Image default
Οικονομία Πρώτο Θέμα

Silicon Valley Bank: Μια περίπτωση υποτίμησης κινδύνων και ένα μάθημα για το μέλλον

Βασιλείου Ευάγγελος, Επίκουρος Καθηγητής Χρηματοοικονομικής, Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστημίου Αιγαίου

Τις τελευταίες ημέρες μια είδηση που απασχολεί τον οικονομικό τύπο παγκοσμίως είναι η κατάρρευση της Silicon Valley Bank (SVB) στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η SVB είναι μια τράπεζα που ιδρύθηκε το 1983 με έδρα τη Σάντα Κλάρα της Καλιφόρνια και ειδικεύεται στην παροχή τραπεζικών υπηρεσιών στους τομείς της τεχνολογίας και της καινοτομίας. H SVB ήταν πολύ σημαντική σε αυτή την αγορά εξυπηρετώντας μεγάλο μέρος των αναγκών χρηματοδότησης των νεοφυών επιχειρήσεων (startups) στις ΗΠΑ.

Πως οδηγήθηκε στην κατάρρευση; Θεωρητικά, τουλάχιστον από αυτό που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, οι λόγοι ήταν πως τα στελέχη της SVB είχαν υποτιμήσει τον κίνδυνο των επιτοκίων επενδύοντας μεγάλο όγκο των κεφαλαίων της τράπεζας σε ομόλογα που είχαν μικρές αποδόσεις. Ωστόσο, οι πρόσφατες αυξήσεις των επιτοκίων οδήγησαν στη μείωση της αγοραίας αξίας τους (mark-to-market), γεγονός που θα έκανε την τράπεζα ευάλωτη ιδίως σε περιπτώσεις που θα χρειαζόταν να πουλήσει στοιχεία του ενεργητικού της, όπως ομόλογα, για να καλύψει υποχρεώσεις της, π.χ. αναλήψεις καταθετών.

Τι συνέβη και η πιθανότητα κινδύνου έγινε κίνδυνος; Επιβεβαιώθηκε το σενάριο της ανάγκης αυξημένων αναλήψεων. Οι εταιρείες τεχνολογίας είχαν σημαντικά κέρδη την περίοδο της πανδημίας με συνέπεια η SVB να παρουσιάσει αύξηση των καταθέσεών της από $62 δις. τον Μάρτιο του 2020 σε $124 δις. τον Μάρτιο του 2021. Αυτές οι αυξημένες καταθέσεις επενδύθηκαν σε ομόλογα που εκείνη τη περίοδο είχαν μικρές αποδόσεις-επιτόκια. Ωστόσο, η άνοδος των εταιρειών τεχνολογίας δεν συνεχίστηκε μετά την πανδημία και σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων αυτό οδήγησε τις startups εταιρείες-καταθέτες της SVB να κάνουν αναλήψεις κεφαλαίων προκειμένου να χρηματοδοτήσουν νέες ιδέες.

Αυτή η ανάγκη κάλυψης της ρευστότητας των καταθετών οδήγησε τελικά την SVB να πουλήσει τα ομόλογα που κατείχε με ζημία για να εξυπηρετήσει τους πελάτες της. Την Τετάρτη 8/3, η τράπεζα ανακοίνωσε ότι είχε χάσει σχεδόν $2 δις. και θα πουλούσε $2.25 δις. σε νέες μετοχές για να στηρίξει τον ισολογισμό της. Την ανακοίνωση ακολούθησε μια πτώση 60.41% στη τιμή κλεισίματος της μετοχής της SVB την επόμενη μέρα και οδήγησε πολλούς πελάτες της στο να αποσύρουν τις καταθέσεις τους, εκμηδενίζοντας τις ελπίδες της τράπεζας να βρει επενδυτές.

Αυτό προκάλεσε πανικό μεταξύ των εταιρειών-καταθετών με συνέπεια να αποσύρουν μαζικά τα κεφαλαία τους από την τράπεζα, προκαλώντας τραπεζικό πανικό (bank run).  Υπό το φόβο του ντόμινο η Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC) αναγκάστηκε εσπευσμένα να αναλάβει την τράπεζα την Παρασκευή 10 Μαρτίου και μάλιστα στα μέσα της ημέρας (συνήθως περιμένει να κλείσει η αγορά προτού παρέμβει).

Το ποσό κάλυψης καταθέσεων σύμφωνα με το FDIC, κάτι σαν το αντίστοιχο ΤΕΚΕ, ορίζεται στις $250,000.00 ανά καταθέτη. Ωστόσο, στο πελατολόγιο της SVB οι περισσότεροι είχαν καταθέσεις πολύ πάνω από το σχετικό όριο. Σύμφωνα με στοιχεία του S&P Global Market Intelligence μόλις το 2.7% των καταθέσεων της SVB ήταν εξασφαλισμένες, γεγονός που σημαίνει ότι οι περισσότεροι πελάτες της κινδυνεύουν να χάσουν τα κεφάλαιά τους.

Θα προσπαθήσουμε με δύο διαγράμματα και την δημιουργία ενός δείκτη ενδιαφέροντος-ανησυχίας για την SVB από το Google Trends να παρουσιάσουμε τη διάχυση του πανικού στις ΗΠΑ. Στο διάγραμμα 1 απεικονίζονται τα δεδομένα αναζητήσεων σχετικά με το θέμα ‘Silicon Valley Bank’, το οποίο περιλαμβάνει όλες τις αναφορές πάνω στην SVB, σε αντιπαραβολή με τη σωρευτική απόδοση της SVB από τις 6/3. Παρατηρούμε στον διάγραμμα 1 πως η πτώση της τιμής της μετοχής ήταν ραγδαία, από τις πρώτες ώρες που κυκλοφόρησε η είδηση γεγονός που δείχνει την αποτελεσματικότητα της αγοράς. Τελικά η μετοχή παρουσίασε σωρευτική μείωση της τάξεως του 62,77% από τις 6/3 έως και το κλείσιμο της 9/3 του τέθηκε εκτός διαπραγμάτευσης.

Διάγραμμα 1: Σωρευτική μεταβολή της SVB από την 6/3 έως και την 9/3 και ενδιαφέρον για το ζήτημα από το Google Trends.

Το ενδιαφέρον πλέον μεταφέρεται από την SVB στις συνέπειες που θα έχει η κατάληξη της σχετικής υπόθεσης σε ολόκληρη τη χρηματιστηριακή αγορά. Το Διάγραμμα 2 δείχνει πως η αύξηση του ενδιαφέροντος για τη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως αυτή εκφράζεται από τις αναζητήσεις των χρηστών στο διαδίκτυο, συνδυάζεται με μεγάλες απώλειες για τον S&P500 και τον NASDAQ (4.76% και 5.08% αντίστοιχα).

Διάγραμμα 2: Σωρευτική μεταβολή του S&P 500 και του NASDAQ από την 6/3 έως και την 9/3 και ενδιαφέρον για το ζήτημα από το Google Trends.

Είδαμε πως το εργαλείο Google Trends είναι πολύ χρήσιμο και στην τρέχουσα κρίση ώστε να αποδώσει σε μεγάλο βαθμό την ανησυχία που επικρατεί στην αγορά και τον αντίστοιχο φόβο των επενδυτών (βλέπε αναφορές). Το που θα οδηγήσει αυτός ο φόβος, για μια αποτυχία που παρόμοια της είχαμε να δούμε πολλά έτη, θα εξαρτηθεί και από τις πολιτικές που θα ληφθούν. Σχετικά με τις επόμενες ημέρες, θα υπάρξει ένα trade-off ανάμεσα στο κόστος διάσωσης της SVB και τις συνέπειες από την κατάρρευση.

Το FDIC έχει διαβεβαιώσει τους καταθέτες ότι οι εγγυημένες καταθέσεις τους θα είναι διαθέσιμες από τη Δευτέρα 13/3, ωστόσο ήδη πολλές startups αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας και αναμένεται οι αρνητικές συνέπειες για αυτές να είναι σημαντικές. Εάν η κυβέρνηση των ΗΠΑ καθυστερήσει να εξασφαλίσει τα χρήματα τους, ο κίνδυνος ρευστότητας αυτών των startups (μιας και δε θα έχουν πλέον τις καταθέσεις τους εις ολόκληρόν) μπορεί να οδηγήσει σε πιστωτικό κίνδυνο ή/και κίνδυνο χρεοκοπίας.  Ωστόσο, οι συνέπειες περιορίζονται μόνο στις startups ή θα επεκταθούν σε άλλους κλάδους μέσω οφειλών σε άλλες τράπεζες και προμηθευτές;  

Το μέγεθος της SVB κάνει τις συνέπειες της χρεοκοπίας σημαντικές σε όλη την οικονομία (Too Big To Fail) γεγονός που οδήγησε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν να δηλώσει πως θα προστατεύσουν το σύνολο των καταθετών προκειμένου να επανέλθει η εμπιστοσύνη των καταθετών.  

Το σίγουρο είναι πως και αυτή η κρίση έχει να μας διδάξει πολλά πράγματα σχετικά με τη σταθερότητα των αγορών και την ανάγκη αποτελεσματικής διαχείρισης των τραπεζικών κινδύνων. Πρέπει να υπάρχει επαρκής κάλυψη των θέσεων μιας τράπεζας με αντιστάθμιση (hedge) και αποτελεσματικότερα stress tests. Ποιες είναι οι ευθύνες των καταθετών σύμφωνα με τον πυλώνα της πειθαρχίας της αγοράς (market discipline) και ποιες των ελεγκτικών μηχανισμών; Οι όποιες παρεμβάσεις είναι να συμβούν πρέπει να γίνουν άμεσα και στοχευμένα για τον περιορισμό των ζημιών, αλλά η κρίση αυτή θα πρέπει να είναι ένα μάθημα για τη διαχείριση κινδύνου γιατί θα μπορούσε να συμβεί σε οποιοδήποτε ίδρυμα, σε οποιαδήποτε χώρα.

Αναφορές

Vasileiou, E. (2021). Behavioral finance and market efficiency in the time of the COVID-19 pandemic: does fear drive the market?. International Review of Applied Economics, 35(2), 224-241.

Vasileiou, E., Bartzou, E., & Tzanakis, P. (2021). Explaining Gamestop Short Squeeze using Ιntraday Data and Google Searches. The Journal of Prediction Markets, 16 (3).


Τζανάκης Πολύδωρος, Απόφοιτος Τμήματος Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστημίου Αιγαίου

Μπάρτζου Ελευθερία, Απόφοιτος Τμήματος Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστημίου Αιγαίου

Σχετικα αρθρα

Στα 830 ευρώ ο κατώτατος μισθός – Σε ισχύ από την 1η Απριλίου

admin

Νέα αύξηση του κατώτατου μισθού στα 830 ευρώ – Δείτε live την εισήγηση του Κυριάκου Μητσοτάκη

admin

Σταϊκούρας: Η επένδυση στην κατασκευή έργων υποδομής δημιουργεί ένα πάγιο εθνικό κεφάλαιο

admin

ΟΔΔΗΧ: Δημοπρασία τρίμηνων εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου

admin

Δέσμευση CO2: Πώς η Νορβηγία δείχνει τον δρόμο στην Ελλάδα – Το παράδειγμα του πρότζεκτ «Northern Lights»

admin

Δημογραφικό: Παγκόσμια συνταξιοδοτική κρίση από την γήρανση του πληθυσμού

admin

Ανακοινώσεις για το νέο κατώτατο μισθό: Πόση η αύξηση στα καθαρά – Το σενάριο «έκπληξη»

admin

Υποθαλάσσια ζεύξη Σαλαμίνας – Περάματος: Άγνωστο το μέλλον για την παραχώρηση των 500 εκατ. ευρώ 

admin

Ξεκλειδώνουν έως 3 δισ. ευρώ για το «πρασίνισμα» των νησιών – Κλείδωσε η συμφωνία με τις Βρυξέλλες

admin

Παγίδα τεκμηρίων στις χωριστές φορολογικές δηλώσεις συζύγων

admin

Το «φρένο του χρέους» καταδικάζει τη γερμανική οικονομία

admin

Εκπνέει η προθεσμία για τη διασύνδεση ταμειακών-POS

admin