Η EURACTIV παρέχει μια επισκόπηση των κυριότερων αλλαγών που εισήγαγαν οι ευρωβουλευτές στο νέο νόμο για τα δεδομένα (Data Act) ενόψει των κρίσιμων ψηφοφοριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ο νόμος για τα δεδομένα είναι μια εμβληματική νομοθεσία της ΕΕ για τη ρύθμιση του τρόπου πρόσβασης, μεταφοράς και κοινής χρήσης των δεδομένων. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι νομοθέτες της Επιτροπής Βιομηχανίας πρωτοστατούν στις εργασίες και πρόκειται να εγκρίνουν την έκθεσή τους στις 6 Φεβρουαρίου.
Άλλες κοινοβουλευτικές επιτροπές συμμετείχαν επίσης ουσιαστικά, δημιουργώντας ένα περίπλοκο παζλ κοινών και αποκλειστικών αρμοδιοτήτων. Η EURACTIV συγκεντρώνει τα διάφορα κομμάτια της θέσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που πρόκειται να επιβεβαιωθεί σε ψηφοφορία στην ολομέλεια τον Μάρτιο.
Πεδίο εφαρμογής
Αρχικά, η εισηγήτρια Pilar del Castillo Vera επικεντρώθηκε στα «ακατέργαστα δεδομένα» για να τα διαχωρίσει από τα «επεξεργασμένα δεδομένα», τα οποία θα μπορούσαν να περιέχουν εμπορικά μυστικά. Ωστόσο, η έννοια των ακατέργαστων δεδομένων δεν ευδοκίμησε, καθώς οι νομοθέτες θεώρησαν ότι είναι πολύ δύσκολο να οριστεί.
Ο συμβιβασμός που βρέθηκε αφορούσε τα μη προσωπικά δεδομένα που συλλέγονται από συνδεδεμένες συσκευές, εξαιρώντας τα δεδομένα που έχουν υποστεί επεξεργασία ή προκύπτουν από «πολύπλοκους ιδιόκτητους αλγορίθμους». Για παράδειγμα, εάν τα δεδομένα προκύπτουν από το συνδυασμό δεδομένων που συλλέγονται από πολλαπλούς αισθητήρες, δεν θα εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής.
Η έμφαση δόθηκε στον τύπο των δεδομένων και όχι στις συσκευές που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής, καθώς αρχικά η Επιτροπή είχε αποκλείσει κάθε συσκευή που έχει σχεδιαστεί κυρίως για την προβολή περιεχομένου, όπως οι έξυπνες τηλεοράσεις. Τα δεδομένα που υποβάλλονται σε επεξεργασία για λογαριασμό κάποιου άλλου, όπως συμβαίνει με τις υπηρεσίες νέφους, δεν εμπίπτουν επίσης στο πεδίο εφαρμογής.
Περιβάλλον του Διαδικτύου των πραγμάτων
Ένα από τα κύρια σημεία που προσπάθησαν να αποσαφηνίσουν οι νομοθέτες ήταν οι πολύπλοκες οικονομικές σχέσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. Ειδικότερα, η πρόταση της Επιτροπής δεν έκανε διάκριση μεταξύ του κατασκευαστή του προϊόντος και του κατόχου των δεδομένων, του οργανισμού που ελέγχει τα παραγόμενα δεδομένα.
Όλοι οι κατασκευαστές θα έπρεπε να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε οι χρήστες να μπορούν εύκολα να έχουν πρόσβαση και να μοιράζονται τα δεδομένα στα οποία συνέβαλαν στη δημιουργία τους. Ακόμα, από τη στιγμή που αγοράζουν ένα προϊόν, οι ευρωβουλευτές προέβλεπαν τρία πιθανά σενάρια.
Οι κατασκευαστές θα μπορούσαν να γίνουν κάτοχοι των δεδομένων όταν οι χρήστες υπογράψουν μια σύμβαση που θα περιγράφει λεπτομερώς την κοινή χρήση δεδομένων σε σχέση με μια προσφερόμενη υπηρεσία. Διαφορετικά, οι κατασκευαστές θα μπορούσαν να αποφασίσουν να μην έχουν υπολειπόμενα δικαιώματα επί των παραγόμενων δεδομένων.
Μια ενδιάμεση επιλογή θα ήταν οι κατασκευαστές να μην προσφέρουν καμία υπηρεσία και να ζητούν από τους χρήστες να συνάψουν συμφωνία αδειοδότησης δεδομένων για να λαμβάνουν τα παραγόμενα δεδομένα.
Εξαίρεση του Gatekeeper
Η αρχική πρόταση περιείχε ένα μέτρο που εμπόδιζε τους χρήστες να μοιράζονται τα δεδομένα που έχουν παραχθεί με πλατφόρμες που έχουν οριστεί ως φύλακες πύλης (gatekeeper) βάσει του νόμου για τις ψηφιακές αγορές, ώστε να αποφευχθεί η συγκέντρωση δεδομένων στα χέρια λίγων κυρίαρχων εταιρειών.
Το κείμενο διατηρήθηκε ουσιαστικά αμετάβλητο στην έκθεση του Κοινοβουλίου. Ωστόσο, η διάταξη δεν εμποδίζει τον κάτοχο των δεδομένων να κάνει το ίδιο, δημιουργώντας ενδεχομένως σημαντική ανισορροπία στην αγορά.
Business-to-Government
Ο νόμος περί δεδομένων επιτρέπει σε δημόσιους φορείς να ζητούν δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών (B2G) υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Οι ευρωβουλευτές περιόρισαν αυτή τη δυνατότητα μόνο για να ανταποκρίνονται σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως μια φυσική καταστροφή.
Η πρόσβαση B2G για μη επείγουσες καταστάσεις είναι επίσης δυνατή, αλλά ο κανονισμός δεν θα παρέχει νομική βάση για τα δεδομένα, η οποία θα πρέπει να δημιουργηθεί βάσει του δικαίου της ΕΕ ή του εθνικού δικαίου.
Έχουν προστεθεί επίσης επιπλέον διασφαλίσεις για την προστασία του κατόχου των δεδομένων, συγκεκριμένα καθιστώντας τα αιτήματα παροχής δεδομένων πιο συγκεκριμένα και εμποδίζοντας τον δημόσιο φορέα να δημοσιεύει τα δεδομένα ή να τα μοιράζεται με άλλη εταιρεία.
Εμπορικά μυστικά
Τα εμπορικά απόρρητα αποτελούσαν αποκλειστική αρμοδιότητα της επιτροπής νομικών υποθέσεων, η οποία ενίσχυσε την προστασία σε όλα τα σενάρια ανταλλαγής δεδομένων, καθώς ο κάτοχος των δεδομένων θα μπορεί να συμφωνεί με τους χρήστες σχετικά με τα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα που έχουν τεθεί σε εφαρμογή για την προστασία τους και τις ενδεχόμενες διατάξεις περί ευθύνης.
Εάν ο χρήστης ή τρίτος υπονομεύσει τα εμπορικά μυστικά, ο κάτοχος των δεδομένων θα έχει το δικαίωμα να αναστείλει τη συμφωνία κοινοχρησίας δεδομένων. Ειδικά για το B2G, η εταιρεία μπορεί να απορρίψει το αίτημα παροχής δεδομένων, εάν ο δημόσιος φορέας δεν λάβει επαρκή τεχνικά ή οργανωτικά μέτρα.
Αποζημίωση και νομισματοποίηση
Όταν ένας κάτοχος δεδομένων διαθέτει δεδομένα σε κάποιον που δεν είναι καταναλωτής, μπορεί να ζητήσει αποζημίωση. Η αποζημίωση θα σχετίζεται με το τεχνικό κόστος συν ένα περιθώριο κέρδους εάν η εταιρεία που λαμβάνει τα δεδομένα δεν είναι ΜΜΕ.
Ταυτόχρονα, οι ευρωβουλευτές ήθελαν να επιτρέψουν τη νομισματοποίηση των δεδομένων. Για να δημιουργήσουν μια κερδοφόρα αγορά, έδωσαν στους χρήστες μόνο το δικαίωμα να μοιράζονται τα δεδομένα που αποκτούν. Με τη σειρά τους, οι κάτοχοι των δεδομένων θα μπορούν να αξιοποιούν τα συγκεντρωτικά δεδομένα σε χρήμα.
Αλλαγή Cloud
Οι διατάξεις για τη διευκόλυνση της αλλαγής παρόχου cloud ήταν αρμοδιότητα της επιτροπής εσωτερικής αγοράς και έχουν ήδη αναμενθεί σε μεγάλο βαθμό από τη EURACTIV.
Έλεγχος αμεροληψίας
Η πρόταση της Επιτροπής περιελάμβανε έναν «έλεγχο αμεροληψίας» για να αποτρέψει τις μεγάλες εταιρείες από το να επιβάλλουν καταχρηστικούς συμβατικούς όρους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Η διάταξη αυτή επεκτάθηκε σε όλες τις εταιρείες ανεξαρτήτως μεγέθους, απηχώντας παρόμοια τροπολογία του Συμβουλίου της ΕΕ.
Εξαίρεση των ΜΜΕ
Στο σχέδιο έκθεσής της, η ευρωβουλευτής del Castillo πρότεινε την επέκταση της εξαίρεσης των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων από τις υποχρεώσεις κοινοχρησίας δεδομένων του νόμου περί δεδομένων και στις μεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο, η συμφωνία επανήλθε στο αρχικό πεδίο εφαρμογής αυτής της εξαίρεσης.