Κατακόρυφα αυξήθηκε το πυρηνικό εμπόριο της Ρωσίας , μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ενισχύοντας τα έσοδα του Κρεμλίνου και εδραιώνοντας την επιρροή της χώρας σε μια νέα γενιά παγκόσμιων αγοραστών, καθώς ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αποφεύγουν να επιβάλουν κυρώσεις στην πυρηνική βιομηχανία.
Στοιχεία του Βρετανικού Royal United Services Institute (RUSI) δείχνουν ότι οι ρωσικές πωλήσεις πυρηνικών καυσίμων και τεχνολογίας στο εξωτερικό αυξήθηκαν περισσότερο από 20% το 2022, αναφέρει το -. Οι δε αγορές από τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σκαρφάλωσαν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών.
Από την Αίγυπτο και το Ιράν μέχρι την Κίνα και την Ινδία, οι ρωσικές πωλήσεις ανθούν.
Σχέσεις που…διαρκούν
Το εμπόριο αποφέρει ήδη πολλά χρήματα, αλλά αυτό δεν είναι το σημαντικότερο. Κάθε φορά που ο πυρηνικός γίγαντας του Κρεμλίνου, η Rosatom PJSC, συμφωνεί να κατασκευάσει έναν νέο αντιδραστήρα, εξασφαλίζει ταμειακές ροές – και πολιτική επιρροή – ενδεχομένως για δεκαετίες.
Το εμπόριο πυρηνικής ενέργειας δημιουργεί σχέσεις που διαρκούν. Περιλαμβάνει μεγάλο αρχικό κόστος – με τη Ρωσία να παρέχει συνήθως την πίστωση – και μακροπρόθεσμες συμφωνίες για την εξυπηρέτηση των εργοστασίων, την εκπαίδευση των χειριστών τους και την αναπλήρωση των καυσίμων. Αυτού του είδους η οικονομική και τεχνική συνεργασία ταυτόχρονα να ενισχύει τους διπλωματικούς δεσμούς.
Το Κρεμλίνο βλέπει το πυρηνικό εμπόριο «ως έναν τρόπο ενίσχυσης των συμμαχιών»
Έλλειψη ανταγωνισμού
Την Ρωσία διευκολύνει η έλλειψη ανταγωνισμού. Η χώρα συνέχισε να επενδύει σε πυρηνικά καύσιμα και τεχνολογία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ακόμη και όταν η βιομηχανία ατροφούσε σε άλλα μέρη του κόσμου.
Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους δεν έχουν προχωρήσει σε κυρώσεις παρότι εξετάζουν το ενδεχόμενο, καθώς ανησυχούν ότι θα ήταν οικονομικά επώδυνο για τις δικές τους πυρηνικές βιομηχανίες να αποκοπούν από τις ρωσικές προμήθειες
Η Rosatom παρέχει περίπου το ένα πέμπτο του εμπλουτισμένου ουρανίου που απαιτείται για τους 92 αντιδραστήρες στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας που παράγουν ενέργεια για 100 εκατομμύρια ανθρώπους βασίζονται στην εταιρεία.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, συνέχισαν να αγοράζουν καύσιμα της Rosatom πέρυσι, εν μέσω των ουκρανικών εκκλήσεων να σταματήσει το εμπόριο μετά την κατάληψη από τη Ρωσία του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, του μεγαλύτερου σταθμού παραγωγής ενέργειας της Ευρώπης.
“Η Rosatom λαμβάνει δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο από τις δραστηριότητές της στο εξωτερικό”, λέει ο Πέτρο Κότιν, πρόεδρος της ουκρανικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας Energoatom. “Τα χρήματα αυτά χρηματοδοτούν τον πόλεμο”. Η Ουκρανία επέβαλε κυρώσεις στη Rosatom αυτόν τον μήνα και κάλεσε άλλα έθνη να ακολουθήσουν το παράδειγμά της.
«Εξαρτημένο» ακόμη και το Κίεβο
Ωστόσο ακόμη και στην Ουκρανία, εννέα αντιδραστήρες που βρίσκονται ακόμη υπό τον έλεγχο του Κιέβου βασίζονται σε αποθηκευμένα ρωσικά καύσιμα.
Χώρες όπως η Βουλγαρία, η Φινλανδία και η Σλοβακία έχουν ανακοινώσει ότι σχεδιάζουν να αλλάξουν προμηθευτή. Αυτό ωστόσο δεν εμπόδισε τη Rosatom να επεκτείνει το ευρωπαϊκό της αποτύπωμα.
Η Ουγγαρία ανέθεσε απαυθείας στην Rosatom την κατασκευή δύο νέων αντιδραστήρων Η Ρωσία καλύπτει το 80% του κόστους με δάνειο ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μέχρι να ολοκληρωθεί η κατασκευή την επόμενη δεκαετία, το έργο θα είναι μία από τις μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις στην Ανατολική Ευρώπη.
Γεωστρατηγική πολιτική
Τα στοιχεία που έλαβε του RUSI δείχνουν ότι οι προμήθειες καυσίμων για παλαιούς αντιδραστήρες σε χώρες πρώην σοβιετικούς δορυφόρους, αντιπροσώπευαν σχεδόν τα δύο πέμπτα των εξαγωγών της Rosatom από το 2019. Αλλά οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες αγορές της βρίσκονται πιο μακριά.
“Πρόκειται για μια γεωστρατηγική και όχι εμπορική πολιτική”, λέει ο Μαρκ Χιμπς, πυρηνικός αναλυτής του Carnegie Endowment for International Peace με έδρα το Βερολίνο. “Με την παροχή χρηματοδότησης, η Ρωσία μπορεί να αφαιρέσει το οικονομικό ρίσκο από τις άλλες χώρες”.
Συζητήσεις με 10 χώρες
Ο επικεφαλής της Rosatom Αλεξέι Λικχάτσεφvδήλωσε αυτόν τον μήνα ότι η εταιρεία βρίσκεται σε συζητήσεις με περίπου 10 χώρες για νέα έργα ενώ είναι πολύ κοντά στο να κλειστούν τρεις ή τέσσερις διακρατικές συμφωνίες
Η Rosatom δεν εμποδίζεται από τους κανόνες μη διάδοσης των πυρηνικών που επιβάλλει το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ. Στην Ινδία, η οποία τελεί υπό δυτικούς εμπορικούς περιορισμούς από τότε που δοκίμασε πυρηνικό όπλο το 1974, η Ρωσία προμηθεύει πυρηνικά καύσιμα και κατασκευάζει δύο αντιδραστήρες που αναμένεται να λειτουργήσουν το 2025. Στην Κίνα πέρυσι, η Rosatom παρείχε καύσιμα αξίας άνω των 375 εκατομμυρίων δολαρίων για έναν αντιδραστήρα που το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ανησυχεί ότι θα μπορούσε να ενισχύσει το απόθεμα πυρηνικών όπλων του Πεκίνου.
–