Οι υπουργοί της ΕΕ συμφώνησαν την Παρασκευή (30 Σεπτεμβρίου) σε νέα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, συμπεριλαμβανομένου ενός υποχρεωτικού στόχου για τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5% τις ώρες αιχμής και δύο νέων εισφορών που δημιουργούν έσοδα για την προστασία των καταναλωτών.
Τα μέτρα, τα οποία προτάθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14 Σεπτεμβρίου, αποσκοπούν στη θωράκιση των καταναλωτών με την κατάσχεση των εξαιρετικά υψηλών κερδών που αποκομίζουν ορισμένες εταιρείες ενέργειας και τη χρησιμοποίησή τους για τη στήριξη των νοικοκυριών ή τη βοήθειά τους να επενδύσουν σε πράσινες τεχνολογίες.
«Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μας περιμένουν με ανυπομονησία από την ΕΕ να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς θα αντιμετωπιστούν οι εξαιρετικά υψηλές τιμές ενέργειας που ισχύουν σήμερα», δήλωσε ο Τζόζεφ Σίκελα, υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου της Τσεχικής Δημοκρατίας.
«Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν το κύριο μέρος της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθώς και η βιομηχανία μάς καλούν να δράσουμε. Μπορούμε να τα καταφέρουμε σήμερα», δήλωσε στους δημοσιογράφους πριν από τη συνεδρίαση.
Οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν στις προτάσεις μέσα σε ένα διάστημα δύο εβδομάδων, μετά από πολλές συνεδριάσεις ώστε να καθοριστούν οι λεπτομέρειες. Στο τέλος, συμφώνησαν σε τρία μέτρα, αλλά συμπεριέλαβαν μεγαλύτερη ευελιξία για τα κράτη μέλη όσον αφορά την εφαρμογή τους.
«Η τσεχική προεδρία εργάστηκε εξαιρετικά σκληρά προκειμένου να παράσχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ευελιξία σε όλα τα κράτη μέλη. Και πρέπει να υπογραμμίσω, χωρίς να περιορίσουμε τη φιλοδοξία και τη βοήθεια που χρειάζονται τώρα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις», δήλωσε ο Σίκελα κατά την άφιξή του στη συνεδρίαση.
Για παράδειγμα, οι χώρες της ΕΕ έχουν τώρα περισσότερα περιθώρια ευελιξίας για να επιτύχουν τον στόχο της εθελοντικής μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 10%. Και η Μάλτα και η Κύπρος εξαιρούνται από τον υποχρεωτικό στόχο μείωσης της ζήτησης κατά 5% για τις ώρες αιχμής της κατανάλωσης.
Εν τω μεταξύ, οι χώρες της ΕΕ πίεσαν επίσης για μεγαλύτερη ελευθερία στην εφαρμογή των δύο μέτρων για τα έσοδα. Αυτά περιλαμβάνουν ένα ανώτατο όριο εσόδων 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα για τη φθηνή ηλεκτρική ενέργεια και μια «συνεισφορά αλληλεγγύης» στα έσοδα των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Ενώ οι Βρυξέλλες είχαν προτείνει μια ομοιόμορφη προσέγγιση των εισφορών σε ολόκληρη την ΕΕ, οι χώρες της ΕΕ πίεσαν για μεγαλύτερη επιείκεια. Αυτό περιλαμβάνει τη δυνατότητα να επιτραπεί στις χώρες να «ορίσουν ένα συγκεκριμένο ανώτατο όριο» στα έσοδα της αγοράς που προέρχονται από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από λιθάνθρακα.
Οι κυβερνήσεις θα μπορούν επίσης να ορίσουν υψηλότερο όριο εσόδων για τους παραγωγούς με επενδυτικό και λειτουργικό κόστος «υψηλότερο από το ενωσιακό ανώτατο όριο» και να απαλλάξουν τον επιλεγμένο «προμηθευτή έσχατης ανάγκης» από τον υποχρεωτικό στόχο μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε περιόδους αιχμής.
Η βιομηχανία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι νευρική
Η συμφωνία αφήνει ανοιχτή την πόρτα για τις χώρες της ΕΕ να διατηρήσουν τα υφιστάμενα εθνικά ανώτατα όρια τιμών ηλεκτρικής ενέργειας ή να ορίσουν νέα ανώτατα όρια και φόρους για τις εταιρείες ενέργειας σε εθνικό επίπεδο.
Αυτό προκαλεί νευρικότητα στον κλάδο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με ορισμένους να προειδοποιούν ότι αυτό θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις πράσινες επενδύσεις.
Παρόλο που οι κυβερνήσεις έχουν δίκιο να προστατεύουν τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις από την αύξηση των λογαριασμών ενέργειας, «αυτό που αποφασίζεται σήμερα θα μπορούσε να επιδεινώσει την ενεργειακή κρίση», προειδοποίησε ο βιομηχανικός φορέας WindEurope σε ανακοίνωσή του το πρωί της Παρασκευής.
«Η Ευρώπη χρειάζεται μεγάλες επενδύσεις στις εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όλοι συμφωνούν σε αυτό – και ότι αποτελεί την μόνη οδό εξόδου από την κρίση. Αλλά όπως έχουν τώρα τα πράγματα, ο κανονισμός έκτακτης ανάγκης θα βάλει σε αναμονή πολλές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», συνεχίζει η ανακοίνωση.
Η WindEurope υποστηρίζει ότι οι νέοι φόροι που σχεδιάζονται από τις κυβερνήσεις της ΕΕ επιπλέον αυτών των μέτρων θα πλήξουν τα συνολικά έσοδα και όχι τα κέρδη και θα στείλουν τους επενδυτές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε άλλες οικονομίες, όπως οι ΗΠΑ.
Οι φόβοι αυτοί απηχούνται από τη βιομηχανία ηλιακής ενέργειας, η οποία ζητά έκτακτα μέτρα για την επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτά περιλαμβάνουν κατάρτιση για να εξασφαλιστεί ότι υπάρχουν αρκετοί ειδικευμένοι εργαζόμενοι για την εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών, καθώς και βελτιώσεις στις διαδικασίες αδειοδότησης, υποβολής προσφορών και χρηματοδότησης, δήλωσε η SolarPower Europe, μια εμπορική ένωση.
Το τελικό κείμενο του κανονισμού θα εγκριθεί την επόμενη εβδομάδα και θα τεθεί άμεσα σε ισχύ σε ολόκληρη την ΕΕ.