Το τρίτο σκέλος του εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο τίθεται σε ισχύ από σήμερα. Μετά τη διακοπή των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ μέσω θαλάσσης και του αγωγού Druzhba, από σήμερα επηρεάζονται τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου – όπως το ντίζελ, το πετρέλαιο θέρμανσης και η κηροζίνη.
Ο στόχος της ΕΕ είναι να αδειάσει κι άλλο το πολεμικό «σεντούκι» του Βλαντιμίρ Πούτιν. Δεν είναι όμως μόνο ο Πούτιν που θα πληγεί από το νέο εμπάργκο: Η Ρωσία είναι μακράν ο σημαντικότερος προμηθευτής ντίζελ για την ΕΕ. Μια ματιά στη μηνιαία έκθεση πετρελαίου από τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) δείχνει πόσο εξαρτημένες είναι οι οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τις παραδόσεις ρωσικού ντίζελ.
Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, τον Δεκέμβριο η ΕΕ εισήγαγε περισσότερα από 700.000 βαρέλια ντίζελ την ημέρα από τη Ρωσία. Αυτό ήταν η μεγαλύτερη ποσότητα τιμή από τον Μάρτιο του 2021. «Μετά την απόφαση για το εμπάργκο πετρελαίου, οι χώρες της ΕΕ είχαν οκτώ μήνες για να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις παραδόσεις ντίζελ από τη Ρωσία. Αλλά δεν έκαναν τίποτα» λέει ο Κρίστιαν Φριτς, ειδικός εμπορευμάτων στην Commerzbank. «Οι έμποροι φαίνεται ότι αντιμετώπισαν το εμπάργκο αρκετά ήρεμα μέχρι στιγμής. Ωστόσο, αμφιβάλλω έντονα ότι το νέο στάδιο του εμπάργκο πετρελαίου θα αφήσει ανέγγιχτες τις αγορές. Θα εκπλαγώ αν δεν υπάρξουν τριβές» λέει ο Φριτς.
Οι ειδικοί λένε ότι η τιμή του ντίζελ είναι πιθανό να αυξηθεί. Τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου από τη Ρωσία θα πρέπει να αντικατασταθούν από πρόσθετες εισαγωγές από σήμερα, για παράδειγμα από την Ασία, τις ΗΠΑ ή τον αραβικό κόσμο. Αυτό θα αυξήσει σημαντικά τις διαδρομές μεταφοράς πετρελαίου ντίζελ και πετρελαίου θέρμανσης. Παράλληλα, θα αυξηθεί η ζήτηση για βυτιοφόρα που μεταφέρουν ντίζελ και πετρέλαιο θέρμανσης στην Ευρώπη. «Αυτό σημαίνει υψηλότερο κόστος μεταφοράς και έλλειψη δεξαμενόπλοιων. Η ουσία είναι ότι λιγότερο ντίζελ θα είναι διαθέσιμο στην παγκόσμια αγορά. Όλα αυτά τείνουν να αυξάνουν τις τιμές» εξηγεί ο ειδικός στις πρώτες ύλες Κρίστιαν Φριτς.
Η «σεζόν οδήγησης»
Για τις ενώσεις καταναλωτών, η απαγόρευση εισαγωγής ντίζελ δεν αποτελεί λόγο για υψηλότερες τιμές στις αντλίες βενζίνης. Άλλωστε, οι τιμές των καυσίμων είναι ήδη σημαντικά διογκωμένες.
Η λεγόμενη «σεζόν οδήγησης» θα πρέπει να επιδεινώσει το πρόβλημα Ο εμπειρογνώμονας της αγοράς Ρόμπερτ Ρετφελντ από τη Wellenreiter-Invest, από την άλλη πλευρά, αναμένει αξιοσημείωτες αντιδράσεις της αγοράς στο εμπάργκο πετρελαίου και επισημαίνει ένα επιπλέον πρόβλημα: «Από άποψη τιμών, ο χρόνος για να τεθεί σε ισχύ το εμπάργκο πετρελαίου είναι δυσμενής, διότι η «περίοδος οδήγησης» ξεκινά τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο». Η περίοδος πριν το Πάσχα και μέχρι την Πεντηκοστή συνήθως συνοδεύεται από κατακόρυφη αύξηση της κίνησης, η οποία αντικατοπτρίζεται στην άνοδο των τιμών του πετρελαίου. Στο πλαίσιο αυτής της εποχικής επίδρασης, οι αυξήσεις των τιμών για το ντίζελ θα πρέπει να είναι αναπόφευκτες, τόνισε ο Ρέτφελντ.
Η χρονική στιγμή του εμπάργκο είναι δυσμενής από την άποψη των τιμών, αλλά και από την άποψη της Κίνας: Το Πεκίνο ανοίγει ξανά σταδιακά την οικονομία μετά τα αυστηρά lockdown για τον κορωνοϊό. Η υψηλότερη παγκόσμια ζήτηση για ντίζελ ανταποκρίνεται στη μειωμένη προσφορά.
Το πετρέλαιο θέρμανσης
Η αύξηση των τιμών του ντίζελ είναι πιθανό να συμβαδίσει με την αύξηση των τιμών του πετρελαίου θέρμανσης. «Καταρχήν, το πετρέλαιο θέρμανσης και το ντίζελ είναι το ίδιο προϊόν, δηλώνονται μόνο διαφορετικά ως πετρέλαιο θέρμανσης και ντίζελ», εξηγεί ο Ρέτφελντ. Συνολικά, θα μπορούσε σύντομα να υπάρξει μια αφύπνιση για τους πελάτες πετρελαίου θέρμανσης και ντίζελ εν όψει της αύξησης των τιμών ως αποτέλεσμα του εμπάργκο.
Οι πολίτες της ΕΕ δεν θα πρέπει όμως να αισθάνονται μόνο τις επιπτώσεις του εμπάργκο πετρελαίου άμεσα με τη μορφή της αύξησης των τιμών του ντίζελ και του πετρελαίου θέρμανσης. Οι έμμεσες επιπτώσεις θα είναι επίσης αναπόφευκτες εάν το αυξανόμενο κόστος μεταφοράς και παραγωγής των εταιρειών μετακυλίεται στον τελικό καταναλωτή, για παράδειγμα στα σούπερ μάρκετ.