Σφιχτά χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του τρέχοντος έτους θέτει προς τους χρηματοδοτικούς φορείς (υπουργεία, ΟΤΑ κ.ο.κ.) το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Ειδικότερα, όπως προβλέπει σχετική εγκύκλιος του αρμόδιου υφυπουργού Γιάννη Τσακίρη, οι προτάσεις χρηματοδότησης από τους φορείς θα πρέπει να έχουν υποβληθεί στη Διεύθυνση Δημοσίων Επενδύσεων (ΔΕΕ) έως και τις 28 Φεβρουαρίου, ενώ από το δεύτερο εξάμηνο του έτους και για κάθε τρίμηνο θα υπάρχει αξιολόγηση ως προς την πορεία υλοποίησης. Στην περίπτωση μη επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί, θα εφαρμόζονται «δημοσιονομικές διορθώσεις», δηλαδή επιστροφή χρημάτων. Επίσης οι φορείς υποχρεούνται να έχουν υλοποιήσει το 70% του προγράμματος έως το τέλος Οκτωβρίου 2023.
Υπενθυμίζουμε ότι ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων για το 2023 ανέρχεται συνολικά σε 11,961 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 8,3 δισ. ευρώ είναι ο «τακτικός του προϋπολογισμός» και τα επιπρόσθετα 3,66 δισ. ευρώ θα διατεθούν για υλοποίηση έργων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και θα βαρύνουν το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ.
Όπως προαναφέρθηκε, οι προτάσεις για έκδοση αρχικών προγραμμάτων των φορέων θα πρέπει να αποσταλούν εμπρόθεσμα, έως την 28η Φεβρουαρίου 2023, συμπεριλαμβάνοντας τουλάχιστον το σύνολο των συνεχιζόμενων έργων με τις τυχόν τροποποιήσεις αυτών. Οι προτάσεις των φορέων υποβάλλονται υποχρεωτικά με την πλήρη συμπλήρωση του πίνακα προγραμματισμού, ο οποίος παράγεται αποκλειστικά μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής e-ΠΔΕ.
Υπεύθυνος επικοινωνίας
Επίσης, οι φορείς ορίζουν με έγγραφό τους τον υπεύθυνο επικοινωνίας και την αρμόδια Υπηρεσία που συγκεντρώνει και αποστέλλει τη συνολική πρόταση του φορέα.
Επιπρόσθετα, οι φορείς στη συνολική τους πρόταση προγραμματίζουν τις ανάγκες τους ανά έργο για όλο το διάστημα της περιόδου 2023-2026 σε επίπεδο πιστώσεων και για το διάστημα 2023-24 σε επίπεδο νομικών δεσμεύσεων. Για το 2023, η κατανομή των πιστώσεων γίνεται σε τριμηνιαία βάση. Οι εγκεκριμένες πιστώσεις ισχύουν για το συγκεκριμένο τρίμηνο στο οποίο αναγράφονται και εγκρίνονται.
Η κατανομή των πιστώσεων για τα έτη 2024-26 γίνεται σε ετήσια βάση, υποβάλλεται υποχρεωτικά για καθένα από τα έτη εφόσον απαιτούνται πιστώσεις και πρέπει να είναι σύμφωνη με τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) για την ίδια περίοδο, ενώ οι φορείς είναι υποχρεωμένοι να συμπεριλάβουν στις συνολικές τους προτάσεις και τα έργα για τα οποία έχει πραγματοποιηθεί πληρωμή με τη διαδικασία των προκαταβολών μέσα στο 2023.
Κατά την έκδοση κάθε Συλλογικής Απόφασης (Σ.Α.), καθώς και σε τροποποιητικές αποφάσεις αυτής, συμπεριλαμβάνονται υποχρεωτικά και τα έργα που ο αρμόδιος φορέας επιλέγει να απεντάξει από το ΠΔΕ, ακόμα κι αν έχουν ήδη συμπεριληφθεί σε απόφαση προέγκρισης στο τρέχον έτος. Υπενθυμίζεται ότι για απένταξη έργου, το έργο προτείνεται με τα οικονομικά του μεγέθη μηδενισμένα (ή στο ύψος των τυχόν πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν εντός της τρέχουσας περιόδου).
Πριν και μετά την έκδοση του αρχικού προγράμματος μπορεί, για λόγους ομαλής χρηματοδότησης των προγραμμάτων, να εκδίδονται επιμέρους αποφάσεις έγκρισης έργων Σ.Α. (προεγκρίσεις). Για τον επαναπρογραμματισμό των ετήσιων πιστώσεων κάθε έργου χωρίς υπέρβαση των ανώτατων ορίων δαπανών που έχουν εγκριθεί (ανακατανομή εγκεκριμένων πιστώσεων), εκδίδονται αποφάσεις από τους ίδιους τους φορείς χρηματοδότησης του ΠΔΕ.
Προς αποφυγή πρόσθετων επιβαρύνσεων στην έκδοση του Προγράμματος, οι φορείς καλούνται να εντείνουν τις προσπάθειές τους για ορθό προγραμματισμό κατά την υλοποίηση των επενδυτικών τους δράσεων και για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του ΠΔΕ, η υποβολή / καταχώρηση προτάσεων ένταξης – τροποποίησης έργων από τους φορείς χρηματοδότησης οφείλει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι την 20ή/12/2023.
Παρακολούθηση της πορείας εκτέλεσης
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, η ΔΔΕ παρακολουθεί σε τακτική βάση την πορεία εκτέλεσης του ΠΔΕ, αναθεωρεί τις προβλέψεις δαπανών ΠΔΕ και προβαίνει σε διορθωτικές δράσεις, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η απορρόφηση του ΠΔΕ. Για τους σκοπούς αυτούς, αξιοποιεί τα δεδομένα του Πληροφοριακού Συστήματος Δημοσίων Επενδύσεων (e-ΠΔΕ) και τα στοιχεία που αποστέλλουν οι φορείς χρηματοδότησης, οι Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης Ε.Π. κ.ά.
Επιπρόσθετα, αξιολογεί τους φορείς αναφορικά με τον ορθό προγραμματισμό της ετήσιας δέσμευσης πόρων για τα επιμέρους προγράμματα αρμοδιότητάς τους, την υλοποίηση αυτών στο πλαίσιο των οικονομικών στόχων που τίθενται και την έγκαιρη και έγκυρη αποστολή όλων των σχετικών στοιχείων οικονομικής παρακολούθησης της υλοποίησης των προγραμμάτων αυτών.
Η ΔΔΕ θα παρακολουθεί ανά τρίμηνο, αρχής γενομένης από το β’ εξάμηνο του 2023, την πραγματοποίηση δαπανών ΠΔΕ ανά φορέα, προκειμένου να εντοπίσει αποκλίσεις από τους στόχους απορρόφησης, ιδίως των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί απόκλιση από τον στόχο, το ΥΠΑΝΕΠ δύναται να αναπροσαρμόσει τα όρια πληρωμών του φορέα που έχει αποκλίνει.
Επισημαίνεται ότι, προκειμένου να εξομαλυνθεί η πορεία εκτέλεσης του ΠΔΕ εντός του έτους και να αποφευχθεί η απώλεια πόρων, η στοχοθεσία δαπανών του συνόλου του ΠΔΕ 2023 προέβλεψε την υλοποίηση του 70% του Προγράμματος εντός των πρώτων 10 μηνών του 2023 (δηλαδή μέχρι την 31η.10.2023).
Για τον λόγο αυτό, οι φορείς οφείλουν να αποτυπώσουν την παραπάνω ανάγκη για εμπροσθοβαρή εκτέλεση στην πρόταση κατάρτισης των προγραμμάτων τους, με ανάλογη κατανομή των πιστώσεων που αναμένεται να αιτηθούν ανά τρίμηνο.
Διορθώσεις
Προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, οι φορείς χρηματοδότησης και οι φορείς υλοποίησης των έργων του ΠΔΕ έχουν την υποχρέωση να τηρούν τις προβλεπόμενες διαδικασίες ανάκτησης σε συνέχεια αποφάσεων δημοσιονομικών διορθώσεων, σύμφωνα με τα σχετικά Εθνικά Συστήματα Δημοσιονομικών Διορθώσεων.
Οι φορείς εντός του Αυγούστου 2023 υποχρεούνται να αποστείλουν στοιχεία στη ΔΔΕ για τις αποφάσεις δημοσιονομικών διορθώσεων έργων αρμοδιότητάς τους που εκδόθηκαν από 1 Ιουλίου 2022 μέχρι και 30 Ιουνίου 2023, εξαιρουμένων των ποσών για τα οποία ζητείται ανάκτηση ή βαρύνουν τους ίδιους πόρους των δικαιούχων. Η ΔΔΕ στην κατάρτιση του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων για το 2024 θα λάβει υπόψη τα ποσά των δημοσιονομικών διορθώσεων που θα αποσταλούν για τον καθορισμό των ορίων πιστώσεων των φορέων, μειώνοντας αντίστοιχα το όριο πιστώσεων του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ του φορέα που έχει υποστεί δημοσιονομική διόρθωση.