Η κυβέρνηση της Μάλτας συνεχίζει να καταπνίγει την ανεξάρτητη δημοσιογραφία και πρέπει να λάβει μέτρα για την προστασία της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και να εντείνει τις ερευνητικές προσπάθειες για τη δολοφονία της δημοσιογράφου Daphne Caruana Galizia το 2017, δήλωσε την Πέμπτη (6 Οκτωβρίου) το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στο μικρότερο κράτος μέλος της ΕΕ παραμένει υπό πίεση, καθώς οι δημοσιογράφοι συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην πρόσβαση σε πληροφορίες και να έρχονται αντιμέτωποι με στρατηγικές αγωγές κατά της δημόσιας συμμετοχής (SLAPP) από κρατικές υπηρεσίες σε απάντηση σε αιτήματα για την ελευθερία της πληροφόρησης.
Επιπλέον, εξακολουθούν να εκκρεμούν ορισμένες αγωγές κατά της Caruana Galizia, τις οποίες τώρα κληρονομεί η οικογένεια που πενθεί.
«Οι αρχές της Μάλτας πρέπει να διασφαλίσουν ότι το νομοθετικό έργο που ξεκίνησε σύμφωνα με την έκθεση δημόσιας έρευνας για τη δολοφονία της Daphne Caruana Galizia συμμορφώνεται με τα διεθνή πρότυπα και είναι πλήρως ανοικτό στον δημόσιο έλεγχο και τη συμμετοχή του κοινού», δήλωσε η Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Dunja Mijatović.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ), με έδρα το Στρασβούργο, αν και δεν αποτελεί θεσμικό όργανο της ΕΕ, είναι ένας οργανισμός που έχει σχεδιαστεί για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας.
Σε μια έκθεση που εξέτασε τις συνθήκες που οδήγησαν στο θάνατο της Caruana Galizia και κατά πόσον η κυβέρνηση θα μπορούσε να τον είχε αποτρέψει, το ΣτΕ διατύπωσε μια σειρά συστάσεων σχετικά με το πώς μπορεί να βελτιωθεί η προστασία των δημοσιογράφων.
Η κυβέρνηση της Μάλτας υπέβαλε τρεις νομοθετικές προτάσεις, οι οποίες παρουσιάστηκαν επίσημα στις 28 Σεπτεμβρίου, συμπεριλαμβανομένων διατάξεων κατά του SLAPP.
Αυτές περιλαμβάνουν τον τομέα των μέσων ενημέρωσης στο σύνολό του και ορισμένους περιορισμούς στη χρήση των SLAPPs, οι οποίες αποτελούν «ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», σύμφωνα με την Mijatovic.
Ωστόσο, σε επιστολή του προς τον πρωθυπουργό της Μάλτας Robert Abela, η Mijatovic εξέφρασε την ανησυχία της ότι η «επιτροπή εμπειρογνωμόνων» που είχε αναλάβει την κατάρτιση των νόμων «δεν είχε προσεγγίσει την κοινωνία των πολιτών ή την ευρύτερη δημοσιογραφική κοινότητα» και ότι η διαδικασία εργασίας της «στερείται διαφάνειας».
Προέτρεψε επίσης την κυβέρνηση της Μάλτας να «αποφύγει τη λήψη μέτρων που μπορεί να θίξουν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και το δικαίωμα του κοινού να γνωρίζει».
Σημείωσε ότι η καταδίκη όλων όσων εμπλέκονται στη δολοφονία της Caruana Galizia είναι απαραίτητη για τη διατήρηση του κράτους δικαίου και των υποχρεώσεων της Μάλτας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδίως όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.
Αυτές οι προτεινόμενες αλλαγές από την κυβέρνηση έτυχαν σύντομης αντιμετώπισης από την ερευνητική πύλη The Shift News. Η βραβευμένη, ανεξάρτητη πύλη ιδρύθηκε λίγο μετά τη δολοφονία της Caruana Galizia και έχει συμβάλει καθοριστικά στην τεκμηρίωση της έρευνας, ενώ παράλληλα αποκάλυψε τη συνεχή διαφθορά, την εγκληματικότητα και τη δωροδοκία στην πολιτική και τη δημόσια ζωή της Μάλτας.
Η πύλη ανέφερε ότι τα κυβερνητικά θεσμικά όργανα δεν απαντούσαν σε αιτήματα για την ελευθερία της πληροφόρησης σχετικά με συμβάσεις και πληρωμές μεταξύ ενός ολιγάρχη των μέσων ενημέρωσης και της κυβέρνησης. Κατέθεσαν το θέμα στον Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ο οποίος αποφάνθηκε υπέρ των 40 αιτημάτων, που κάλυπταν όλα τα κυβερνητικά όργανα.
Ωστόσο, αντί να παραδώσει τις πληροφορίες, η κυβέρνηση κατέθεσε 40 ατομικές προσφυγές στο δικαστήριο, κατονομάζοντας ως ενάγουσα την εκδότρια και ιδρύτρια Caroline Muscat. Μέχρι στιγμής έχουν εκδοθεί 12 αποφάσεις, όλες υπέρ του The Shift, ενώ η κυβέρνηση κινείται για να ασκήσει έφεση και σε αυτές τις αποφάσεις.
Το αποτέλεσμα είναι ένας νομικός λογαριασμός ύψους τουλάχιστον 40.000 ευρώ, πάνω από το μισό του ετήσιου προϋπολογισμού λειτουργίας της πύλης.
«Οι εφέσεις στέλνουν ήδη ένα ανατριχιαστικό μήνυμα στους φορείς των μέσων ενημέρωσης και στον μαλτέζικο λαό γενικότερα ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει σθεναρά τις προσπάθειες να τεθούν επίσημες πληροφορίες υπό δημόσιο έλεγχο», έγραψε η Mijatović στην επιστολή της προς τον Abela.
Σε απάντηση, ο Abela δήλωσε ότι τα νέα νομοσχέδια θα «εγγυώνται ένα πολύ υψηλό επίπεδο προστασίας για τους δημοσιογράφους και άλλους φορείς των μέσων ενημέρωσης».
«Αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια προσπάθεια να μας κλείσουν. Ενώ ο πρωθυπουργός Robert Abela μιλάει για την υπεράσπιση του ελεύθερου Τύπου, διανέμοντας χρήματα των φορολογουμένων στα πειθήνια μέσα ενημέρωσης, έχει εξαπολύσει έναν πόλεμο που απειλεί την επιβίωση ενός δημοσιογραφικού χώρου που θέτει την κυβέρνηση προ των ευθυνών της», ανέφερε η «The Shift».