Στο επίκεντρο βρίσκεται και πάλι η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού, σε συνδυασμό με την οριακή ακόμη άνοδο των επιτοκίων καταθέσεων (υπό τον όρο 12μηνης συνθήκης άνω του 1% για ποσά άνω των 100.000 €) και των προμηθειών…
Μετά από ανακωχή που κράτησε λιγότερο από δύο μήνες και με τις τράπεζες να αναλαμβάνουν τη χρηματοδότηση του προγράμματος επιδότησης του 50% της αύξησης στις δόσεις των στεγαστικών δανείων, ανοίγει και πάλι ο διάλογος τραπεζών – ΥΠΟΙΚ.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας απέστειλε επιστολή στους διευθύνοντες συμβούλους των τραπεζών ζητώντας ενημέρωση για το θέμα των επιτοκίων καθώς το περιθώριο επιτοκίου μεταξύ των νέων καταθέσεων και δανείων αυξήθηκε τον Δεκέμβριο στις 4,96 εκατοστιαίες μονάδες.
Και είναι πολύ πιθανόν τις επόμενες ημέρες να υπάρξει ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των δύο πλευρών και δια …ζώσης. Και εν μέσω προεκλογικής περιόδου σε αυτό τον διάλογο συμμετέχουν και τα κόμματα της αντιπολίτευσης που στρέφουν τα πυρά τους και τόσο προς το υπουργείο Οικονομικών και την κυβέρνηση συνολικά όσο και προς τις τράπεζες.
Την περασμένη Παρασκευή το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ κάλεσε εκ νέου την κυβέρνηση να επιβάλλει έκτακτη φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών – θέμα που είχε ανοίξει πρώτη η κυβέρνηση – και να νομοθετήσει τη στοχευμένη επιδότηση επιτοκίου στεγαστικών δανείων ευάλωτων νοικοκυριών για όσο διαρκούν οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ.
Η απάντηση των τραπεζων
Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες από την πλευρά τους, με την κοινή ανακοίνωση τους για το άνοιγμα της πλατφόρμας για την επιδότηση των στεγαστικών τους την περασμένη εβδομάδα έδωσαν απαντήσεις στην κριτική που δέχονται για επιτόκια και προμήθειες.
Μεταξύ άλλων αναφέρουν ότι: «το κόστος δανεισμού στην Ελλάδα αυξάνεται με χαμηλότερους ρυθμούς σε σχέση με την Ευρωζώνη, τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις, κι αυτό παρά το συγκριτικά υψηλότερο κόστος δανεισμού των ελληνικών τραπεζών και του ελληνικού Δημοσίου.
Είναι χαρακτηριστικό πως από τον Οκτώβριο έως τον Νοέμβριο του 2022, σε αντίθεση με τις τάσεις στην Ευρωζώνη, στην Ελλάδα καταγράφηκε καθαρή μείωση στο κόστος των νέων δανείων για τα νοικοκυριά».
Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία της ΕΚΤ ωστόσο δεν απαντά στην αγωνία χιλιάδων δανειοληπτών που έχουν δει τις δόσεις των δανείων τους να αυξάνονται δραματικά από τον περασμένο Ιούλιο και μετά από πέντε διαδοχές αυξήσεις επιτοκίων, οι τιμές βασικών ειδών διατροφής να θυμίζουν τιμές ειδών πολυτελείας ενώ και οι τιμές της ενέργειας παραμένουν στο… ύψος τους.
Σε κάθε περίπτωση το 2023 θα είναι πιο «ανηφορικό» για όσους έχουν δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου καθώς το …αισιόδοξο σενάριο της αγοράς εκτιμά ότι σημαντική αποκλιμάκωση των επιτοκίων θα δούμε το 2024, εφόσον βέβαια η αύξηση που προανήγγειλε για τον Μάρτιο η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ θα είναι και η τελευταία…
Στο απαισιόδοξο σενάριο τα επιτόκια θα αυξηθούν και μετά τον Μάρτιο, παρά την υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων, κυρίως λόγω της αποκλιμάκωσης των ενεργειακών τιμών ενώ οι τιμές σε βασικά αγαθά (όπως τρόφιμα) και υπηρεσίες παραμένουν ψηλά «γονατίζοντας» νοικοκυριά αλλά και επιχειρήσεις που πιέζουν για τη διατήρηση των χαμηλών spreads.
Λιγότερα νέα δάνεια περισσότερα «κόκκινα»
Και μπορεί η άνοδος των επιτοκίων να επιδρά θετικά στα κέρδη των τραπεζών, την ίδια στιγμή όμως λειτουργεί ως τροχοπέδη στις χορηγήσεις ιδιαίτερα σε ότι αφορά τους ιδιώτες και την στεγαστική πίστη καθώς η ζήτηση για νέα δάνεια με τα τρέχοντα επιτόκια θα είναι ασθενική.
Και την ίδια στιγμή λόγω των σωρευτικών επιβαρύνσεων στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς (υψηλά επιτόκια, ακρίβεια, πληθωρισμός) αναζωπυρώνεται ο κίνδυνος δημιουργίας νέων «κόκκινων» δανείων, παρά το γεγονός ότι τα «νεότερα» στεγαστικά κυμαινόμενου επιτοκίου που είναι και τα πιο ευάλωτα στις αυξήσεις επιτοκίου (αυτά που εκταμιεύθηκαν μέσα στην οικονομική κρίση) αφορούν εξαιρετικά φερέγγυους δανειολήπτες και δεν είναι πολλά.
Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες στην κοινή ανακοίνωση της 31η Ιανουαρίου υπενθύμιζαν ότι πέραν του εξωδικαστικού μηχανισμού (που αφορά κυρίως τους servicers καθώς έχουν το μεγαλύτερο «κομμάτι» των προβληματικών δανείων) μόνον κατά τη διάρκεια του 2022, ανταποκρινόμενες στην ανάγκη στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων (όχι μόνο ευάλωτων) προχώρησαν σε διμερείς συμφωνίες με 86.350 δανειολήπτες για δάνεια ύψους άνω των 5 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 2,5 δισ. ευρώ αφορούν στεγαστικά.