονα, η πρόεδρος της Επιτροπής προειδοποίησε να μην επαναληφθούν τα λάθη της πετρελαϊκής κρίσης της δεκαετίας του 1970 με υπερβολικές επενδύσεις σε νέες υποδομές ορυκτών καυσίμων.
«Μόνο λίγοι οραματιστές συνειδητοποίησαν ότι το πρόβλημα ήταν τα ίδια τα ορυκτά καύσιμα – όχι η τιμή τους», είπε. «Συνεχίσαμε να οδηγούμε στον ίδιο δρόμο» και «τα ορυκτά καύσιμα επιδοτήθηκαν μαζικά», προειδοποίησε. «Αυτό ήταν λάθος και εξακολουθούμε να πληρώνουμε το τίμημα γι’ αυτό».
Για να διασφαλιστούν οι επενδύσεις σε μελλοντικές υποδομές καθαρής ενέργειας, η Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας «ευρωπαϊκής τράπεζας υδρογόνου» που θα «εγγυάται» την αγορά υδρογόνου χάρη σε κεφάλαια που αντλούνται από την αγορά άνθρακα της ΕΕ, το σύστημα εμπορίας εκπομπών (ETS).
Η νέα τράπεζα «θα είναι σε θέση να επενδύσει 3 δισεκατομμύρια ευρώ για να συμβάλει στην οικοδόμηση της μελλοντικής αγοράς υδρογόνου», δήλωσε η Φον ντερ Λάιεν.
Αναμένεται να έχει ως πρότυπο το γερμανικό ίδρυμα H2-Global, το οποίο χρηματοδοτείται με 900 εκατ. ευρώ και αναμένεται να τεθεί σύντομα σε λειτουργία. Η τράπεζα προσφέρει εγγυημένη τιμή για το υδρογόνο για έως και δέκα χρόνια, καλύπτοντας τη διαφορά μεταξύ του κόστους παραγωγής και της τιμής πώλησης.
Μακροπρόθεσμη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας
Αναφερόμενη στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η φον ντερ Λάιεν τόνισε την ανάγκη «να αποσυνδεθεί η κυρίαρχη επιρροή του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας», προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές «θα αποκομίσουν τα οφέλη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χαμηλού κόστους».
Οι τιμές στην αγορά ηλεκτρισμού της ΕΕ έχουν εκτοξευθεί περισσότερο από δέκα φορές από τότε που άρχισαν να μειώνονται οι προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου πέρυσι.
«Η διάγνωσή μου είναι ότι ο σημερινός σχεδιασμός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που βασίζεται στην αρχή της αξιοκρατίας, δεν είναι πλέον κατάλληλος, δεν είναι πλέον κατάλληλος για τους καταναλωτές», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, επιβεβαιώνοντας τα σχέδια που ανακοινώθηκαν νωρίτερα φέτος για τον εκ βάθρων επανασχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.