Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αφού επισκέφθηκε το Λονδίνο και το Παρίσι, αναμένεται να πιέσει τους ηγέτες της ΕΕ στις Βρυξέλλες την Πέμπτη (9 Φεβρουαρίου) για περισσότερα όπλα στη μάχη κατά της εισβολής της Ρωσίας και για μια γρήγορη έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξη στην ΕΕ.
Η φημολογούμενη επίσκεψη του Ζελένσκι στις Βρυξέλλες θα πραγματοποιηθεί μόλις μια εβδομάδα μετά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Ουκρανίας που έλαβε χώρα στο Κίεβο την περασμένη Παρασκευή.
Ενώ ο πρόεδρος της Ουκρανίας είναι απίθανο να φύγει με άμεσες δεσμεύσεις για την ικανοποίηση των αιτημάτων του, η εμφάνισή του στις Βρυξέλλες του δίνει την ευκαιρία να ασκήσει πιέσεις στους 27 ηγέτες της ΕΕ ταυτόχρονα για πρώτη φορά μετά την εισβολή της Ρωσίας στη χώρα πριν από σχεδόν ένα χρόνο.
Εκτός από την ομιλία του στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, ο Ζελένσκι πρόκειται να μιλήσει και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Στην επιστολή πρόσκλησής του προς τους ηγέτες της ΕΕ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, χωρίς να επιβεβαιώσει την παρουσία του Ζελένσκι, έγραψε ότι θα ήθελε να «συζητήσει ειδικότερα την πρωτοβουλία της Ουκρανίας για μια δίκαιη ειρήνη, βασισμένη στον πλήρη σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, τη δυνητική χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας και τη λογοδοσία».
Μετά τα σημαντικά ουκρανικά κέρδη στο έδαφος κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, η Ρωσία ανέκτησε τη δυναμική της, στέλνοντας δεκάδες χιλιάδες στρατεύματα στο μέτωπο.
Το Κίεβο λέει ότι αναμένει από τη Μόσχα να διευρύνει αυτή την επίθεση με μια μεγάλη ώθηση γύρω στις 24 Φεβρουαρίου, καθώς πλησιάζει η επέτειος της εισβολής.
Το ταξίδι, με στάσεις στο Λονδίνο και το Παρίσι, ήταν μόλις η δεύτερη γνωστή φορά του Ζελένσκι εκτός της χώρας του από την έναρξη του πολέμου και ακολούθησε μια αιφνιδιαστική επίσκεψη στην Ουάσινγκτον τον Δεκέμβριο.
Στο Λονδίνο, όπου κέρδισε τη βρετανική υπόσχεση να εκπαιδεύσει Ουκρανούς πιλότους σε προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ από τον Βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σουνάκ, τόνισε την έκκλησή του για μαχητικά αεροσκάφη σε ομιλία του σε Βρετανούς νομοθέτες, όταν αναφέρθηκε στα αεροπλάνα ως «φτερά για την ελευθερία».
Στη συνέχεια συναντήθηκε με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς στο Παρίσι για συνομιλίες κατά τη διάρκεια δείπνου, όπου και οι δύο ηγέτες υποσχέθηκαν συνεχή υποστήριξη στην Ουκρανία.
«Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν το παιχνίδι και έτσι βλέπω τις συνομιλίες μας σήμερα», δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Όσο πιο γρήγορα αποκτήσουμε βαριά όπλα μεγάλου βεληνεκούς και οι πιλότοι μας σύγχρονα αεροπλάνα (…), τόσο πιο γρήγορα θα τελειώσει αυτή η ρωσική επιθετικότητα».
Τέσσερα βασικά ερωτήματα στις Βρυξέλλες
Πρώτα απ’ όλα, η ουκρανική πλευρά αναμένεται να πιέσει τα κράτη μέλη της ΕΕ για γενική υποστήριξη ώστε να επιταχυνθεί η παράδοση των όπλων πριν από την πιθανή εαρινή επίθεση της Ρωσίας.
«Χρειαζόμαστε επειγόντως από τώρα, από χθες, πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς, όλους τους τύπους πυρομαχικών πυροβολικού», δήλωσε Ουκρανός αξιωματούχος στους δημοσιογράφους, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας.
«Σχετικά με τα άρματα μάχης, η απόφαση έχει ληφθεί από πολλά κράτη μέλη, αλλά δεν έχουμε άρματα προς το παρόν – αυτό πρέπει να επιταχυνθεί», δήλωσε ο αξιωματούχος.
Έχοντας κερδίσει υποσχέσεις για δυτικά άρματα μάχης τις τελευταίες εβδομάδες, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι επικεντρώνονται τώρα στην προσπάθεια να εξασφαλίσουν την προμήθεια πυραύλων και μαχητικών αεροσκαφών μεγαλύτερου βεληνεκούς.
Οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν μέχρι στιγμής απορρίψει τα αιτήματα για αεροσκάφη, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι αυτό που χρειάζεται η Ουκρανία προς το παρόν και ότι θα χρειαστούν χρόνια για να εκπαιδευτούν οι Ουκρανοί πιλότοι να τα πετάξουν.
Οι Ανατολικοευρωπαίοι υποστηρίζουν απερίφραστα τις παραδόσεις μαχητικών αεροσκαφών στο Κίεβο, η Γαλλία και η Ολλανδία δεν είναι εντελώς αντίθετες στην ιδέα, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι διστακτικό αλλά πιθανότατα θα κινηθεί, και η Γερμανία είναι αντίθετη.
«Δεν είμαστε ένας στρατός χωρίς τζετ, πετούσαμε με τζετ σοβιετικού τύπου, είναι καλά αλλά ξεπερασμένα», δήλωσε ο Ουκρανός αξιωματούχος.
«Η εκπαίδευση στα Patriot [αντιπυραυλικά συστήματα], η οποία συνήθως διαρκεί 10 μήνες, πήρε στους στρατιώτες μας 10 εβδομάδες – να είστε βέβαιοι ότι θα είναι παρόμοια με οποιαδήποτε τζετ», προέτρεψε συγκριτικά ο αξιωματούχος.
Νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας είναι επίσης πιθανό να συζητηθούν στις Βρυξέλλες.
Ο Ζελένσκι είναι πιθανό να πιέσει τους ηγέτες της ΕΕ να συμπεριλάβουν τα πυρηνικά, και πιο συγκεκριμένα τη Rosatom, για τη ρωσική κατοχή πυρηνικών εργοστασίων όπως το Ζαπορίζια, το οποίο κατελήφθη από ρωσικά στρατεύματα τον περασμένο Μάρτιο και έχει επανειλημμένα βρεθεί στο στόχαστρο, εγείροντας φόβους για πυρηνική καταστροφή.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ επεξεργάζονται επί του παρόντος έναν 10ο γύρο κυρώσεων, ο οποίος, σύμφωνα με αξιωματούχους και διπλωμάτες της ΕΕ, πρόκειται να είναι έτοιμος γύρω στις 24 Φεβρουαρίου.
Μετά την περασμένη εβδομάδα, η ένταξη στην ΕΕ είναι πιθανό να προβάλλει επίσης σε μεγάλο βαθμό, με τους Ουκρανούς αξιωματούχους να πιέζουν για την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς φάνηκε να γνέφει στις ουκρανικές ανησυχίες στο Παρίσι την Τετάρτη, όταν δήλωσε: «Παίρνω ένα σαφές μήνυμα στις Βρυξέλλες: Η Ουκρανία ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια».
Ωστόσο, είναι επίσης η Γερμανία που έχει επισημάνει ότι η ΕΕ δεν θα μπορούσε να διευρυνθεί χωρίς μεταρρύθμιση του μπλοκ για να απορροφήσει νέα μέλη.
Ενώ ορισμένες χώρες μέλη της ΕΕ επιθυμούν να δώσουν στην Ουκρανία την τόνωση του ηθικού που θα προκύψει από τις ενταξιακές συνομιλίες, άλλες είναι πολύ πιο επιφυλακτικές και έχουν επισημάνει την ανάγκη εκπλήρωσης μιας σειράς κριτηρίων που έχει καθορίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτού καν αρχίσουν διαπραγματεύσεις.
«Δεν μπορεί να δοθεί στην Ουκρανία κάποιο είδος ειδικού καθεστώτος σε σχέση, ας πούμε, με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που βρίσκονται στη διαδικασία ένταξης και περνούν από όλα τα στεφάνια», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ.
«Δεν μπορεί να λέγεται στα Δυτικά Βαλκάνια: ‘Λοιπόν, για να μπείτε στην ΕΕ, πρέπει να είστε σε πόλεμο’», πρόσθεσε.
Ουκρανοί αξιωματούχοι, ωστόσο, χαρακτηρίζουν το επιχείρημα «τεχνητό», επισημαίνοντας ότι οι περισσότεροι ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων είχαν χαιρετίσει την ώθηση που έδωσε στην περιοχή τους η προσπάθεια της Ουκρανίας για ένταξη.
Ένα άλλο σημείο της ατζέντας του Ζελένσκι στις Βρυξέλλες θα είναι να ζητήσει την υποστήριξη του ηγέτη της ΕΕ για την ειρηνευτική του φόρμουλα, ένα σχέδιο δέκα σημείων που το Κίεβο πιστεύει ότι θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφαλείας.