Η εισαγωγή ενός ανώτατου ορίου τιμών έκτακτης ανάγκης για την ηλεκτρική ενέργεια, παρόμοιο με τον Ιβηρικό Μηχανισμό, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ θα ήταν επικίνδυνη, δήλωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαντώντας στο αίτημα της πορτογαλικής κυβέρνησης.
Καθώς η Επιτροπή ολοκληρώνει την πρότασή της για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, η Λισαβόνα ζήτησε μέτρα «ώστε να πλαισιωθεί η ακραία αστάθεια της αγοράς.
«Μια λύση θα ήταν να προβλεφθεί ρήτρα έκτακτης ανάγκης», αναφέρει η Πορτογαλία σε έγγραφο εργασίας, τονίζοντας ότι «η πρακτική έχει αποδείξει ότι ο ορισμός πλαφόν στις τιμές της αγοράς είναι αποτελεσματικός».
Κατά την άποψη της κυβέρνησης, το ανώτατο όριο τιμών της Πορτογαλίας στην ηλεκτρική ενέργεια είχε «πολύ θετικά αποτελέσματα» από την εισαγωγή του τον περασμένο Μάιο.
«Η ανάπτυξη μιας ρήτρας έκτακτης ανάγκης συμβατής με την αγορά της ΕΕ, η οποία ενεργοποιείται σε εξαιρετικές περιστάσεις και στο πλαίσιο μιας διαφανούς διαδικασίας λήψης αποφάσεων, διασφαλίζει την προστασία από την ακραία αστάθεια της αγοράς, χωρίς να διακυβεύεται η ορθή -και πολύ αναγκαία- λειτουργία της σε κανονικές περιόδους», αναφέρει η Λισαβόνα στις γραπτές θέσεις της που εστάλησαν στις Βρυξέλλες στα μέσα Φεβρουαρίου.
«Μια τέτοια ρήτρα θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη των συμμετεχόντων στην αγορά, καθώς και των καταναλωτών», υποστηρίζει η πορτογαλική κυβέρνηση.
Όταν ρωτήθηκε από τη Lusa, ένας ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής τόνισε ότι «το ισπανικό και πορτογαλικό μέτρο για τη μείωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης θεωρήθηκε δικαιολογημένο από τις ιδιαίτερες συνθήκες της ιβηρικής χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας».
Δεδομένης της «περιορισμένης ικανότητας διασύνδεσης της Ιβηρικής Χερσονήσου», οι καταναλωτές εκεί είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι στις τιμές χονδρικής πώλησης «καθώς και στην υψηλή επιρροή του φυσικού αερίου στον καθορισμό των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας», εξήγησε ο αξιωματούχος, λέγοντας ότι «τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι πολύ διαφορετικά όσον αφορά το ενεργειακό τους μείγμα, τις συνδέσεις και τα ενεργειακά τους συστήματα».
Σε πρόσφατη ανάλυσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμανε «τους κινδύνους που σχετίζονται με αυτού του είδους τα μέτρα σε επίπεδο ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου αύξησης της ζήτησης για φυσικό αέριο και της αύξησης των επιδοτούμενων εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας σε γειτονικές χώρες εκτός ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή η Ελβετία», τόνισε ο αξιωματούχος.
Επιπλέον, η Επιτροπή έχει ήδη υιοθετήσει «διάφορα μέτρα που έχουν de facto αντίκτυπο στη σύζευξη των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, όπως το ανώτατο όριο των υπέρ-οριακών εσόδων που στοχεύει στα υπερβολικά κέρδη από την παραγωγή ενέργειας και ανακατευθύνει τα έσοδα στους τελικούς χρήστες, τα οποία δημιουργούνται όταν η ένδειξη της τιμής του φυσικού αερίου δημιουργεί υψηλές τιμές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας», υπενθύμισε ακόμη ο αξιωματούχος, μιλώντας για ένα «εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους καταναλωτές ενέργειας χωρίς να δημιουργεί λανθασμένες ενδείξεις σχετικά με τη ζήτηση φυσικού αερίου».
Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, η Επιτροπή δρομολόγησε δημόσια διαβούλευση, η οποία έχει πλέον ολοκληρωθεί, σχετικά με τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, η οποία αποσκοπεί στην καλύτερη προστασία των καταναλωτών από την υπερβολική μεταβλητότητα των τιμών, στη διευκόλυνση της πρόσβασής τους σε ασφαλή ενέργεια από καθαρές πηγές και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της αγοράς. Η Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει την πρότασή της για το θέμα αυτό στα μέσα Μαρτίου.
Στην τρέχουσα δομή της αγοράς της ΕΕ, το φυσικό αέριο καθορίζει τη συνολική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας όταν χρησιμοποιείται, καθώς όλοι οι παραγωγοί λαμβάνουν την ίδια τιμή για το ίδιο προϊόν -την ηλεκτρική ενέργεια– όταν εισέρχεται στο δίκτυο.
Υπήρξε συναίνεση στην ΕΕ ότι αυτό το σημερινό μοντέλο οριακής τιμολόγησης είναι το πιο αποτελεσματικό, αλλά η οξεία ενεργειακή κρίση, η οποία επιδεινώθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, έφερε στο προσκήνιο τη συζήτηση για το κατά πόσον αυτό ισχύει στην πραγματικότητα.
Δεδομένου ότι η ΕΕ εξαρτάται από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, ιδίως φυσικού αερίου από τη Ρωσία, το σημερινό γεωπολιτικό πλαίσιο έχει αυξήσει τη μεταβλητότητα των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας.
Από τα μέσα Μαΐου του περασμένου έτους μέχρι το τέλος Μαΐου 2023, έχει τεθεί σε εφαρμογή ένας προσωρινός μηχανισμός για την επιβολή ανώτατων ορίων στην τιμή του φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ιβηρική Χερσόνησο.