Την προσκόμιση δικαιολογητικών εγγράφων, τα οποία επιβεβαιώνουν τα αναγραφόμενα στους κωδικούς των φορολογικών εντύπων ή αποδεικνύουν ότι οι φορολογούμενοι είναι δικαιούχοι εκπτώσεων και απαλλαγών, μπορεί να ζητήσει η εφορία.
Τα δικαιολογητικά σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει είτε να αποσταλθούν είτε να προσκομιστούν στην οικεία ΔΟΥ σε συγκεκριμένες προθεσμίες, με τη μικρότερη να είναι εντός 15 ημερών. Σύμφωνα με την απόφαση του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) Γιώργου Πιτσιλή, στις περιπτώσεις που κριθεί απαραίτητος ο έλεγχος των δικαιολογητικών των αρχικών ή τροποποιητικών δηλώσεων που υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE, οι φορολογούμενοι ειδοποιούνται μέσω μηνύματος να επισυνάψουν εντός της πλατφόρμας της υποβολής της δήλωσης ή να προσκομίσουν ή να αποστείλουν στην αρμόδια ΔΟΥ, μέσω της πλατφόρμας «Τα Αιτήματά μου» στην ψηφιακή πύλη myAADE και τους λοιπούς τρόπους που προβλέπονται, τα δικαιολογητικά εντός 15 ημερών.
Μετά το πέρας της ανωτέρω προθεσμίας οι δηλώσεις εκκαθαρίζονται από τις ΔΟΥ, διαγράφοντας ή διορθώνοντας, όπου απαιτείται, ποσά τα οποία συνεπάγονται φορολογική απαλλαγή, έκπτωση ή ελάφρυνση του δηλούμενου εισοδήματος ή μείωση του φόρου, τα οποία δεν καλύπτονται από ηλεκτρονικά αρχεία ούτε προσκομίζονται γι’ αυτά τα κατάλληλα δικαιολογητικά σε φυσική μορφή και στη συνέχεια εκδίδονται οι πράξεις προσδιορισμού φόρου. Οι πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου, στις περιπτώσεις αυτές, εκδίδονται από τη ΔΟΥ εκκαθάρισης της δήλωσης και κοινοποιούνται στους φορολογούμενους. Παράλληλα, η μη ανταπόκριση από τους φορολογούμενους στην πρόσκληση της ΑΑΔΕ να προσκομίσουν στοιχεία επισύρει και διοικητικό πρόστιμο ύψους 100 ευρώ.
Τα δικαιολογητικά
Κατά την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος οι αρμόδιες ΔΟΥ μπορεί να ζητήσουν από τους φορολογούμενους την προσκόμιση ορισμένων δικαιολογητικών που αποδεικνύουν ότι αυτοί είναι δικαιούχοι διαφόρων απαλλαγών και μειώσεων ή εκπτώσεων φόρου.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τις οδηγίες που περιλαμβάνει η απόφαση Α.1042/2023 του διοικητή της ΑΑΔΕ, δικαιολογητικά για τις φορολογικές δηλώσεις μπορούν να ζητηθούν στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Οι φορολογούμενοι που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα απαιτείται να προσκομίσουν, με τη δήλωση εισοδήματος, σε περίπτωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, αντίγραφο ισολογισμού νόμιμα υπογραμμένο.
Προκειμένου να μην προστεθεί εισόδημα ανήλικου τέκνου στα εισοδήματα του γονέα, που, ενώ θεωρείται κατ’ αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης, έχει χάσει τη γονική μέριμνα, απαιτείται -και μπορεί να χρειαστεί να προσκομιστεί στη ΔΟΥ ευκρινές φωτοαντίγραφο της οικείας δικαστικής απόφασης, από το πρωτότυπο ή από ακριβές αντίγραφο αυτής, οπότε και προστίθεται στα εισοδήματα του άλλου γονέα.
Προκειμένου να μη λογιστεί ως αντικειμενική δαπάνη του γονέα με το μεγαλύτερο εισόδημα, ενώ έχει χάσει τη γονική μέριμνα, η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, απαιτείται -και μπορεί να χρειαστεί να προσκομιστεί στη ΔΟΥ ευκρινές φωτοαντίγραφο της οικείας δικαστικής απόφασης, από το πρωτότυπο ή από ακριβές αντίγραφο αυτής, από την οποία να προκύπτει ότι έχει χάσει τη γονική μέριμνα, οπότε και λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη του άλλου γονέα.
Για την απαλλαγή από τη φορολογία εισοδήματος των μισθών, συντάξεων και της πάγιας αντιμισθίας, καθώς και των λοιπών εισοδημάτων από μισθωτή εργασία, που χορηγούνται σε πρόσωπα τα οποία παρουσιάζουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%, απαιτούνται κατ’ αρχήν οι γνωματεύσεις των οικείων υγειονομικών επιτροπών του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ), το οποίο συστάθηκε και λειτουργεί μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2011. Γίνονται δεκτές και οι ήδη εκδοθείσες γνωματεύσεις πριν από την 1η/9/2011 (ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του ΚΕΠΑ) από τις υγειονομικές επιτροπές των νομαρχιών, οι οποίες έχουν δοθεί για οποιαδήποτε χρήση και χρησιμοποιούνται εξίσου για την αναγνώριση της υπόψη φορολογικής απαλλαγής επ’ αόριστον, εάν πρόκειται για επ’ αόριστον κρίση, ή αλλιώς μέχρι την ημερομηνία που λήγει η ισχύς τους, εφόσον είχαν εκδοθεί σύμφωνα με όσα ίσχυαν στο σχετικό φορολογικό πλαίσιο κατά τον χρόνο έκδοσής τους. Εναλλακτικά, για την πιστοποίηση της ύπαρξης αναπηρίας ο φορολογούμενος μπορεί να προσκομίσει και γνωματεύσεις των Ανωτάτων Υγειονομικών Επιτροπών του Στρατού (ΑΣΥΕ), του Ναυτικού (ΑΝΥΕ), της Αεροπορίας (ΑΑΥΕ), της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος.
Σε κάθε περίπτωση που ο φορολογούμενος λαμβάνει σύνταξη από ασφαλιστικό φορέα κύριας ασφάλισης, επειδή έχει αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον 80%, αρκεί να προσκομίζει βεβαίωση του συνταξιοδοτικού φορέα ή απόφαση συνταξιοδότησης ή απόφαση παράτασης της σύνταξης, από την οποία να προκύπτει ότι, κατόπιν ιατρικής κρίσης από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή, συνταξιοδοτήθηκε με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%, έως και το χρονικό διάστημα που προβλέπεται ότι θα διαρκέσει η αναπηρία αυτή.
Όταν η σύνταξη αναπηρίας καθίσταται αυτοδίκαια οριστική (παρατείνεται για χρόνο αόριστο), για τους ασφαλισμένους όλων των Φορέων, Κλάδων και Τομέων Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, δεν απαιτείται εκ νέου ιατρική εξέταση από αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή και για την απαλλαγή της από τον φόρο εισοδήματος απαιτείται:
Απόφαση μονιμοποίησης της αναπηρικής σύνταξης (ή παράτασης επ’ αόριστον) από τον αρμόδιο συνταξιοδοτικό φορέα και
Γνωμάτευση της υγειονομικής επιτροπής Αναπηρίας όλων των Φορέων, Κλάδων και Τομέων Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που τελούσε σε ισχύ κατά τη μονιμοποίηση της αναπηρικής σύνταξης, η οποία πιστοποιεί ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, είτε αφορά γνωμάτευση προ ΚΕΠΑ Υγειονομικής Επιτροπής, είτε αφορά γνωμάτευση Υγειονομικής Επιτροπής ΚΕΠΑ από 1η/9/2011 και εξής.
Περαιτέρω, γίνεται δεκτή και η γνωμάτευση που περιέχει ιατρική κρίση ανικανότητας για κάθε εργασία με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, ενώ σε περίπτωση που η γνωμάτευση περιέχει οριστική κρίση ως προς το ποσοστό αναπηρίας ή ισχύει εφ’ όρου ζωής, διατηρεί την ισχύ της και γίνεται δεκτή ανεξαρτήτως του χρόνου έκδοσής της ή της κατάργησης της υγειονομικής επιτροπής που χορήγησε αυτή, δηλαδή ακόμα και όταν πρόκειται για γνωμάτευση υγειονομικής επιτροπής προ ΚΕΠΑ.
Για τη μείωση του φόρου κατά 200 ευρώ, για τον φορολογούμενο ή και για κάθε ανάπηρο μέλος της οικογενείας του, απαιτούνται τα ακόλουθα δικαιολογητικά, από τα οποία πιστοποιείται η ιδιότητα του φορολογουμένου ή του εξαρτώμενου μέλους του που δικαιούται την εν λόγω μείωση:
Για πρόσωπα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, γνωμάτευση των οικείων υγειονομικών επιτροπών του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) ή της Ανωτάτης του Στρατού Υγειονομικής Επιτροπής (ΑΣΥΕ). Για την πιστοποίηση του ποσοστού αναπηρίας 67% γίνονται δεκτές, εκτός από τις γνωματεύσεις της ΑΣΥΕ, και οι γνωματεύσεις που εκδίδονται από τις υγειονομικές επιτροπές της ΑΝΥΕ, ΑΑΥΕ, της ΑΥΕ της Ελληνικής Αστυνομίας και της ΑΥΕ του Πυροσβεστικού Σώματος. Οι ήδη εκδοθείσες γνωματεύσεις πριν από την 1η/9/2011 (ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του ΚΕΠΑ) από τις υγειονομικές επιτροπές των νομαρχιών μπορούν να χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση της υπόψη φορολογικής ελάφρυνσης επ’ αόριστον, εάν πρόκειται για επ’ αόριστον κρίση, ή αλλιώς μέχρι την ημερομηνία που λήγει η ισχύς τους.
Σε όλες τις ανωτέρω γνωματεύσεις, προκειμένου να γίνουν δεκτές, θα πρέπει να διαπιστώνεται και να βεβαιώνεται ρητά το ποσοστό της αναπηρίας του προσώπου που αφορούν, καθώς και το χρονικό διάστημα που προβλέπεται ότι θα διαρκέσει η εν λόγω αναπηρία, ενώ, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να είναι σε ισχύ το φορολογικό έτος για το οποίο ο ενδιαφερόμενος αιτείται την εφαρμογή των οικείων διατάξεων. Για τη μείωση του φόρου κατά 200 ευρώ δεν λαμβάνεται υπόψη επαγγελματική ή ασφαλιστική αναπηρία.
Για ανάπηρους αξιωματικούς ή οπλίτες, θύματα πολέμου, καθώς και για ανάπηρους ή θύματα εθνικής αντίστασης ή εμφυλίου πολέμου, απαιτείται σχετική βεβαίωση της αρμόδιας Υπηρεσίας του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Ειδικά για τους ανάπηρους αξιωματικούς ή οπλίτες από πολεμική αιτία και τα θύματα πολέμου αρκούν τα ενημερωτικά σημειώματα πληρωμής της σύνταξής τους, στα οποία αναγράφεται ο αριθμός μητρώου της σύνταξής τους, ο οποίος πρέπει να αρχίζει από 3 ή 4. Για αξιωματικούς οι οποίοι υπέστησαν τραύμα ή νόσημα που επήλθε λόγω κακουχιών σε πολεμική περίοδο, απαιτείται βεβαίωση της αρμόδιας κρατικής υπηρεσίας που τους χορηγεί τις αποδοχές τους.
Για τα θύματα τρομοκρατικών ενεργειών απαιτείται βεβαίωση από τον οικείο συνταξιοδοτικό φορέα ότι ο φορολογούμενος έχει αναγνωριστεί ως θύμα τρομοκρατικής ενέργειας και συνταξιοδοτείται για τον λόγο αυτό, βάσει του οικείου νομοθετικού πλαισίου, όπως ισχύει κάθε φορά. Η μείωση των 200 ευρώ του άρθρου 17 του ΚΦΕ χορηγείται μόνο μία φορά, ακόμη κι αν συντρέχουν παράλληλα περισσότερες από μία από τις περιπτώσεις α’ έως δ’ και συνεπώς δεν μπορούν να συμπληρωθούν ταυτόχρονα οι κωδικοί 001-002 και 009-010.
Στην περίπτωση που αναγράφονται στους κωδικούς 781782 του Πίνακα 6 της δήλωσης ποσά από διάθεση ΕΙΧ αυτοκινήτων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων (εκτός ακινήτων για τα οποία συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο) μεταξύ ιδιωτών και συνεπώς δεν εκδίδονται τα παραστατικά που προβλέπονται από τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, απαιτείται ως αποδεικτικό στοιχείο για το τίμημα της πώλησης -και μπορεί να χρειαστεί να προσκομιστεί στη ΔΟΥυπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 ή παραστατικό κατάθεσης σε τραπεζικό λογαριασμό.