Προς νέα παράταση αναμένεται να «οδεύσει» εκτός συγκλονιστικού απροόπτου ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ για την παραχώρηση του εξαντλημένου κοιτάσματος στη Ν. Καβάλα, ώστε αυτό να μετατραπεί σε αποθήκη αερίου, μεταθέτοντας για λίγους ακόμη μήνες την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών από την υφιστάμενη προθεσμία, η οποία εκπνέει σήμερα, 31 Μαρτίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, σχετικό αίτημα υπέβαλε η κοινοπραξία των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ. Στη διαδικασία διεκδίκησης της υποδομής συμμετέχει και η Energean.
Με βάση τις ίδιες πληροφορίες, το Δ.Σ. του Ταμείου θα συνεδριάσει σήμερα το πρωί για το θέμα. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αναμένεται να κάνει δεκτό το αίτημα, μεταφέροντας κατά λίγους μήνες αργότερα τη διορία κατάθεσης των οικονομικών τιμημάτων.
Υπενθυμίζεται ότι η αρχική προθεσμία υποβολής είχε προσδιοριστεί για τις 28 Νοεμβρίου, η οποία έπειτα από αίτημα τότε του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετατέθηκε για σήμερα, 31 Μαρτίου. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για έγκριση του αιτήματος από το Ταμείο, τότε η ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης της διαδικασίας πιθανότατα θα μεταφερθεί προς τα μέσα του καλοκαιριού.
Ρευστή η εικόνα για το αέριο
Βασικό επιχείρημα υπέρ της μετάθεσης είναι το γεγονός ότι η εικόνα στις διεθνείς αγορές αερίου παραμένει ακόμη ιδιαίτερα ρευστή, με συνέπεια να μην προσφέρεται για ασφαλείς εκτιμήσεις σχετικά με τα οικονομικά δεδομένα της υποδομής. Είναι ενδεικτικό ότι στην τρέχουσα συγκυρία οι τιμές του καυσίμου κινούνται στα επίπεδα των 40 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, όταν στο απόγειο της κρίσης είχαν φτάσει στα 160 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Την ίδια στιγμή, η έλευση του καλοκαιριού και η εκκίνηση αναπλήρωσης των ευρωπαϊκών αποθηκών αερίου θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα νέο άλμα στο κόστους του καυσίμου. Έτσι, κρίνεται σημαντικό να δοθεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα, ώστε να εξακριβωθεί σε ποια επίπεδα θα παγιωθούν οι τιμές του καυσίμου, και αν ελλοχεύει ο κίνδυνος αναζωπύρωσης της κρίσης.
Παράλληλα, η μετάθεση των δεσμευτικών προσφορών θα δώσει την ευκαιρία να αποσαφηνιστεί σε κάποιο βαθμό και το τοπίο αναφορικά με την αναβάθμιση του εθνικού συστήματος μεταφοράς αερίου, η οποία θεωρείται απαραίτητη για την απρόσκοπτη λειτουργία της αποθήκης. Κι αυτό γιατί σημαντικά έργα αναβάθμισης έχουν ενταχθεί από τον ΔΕΣΦΑ στο νέο Πρόγραμμα Ανάπτυξης για την περίοδο 2023 – 2032, η δημόσια διαβούλευση του οποίου ολοκληρώθηκε στις 10 Μαρτίου.
Επίσης, μόλις πριν από δύο 24ωρα ξεκίνησε από τον Διαχειριστή η πρώτη φάση του Market Test ώστε να αποτυπωθεί το ενδιαφέρον ξένων και Ελλήνων χρηστών για την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων στο εθνικό σύστημα μεταφοράς. Η πρώτη φάση θα ολοκληρωθεί την 1η Ιουνίου, δίνοντας ένα σαφές «σήμα» για τα έργα που θα δρομολογηθούν για την αύξηση της δυναμικότητας μεταφοράς καυσίμου, με βάση τις ποσότητες καυσίμου που διεθνείς και εγχώριοι «παίκτες» θα δείξουν πως ενδιαφέρονται να διακινούν μέσω της χώρας μας.
Ανυπέρβλητο εμπόδιο το ποσοστό κοινωνικοποίησης
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι οι όποιες θετικές εξελίξεις στα δύο παραπάνω «μέτωπα» δεν μπορούν να υπερσκελίσουν το εμπόδιο που δημιουργεί για την αίσια έκβαση του διαγωνισμού ο Κανονισμός Τιμολόγησης που ενέκρινε η ΡΑΕ και ειδικότερα το ποσοστό κοινωνικοποίησης, το οποίο προσδιορίστηκε στο 50%. Το ποσοστό κοινωνικοποίησης αφορά το εγγυημένο έσοδο της υποδομής, το οποίο πρόκειται να καταβληθεί είτε από τους καταναλωτές αερίου, είτε από τους προμηθευτές και τους ηλεκτροπαραγωγούς, μέσω της υποχρέωσής τους για τήρηση συγκεκριμένων αποθεμάτων στην αποθήκη.
Μάλιστα, στην απόφασή της η ΡΑΕ «μεταφράζει» αυτό το πλαφόν σε 160 εκατ. ευρώ, καθώς υπολογίζει το κόστος ανάπτυξης της υποδομής σε 321 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, τοποθετούμενοι στη δημόσια διαβούλευση του διαγωνισμού, τόσο τα δύο υποψήφια επενδυτικά σχήματα, όσο και το ΤΑΙΠΕΔ, είχαν επισημαίνει πως το 50% δεν αφήνει περιθώρια για οικονομική βιωσιμότητα της υποδομής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι δύο «μνηστήρες» είχαν επισημάνει ότι για τον υπολογισμό του κόστους ανάπτυξης της υποδομής, η ΡΑΕ είχε συμπεριλάβει μόλις 47-60 εκατ. ευρώ για το μη αντλήσιμο αέριο (cushion gas), που είναι απαραίτητο για την απόληψη αερίου από την εγκατάσταση, λαμβάνοντας υπόψη την τιμή του καυσίμου το 2020. Τιμή που υπολείπεται αισθητά ακόμη και από τα 40 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, στην οποία κινείται τώρα το αέριο. Στη διαβούλευση, μάλιστα, το Ταμείο είχε υποστηρίξει πως θα πρέπει το ποσοστό κοινωνικοποίησης να καθορισθεί σε υψηλότερα επίπεδα.
Όσον παραμένει αυτό το «αγκάθι», δύσκολα θα μπορούσε ο διαγωνισμός να έχει άλλη κατάληξη, πέρα από το να κηρυχθεί άγονος. Ένα ακόμη σημαντικό αντικίνητρο είναι ότι η ΡΑΕ έχει θέσει πλαφόν στο …ύψος της επένδυσης που μπορεί να ανακτήσει ο επενδυτής. Πρόκειται για καινοφανή όρο, αφού δεν υπάρχει επενδυτής στον κόσμο που δεν θέλει να αποσβέσει την επένδυσή του… Μάλιστα, το πλαφόν αυτό έχει τεθεί στα 350 εκατ., την ώρα που το κόστος της επένδυσης μπορεί να είναι διπλάσιο.
Παράλληλα, στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε, έχει προστεθεί μία ακόμη αρνητική παράμετρος για την ανάπτυξη της αποθήκης. Αυτή αφορά τους στόχους της Ε.Ε. για περιορισμό του ρόλου του αερίου ως «καυσίμου γέφυρα» για την ενεργειακή μετάβαση.