Χρέος, ενεργειακό κόστος και υψηλά επιτόκια απειλούν την ευρωπαϊκή βιομηχανία και μαζί της την ευρωοικονομία την επόμενη περίοδο.
Αυτή είναι μία «δήλωση» που την υπογράφουν ήδη από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τους Γερμανούς και Ιταλούς βιομηχάνους, μέχρι τον… ελληνικό ΣΕΒ, σύμφωνα με την τελευταία παρέμβασή του στην κυβέρνηση.
Οι εκκλήσεις όμως χρειάζονται απάντηση και κατά πως φαίνεται η ΕΚΤ(!), αρχίζει να παίρνει θέση αναγνωρίζοντας αφ’ ενός το πρόβλημα και σκιαγραφώντας αφετέρου «λύσεις».
Και οι «λύσεις» έχουν αρχίσει να βρίσκουν διακριτικά τον δρόμο τους στις Βρυξέλλες και το Λουξεμβούργο, όπου η έδρα του ESM που διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό του «ανενεργά» πάνω από 400 δισ. ευρώ…
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με σειρά τους.
Ο νέος νόμος για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού (IRI) από την Κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο ανταγωνιστικής πίεσης στην καρδιά της ευρωοικονομίας, την βιομηχανία και την εξαγωγική της προοπτική.
Τόσο από την πλευρά της Γαλλίας όσο και από το Βερολίνο, αλλά και από την πρόεδρο της Κομισιόν, οι αντιδράσεις απέναντι στον «σύμμαχο» της άλλης πλευράς του Ατλαντικού, έχουν πάρει την μορφή εναλλακτικών προτάσεων (ειδικά από το Παρίσι και τον Γάλλο Πρόεδρο) για την δημιουργία ενός Ταμείου στήριξης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων για να αντιμετωπίσουν τον αθέμιτο ανταγωνισμό από την Ουάσιγκτον.
Θετικές οι αντιδράσεις από τον Όλαφ Σόλτς αλλά με επιφυλάξεις για το πως θα βρεθούν τα συγκεκριμένα κεφάλαια αφού το Βερολίνο επιμένει να κρατάει αποστάσεις από την επέκταση των εκδόσεων ευρωχρέους (ευρωμόλογα).
Στο σημείο αυτό μία από τις πηγές του προβλήματος (λόγω της αύξησης του κόστους του χρήματος) η ΕΚΤ, με αρκετή καθυστέρηση έρχεται να ανοίξει ένα παραθυράκι στήριξης, με την αναγνώριση αφενός του προβλήματος και αφ’ εταίρου διαμορφώνοντας κάποια πλαίσια για τις «λύσεις».
Έτσι τα τελευταία 24ωρα «ανέβηκε» στην πρώτη σελίδα του WEB Site της ECB και σε περίοπτη θέση, μία «εργασία» με θέμα «Πόσο το υψηλό χρέος καταπνίγει τις επενδύσεις» των Ροντρίγκο Μπούλα, Παλόμα Γκαρσία και Ράλφ Σέτζερ.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης και με βάση τα ευρήματά τους, διαπιστώνεται ότι «χτυπημένος από πολλούς κλυδωνισμούς, ο εταιρικός τομέας έχει αυξήσει το χρέος του τα τελευταία χρόνια» και ότι «οι ασφυκτικά πιεσμένοι ισολογισμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συρρίκνωση των επενδύσεων των επιχειρήσεων τα επόμενα χρόνια με αρνητικές επιπτώσεις στην καινοτομία και την ανάπτυξη».
Μη δανειακή χρηματοδότηση
Η μελέτη αφού παρουσιάζει τα σχετικά στοιχεία καταλήγει:
- Βρίσκουμε ισχυρές ενδείξεις ότι οι εταιρείες υψηλού χρέους επενδύουν λιγότερο από τους ομολόγους τους με χαμηλό χρέος μετά από περιόδους κρίσης. Ειδικότερα, ένας σημαντικός αριθμός πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων βρίσκονται σε «ευάλωτες περιοχές» όπου το χρέος και, ως εκ τούτου, η εξάρτηση από εξωτερική χρηματοδότηση επηρεάζει αρνητικά τις επενδύσεις.
- Η μη αντιμετώπιση της υψηλής μόχλευσης των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ικανότητα του εταιρικού τομέα να επιδιώξει επενδυτικές ανάγκες μεγάλης κλίμακας τα επόμενα χρόνια.
- Αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη είναι ένας καλά κεφαλαιοποιημένος εταιρικός τομέας που θα διευρύνει τις πηγές χρηματοδότησής του πέρα από τη χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια για την προώθηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και τη στήριξη πιο διαφοροποιημένων αλυσίδων εφοδιασμού.
- Αυτό δίνει προτεραιότητα σε πολιτικές που προωθούν την αύξηση των ιδίων κεφαλαίων ως απόθεμα ασφαλείας, ενισχύοντας έτσι την προοπτική βιώσιμης αύξησης των επενδύσεων. Σε αυτές περιλαμβάνονται η πρόοδος προς μια ένωση κεφαλαιαγορών, η μείωση της φορολογικής μεροληψίας έναντι της χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια και η διασφάλιση της πρόσβασης των επενδυτών μετοχικού κεφαλαίου σε έγκαιρες και αξιόπιστες πληροφορίες. Οι αλλαγές στους λογιστικούς κανόνες θα μπορούσαν να βελτιώσουν την πρόσβαση σε μετοχικά κεφάλαια που παρέχονται από ιδιώτες επενδυτές, με αξιοσημείωτα οφέλη για τις ΜΜΕ.
Τα χρηματοδοτικά εργαλεία
Επιστρέφοντας στις «προτάσεις» για την συγκρότηση ενός Ταμείου που θα «στηρίξει» την μη δανειακή αλλά μετοχική – όπως επισημαίνει η μελέτη – χρηματοδότηση του επιχειρηματικού τομέα, παρατηρούμε ότι εδώ και μερικούς μήνες, αλλά ειδικά μετά την ενεργοποίηση του νόμου IRI στις ΗΠΑ για την στήριξη των αμερικανικών επιχειρήσεων, έχουν πυκνώσει οι συζητήσεις και οι ζυμώσεις που αφορούν στην αναζήτηση «τρόπων» ενεργοποίησης του ESM και της δυναμικής των 400 δισ. ευρώ που διαθέτει. Και τα οποία παραμένουν «άχρηστα» μετά την δανειοδότηση της Ελλάδας.
Οι τελευταίες διαθέσιμες πληροφορίες για τις «ζυμώσεις» αυτές αναφέρουν ότι:
- Η Ιταλία η οποία ήταν η μοναδική χώρα που είχε αρνηθεί να εγκρίνει την αναθεώρηση που έχει γίνει στο εύρος των λειτουργιών του ESM εδώ και δύο χρόνια, ετοιμάζεται «σιωπηρά» να αναδιπλωθεί και να εγκρίνει την αναθεώρηση. Η άρνηση της Ιταλίας – η οποία συμμετέχει με 19 δισ. ευρώ στην περιουσία του ESM – είχε να κάνει με την «ανάγκη» της να δείξει ότι δεν σκοπεύει να καταφύγει σε δανεισμό με «μνημονιακές δεσμεύσεις» για να αντιμετωπίσει τις πιέσεις από το υπερβολικό χρέος της. Η κυβέρνηση Μελόνι ετοιμάζεται σιωπηρά να εγκρίνει την μεταρρύθμιση του ESM στο πλαίσιο ζυμώσεων που έχουν να κάνουν με την εύρεση «λύσεων» για την στήριξη και της ιταλικής βιομηχανίας.
- Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι επειδή δεν είναι δυνατόν – απαιτείται συμφωνία όλων των μελών της Ευρωζώνης – να αλλάξει το καταστατικό του ESM που του επιτρέπει να δανείζει αλλά μόνο με «μνημονιακές δεσμεύσεις», αντιμετωπίζεται και συζητείται μία εκδοχή που θα καταστήσει τον ESM εγγυητικό Ταμείο ενός νέου φορέα ευρωπαϊκού χαρακτήρα ο οποίος θα μπορεί να δανείζεται στις αγορές για να καλύψει ένα πρόγραμμα στήριξης των επιχειρήσεων με την μορφή είτε του χαμηλότοκου δανεισμού είτε της εταιρικής συμμετοχής.
- Οι σχετικές διαδικασίες και συζητήσεις, οι οποίες «εμπλέκονται» όπως γίνεται πάντα στην Ε.Ε. και με άλλα μεγάλα ζητήματα, όπως το θέμα της ενεργειακής διαχείρισης, το εύρος παρέμβασης της Ε.Ε. στον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και τις εξελίξεις στην ευρωπαϊκή εξοπλιστική βιομηχανία, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέσα στον Μάρτιο και να «περάσουν» από την Σύνοδο Κορυφής. Αξιοσημείωτο είναι να παρατηρηθεί ότι τον Μάρτιο επίσης αρχίζει και το επίσημο πρόγραμμα απομείωσης των επανεπενδύσεων του APP από την ΕΚΤ…
Είναι μάλλον βέβαιο ότι όσο θα πλησιάζει ο Μάρτιος οι εντάσεις και οι σχετικές ζυμώσεις για ανταλλάγματα από όλες και προς όλες τις πλευρές, θα αυξάνονται μέχρι να προκύψει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα της δημιουργίας του Ταμείου στήριξης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Και σ’ αυτό το «παιχνίδι» οι… απόντες τιμωρούνται με απώλειες που δεν αναστρέφονται.