Το προδιαγεγραμμένο «ναυάγιο» της ιδιωτικοποίησης, την ώρα μάλιστα που η σχεδίαση του διαγωνισμού έγινε με δεδομένα τα οποία έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις, ήταν ο λόγος που αποφασίστηκε τελικά να μην δοθεί νέα παράταση στην υποβολή δεσμευτικών προσφορών για την παραχώρηση του εξαντλημένου υπόγειου κοιτάσματος στη Νότια Καβάλα, ώστε αυτό να μετατραπεί σε αποθήκη αερίου.
Υπενθυμίζεται ότι ο διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος από το ΤΑΙΠΕΔ πριν από τρία 24ωρα, καθώς την Παρασκευή 31 Μαρτίου έληξε χωρίς να δοθεί τελικά παράταση η διορία υποβολής των δεσμευτικών προσφορών και, όπως ήταν αναμενόμενο, χωρίς να δώσει το «παρών» κάποιος από τους δύο διεκδικητές. Η ανακοίνωση του Ταμείου ανέτρεψε όλες τις εκτιμήσεις και πληροφορίες που κυκλοφορούσαν, οι οποίες συνέκλιναν στο γεγονός ότι η προθεσμία θα μεταφερόταν για μία ακόμη φορά μερικούς μήνες αργότερα – εκτιμήσεις που ενισχύονταν από το γεγονός ότι αυτή τη φορά το αίτημα για παράταση προερχόταν από έναν από τους επενδυτές, όταν η προηγούμενη αναβολή (τον περασμένο Νοέμβριο) είχε δοθεί έπειτα από σχετική πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Σύμφωνα μάλιστα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, το αρχικό σχέδιο ήταν όντως η προθεσμία να μεταφερθεί ξανά λίγους μήνες αργότερα, προς το τέλος του καλοκαιριού. Ωστόσο, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή (δηλαδή την Παρασκευή) αποφασίσθηκε να μπει τέλος στην ιδιωτικοποίηση, ώστε να μην συνεχίσει να «σύρεται» η διαδικασία.
Εντελώς διαφορετικό «τοπίο»
Υπενθυμίζεται ότι στον διαγωνισμό συμμετείχαν η κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ και η Energean. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατάληξη της ιδιωτικοποίησης ήταν προεξοφλημένη ήδη από το προηγούμενο καλοκαίρι, όταν δόθηκε σε διαβούλευση από τη ΡΑΕ ο Κανονισμός Τιμολόγησης για την υποδομή, θέτοντας παραμέτρους στην αξιοποίηση της αποθήκης (ποσοστό κοινωνικοποίησης, πλαφόν απόσβεσης) που, όπως φάνηκε από τις τοποθετήσεις των δύο διεκδικητών (αλλά και του ΤΑΙΠΕΔ), καθιστούσαν αντιοικονομική την ανάπτυξή της.
Παρά τα «σήματα» από τότε των δύο επενδυτών για μη υποβολή δεσμευτικών προσφορών, αυτό που άλλαξε από τον Νοέμβριο (όταν αποφασίσθηκε να δοθεί παράταση στον διαγωνισμό) είναι πως στην πορεία διαφάνηκε ακόμη περισσότερο ότι η ιδιωτικοποίηση δεν προσκρούει απλώς σε θέματα κόστους (όπως π.χ. στις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών αερίου), αλλά και στον ρόλο που θα κληθεί να παίξει η υποδομή, στο πλαίσιο των νέων ενεργειακών προτεραιοτήτων που τίθενται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τα ορυκτά καύσιμα, αλλά και τα ανανεώσιμα αέρια.
«Στη σκιά» του πολέμου στην Ουκρανία, βασικό χαρακτηριστικό αυτών των προτεραιοτήτων είναι η απόφαση της Ε.Ε. για πιο εμπροσθοβαρή απεξάρτηση από το φυσικό αέριο (και όχι μόνο από τις εισαγωγές από τη Ρωσία), με υποκατάστασή του από ανανεώσιμο υδρογόνο. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ο διαγωνισμός είχε σχεδιασθεί με κύριο γνώμονα η υποδομή να αποτελέσει αποθήκη φυσικού αερίου, δίνοντας μικρότερη έμφαση στην προοπτική να εξελιχθεί σε χώρο αποθήκευσης υδρογόνου στο μέλλον.
Παράθυρο ευκαιρίας
Αντίθετα, οι πρωτοβουλίες που τέθηκαν σε εφαρμογή από την Ε.Ε. το τελευταίο διάστημα, επιτάσσουν πως για μία ανάλογη υποδομή που θα αναπτυχθεί τα επόμενα χρόνια, η αποθήκευση μεσοπρόθεσμα υδρογόνου έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία για την μακροχρόνια βιωσιμότητά της, έναντι της βραχυπρόθεσμης «αποστολής» για στοκάρισμα ορυκτού φυσικού αερίου. Μάλιστα, η τρέχουσα συγκυρία αποτελεί παράθυρο ευκαιρίας για τη δρομολόγηση ενός «hydrogen ready» έργου, καθώς υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες σε επίπεδο Ε.Ε. για την «ωρίμανση» και τη χρηματοδότησή του.
Επομένως, σημαντικός λόγος που αποφασίσθηκε να «πέσει η αυλαία» στον τρέχοντα διαγωνισμό, αντί να συνεχίσει να «σέρνεται» με βέβαιη αρνητική κατάληξη, είναι ακριβώς να μην χαθεί αυτό το παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο όπως είναι φυσικό δημιουργεί και τις προϋποθέσεις να γίνει η αποθήκη πιο ελκυστική επενδυτικά.
Εξάλλου, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του το ΤΑΙΠΕΔ για την επαναξιολόγηση της ιδιωτικοποίησης, «μεταξύ των παραμέτρων που θα εξεταστούν θα είναι η δυνατότητα αποθήκευσης υδρογόνου, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο σχέδιο REPowerEU για την ταχύτερη απεξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας των κρατών μελών».
Όπως είναι φυσικό, η επαναξιολόγηση σημαίνει πως το σχέδιο για την παραχώρηση του εξαντλημένου κοιτάσματος στη Νότια Καβάλα «θα γραφτεί από την αρχή». Σε κάθε περίπτωση, για τις όποιες αποφάσεις θα χρειαστούν αρκετοί μήνες, καθώς αναμένεται να διενεργηθούν νέες μελέτες για την αξιοποίηση της υποδομής. Στο ενδεχόμενο που ανάψει το «πράσινο φως» για την διενέργεια νέου διαγωνισμού, τότε το καινούριο πλαίσιο ιδιωτικοποίησης θα δημιουργηθεί σε μηδενική βάση, καθώς θα συνταχθεί ένας εντελώς νέος Κανονισμός Τιμολόγησης.