Εξαιρετικά πιθανή θα πρέπει να θεωρείται η ύπαρξη ενός δεύτερου, ίσως και έντονου νέου γύρου διαπραγματεύσεων μεταξύ τραπεζών και υπουργείου Οικονομικών σε ό,τι αφορά την προστασία των δανειοληπτών, τις προμήθειες, αλλά και τα επιτόκια καταθέσεων.
Οι τράπεζες διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια καταθέσεων, προσπαθώντας να συντηρήσουν την κερδοφορία τους. Άλλωστε η άνοδος των επιτοκίων περίπου αποκλείει η κερδοφορία αυτή να παραχθεί από την πιστωτική επέκταση, όπως τουλάχιστον αναμενόταν στο προηγούμενο χρονικό διάστημα.
Η άνοδος των επιτοκίων φαίνεται να φοβίζει το υπουργείο Οικονομικών, καθώς αποτελεί πρόκριμα περιορισμού της αναπτυξιακής πορείας της οικονομίας, αλλά και έδαφος να αυξηθούν τα κόκκινα δάνεια.
Ήδη το υπουργείο Οικονομικών απέστειλε επιστολή στις τράπεζες με την οποία τους ζητεί να καταγράψουν τις ενέργειες στις οποίες έχουν προβεί προκειμένου να συγκρατήσουν τα επιτόκια χορηγήσεων, αλλά ως φαίνεται και με αναφορά στα υπόλοιπα φλέγοντα θέματα, όπως το ύψος των προμηθειών και τα επιτόκια καταθέσεων.
Η προσπάθεια των τραπεζών να υπογραμμίσουν τη συμμόρφωσή τους με τις οδηγίες του υπουργείου ήταν σαφής στην πρόσφατη κοινή τους ανακοίνωση, με αφορμή την έναρξη της λειτουργίας της πλατφόρμας για την επιδότηση των ευάλωτων δανειοληπτών, όπου τόνισαν σχετικά:
-Μείωση των προμηθειών στις τραπεζικές εργασίες
-Αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων
-Αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων με μικρότερους ρυθμούς σε σχέση με την Ευρωζώνη ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα στεγαστικά δάνεια
-Αύξηση των εγκρίσεων στον εξωδικαστικό συμβιβασμό.
Αν σε όλα αυτά προστεθούν και τα στατιστικά των servicers, θα πρέπει να σημειωθεί πως και οι διμερείς διαπραγματεύσεις με τους δανειολήπτες που έχουν κόκκινα δάνεια έχουν οδηγήσει πλήθος δανείων στην εξυγίανση.
Ωστόσο δεν μπορεί να παραγνωριστεί πως και κάποιες προμήθειες από ορισμένες τράπεζες παραμένουν σε πολύ υψηλά επίπεδα και πως τα επιτόκια καταθέσεων επίσης βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Οι ενδείξεις είναι σαφείς και οι τράπεζες φαίνεται να γνωρίζουν ήδη πως το υπουργείο Οικονομικών θα επανέλθει με τα παραπάνω θέματα και με συγκεκριμένες αιτιάσεις και θα πρέπει να αναμένεται μια διμερής επανέναρξη του διαλόγου.
Η άνοδος των επιτοκίων
H άνοδος των επιτοκίων, που έχει οδηγήσει και συνεχίζει να οδηγεί τα κέρδη των τραπεζών σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, φρενάρει σε σημαντικό βαθμό τις χορηγήσεις από την πλευρά των πιστωτικών ιδρυμάτων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους ιδιώτες.
Αλλά και σε ό,τι αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια, με πιέσεις κινούνται και οι διαπραγματεύσεις για τη διατήρηση χαμηλών spreads.
Κάποιοι από την αγορά εκτιμούν πως η ΕΚΤ θα ολοκληρώσει την ανοδική πορεία των επιτοκίων με μια νέα άνοδο τον Μάρτιο και η αποκλιμάκωση των επιτοκίων θα γίνει αισθητή το 2024. Ορισμένοι, λιγότερο αισιόδοξοι, εκτιμούν πως τα επιτόκια θα δουν νέα υψηλότερα επίπεδα και μετά τον Μάρτιο, παρά την πτώση του πληθωρισμού. Εξηγούν δε πως η υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην αποκλιμάκωση των ενεργειακών τιμών, ενώ παραμένουν πολύ υψηλές οι τιμές σε όλες τα υπόλοιπα αγαθά και υπηρεσίες.
Ανοδικά οι δόσεις των δανείων – Κίνδυνος για νέα κόκκινα δάνεια
Όπως αναφέρουν έγκυρες τραπεζικές πηγές, η πιστωτική επέκταση σε ό,τι αφορά τους ιδιώτες για όλο το πρώτο τρίμηνο θα βαίνει αρνητικά εφόσον υπάρχουν διευρυμένες αποπληρωμές δανείων, ενώ συγχρόνως δεν πρόκειται να ζητηθούν πολλά καινούργια δάνεια με τα τρέχοντα επιτόκια.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως για ένα σταθερό 15ετίας το επιτόκιο υπερβαίνει το 5% και για την υπόλοιπη διάρκεια του δανείου το επιτόκιο διαμορφώνεται σε Euribor +2,5%. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το euribor 3μήνου, που αποτελεί τη βάση υπολογισμού για τα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα και συγκεκριμένα κοντά στο 3,5% καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, οδηγώντας στα ύψη τις κατηγορίες υφιστάμενων δανείων.
Η επιβάρυνση των στεγαστικών δανείων αναμένεται να διαμορφωθεί περίπου από 200 μέχρι 300 ευρώ για ένα υφιστάμενο δάνειο 100.000 ευρώ με διάρκεια 20 ή 30 χρόνια και spread 2,5% ή 3,5% αντίστοιχα.
Στα επιχειρηματικά δάνεια, τα επιτόκια κινούνται ακόμη και πάνω από το 9% αν πρόκειται για μικρομεσαία επιχείρηση και χωρίς εγγυήσεις.
Σε κάθε περίπτωση οι δόσεις των δανείων τραβούν την ανηφόρα και ο κίνδυνος για νέα κόκκινα δάνεια παύει να είναι αμελητέος, μολονότι τα δάνεια που δόθηκαν στο προηγούμενο χρονικό διάστημα αφορούν εξαιρετικά φερέγγυους δανειολήπτες.