«Η Ευρώπη είναι για εμάς στη Γερμανία το πιο σημαντικό εθνικό ζήτημα», διαβεβαιώνει ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς. Χρειάζεται όμως να το αποδείξει στους Ευρωπαίους εταίρους του. Η σύγχυση που επικρατεί μεταξύ των τριών εταίρων του κυβερνητικού συνασπισμού στη Γερμανία διαταράσσει τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο νέο-φιλελεύθερος υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, σπρώχνει συνεχώς την Ευρώπη στα… κάγκελα, αξιώνοντας όλο και πιο σκληρές πολιτικές λιτότητας. Για παράδειγμα, το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης που θα ισχύσει από το 2024, υποτίθεται ότι έχει κλείσει από τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 23 Μαρτίου.
Παρά τις διαφωνίες πολλών χωρών, διατηρήθηκαν αμετάβλητοι οι σχεδόν άπιαστοι στόχοι για δημόσιο έλλειμμα κάτω του 3% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος στο 60%. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν όμως για ένα σύστημα à la carte που θα καθορίζει διαφοροποιημένες δημοσιονομικές πολιτικές ανά χώρα. Σε μια προσπάθεια να διευκολύνει μάλιστα τη συμμόρφωσή των χωρών μελών, επιβάλλονται πολύ χαμηλότερα πρόστιμα, αν χρειαστεί. Σε αντίθεση με τα μέχρι τώρα πολύ υψηλά πρόστιμα, τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν τολμούσε ουσιαστικά να επιβάλει.
Με απλά λόγια, η Κομισιόν ζητούσε και πάλι σφίξιμο της ζώνης, αλλά η …πόρπη να αφήνει σημάδια στο σώμα των πολιτών. Όπως στα χρόνια μετά την οικονομική κρίση.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών κατάφερε όμως και τότε να αλλάξει το κείμενο της συμφωνίας, που είχε ήδη εγκριθεί σε επίπεδο πρεσβευτών της ΕΕ στις αρχές Μαρτίου. «Το τρένο μπορεί να φύγει από το σταθμό μόνο όταν ο προορισμός του είναι ξεκάθαρος», είχε πει ο Λίντνερ και προσέθεσε: «Υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για να αποδεχθεί η Γερμανία μια συμφωνία».
Επανεξέταση των συμφωνηθέντων
Ξαφνικά και πάλι τώρα ,η Γερμανία υπαναχωρεί από τα συμφωνηθέντα στις 23 Μαρτίου. Με ένα τρισέλιδο έγγραφο στην Κομισιόν ,αξιώνει την επανεξέταση των αποφάσεων μεταρρύθμισης του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Αμφισβητεί την προηγούμενη συμφωνία και ζητά από τις Βρυξέλλες να θεσπίσουν κανόνες για τις δαπάνες των κρατών μελών. Αλλά και να διασφαλίσουν ότι για τις υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, θα υπάρχει ετήσια μείωση κατά μία ποσοστιαία μονάδα του χρέους τους. Εκτός από τον κανόνα για την ετήσια περικοπή του χρέους , η Γερμανία θέλει επίσης μια εκ των υστέρων διασφάλιση που θα εγγυηθεί την αποτελεσματικότητα των νέων κανόνων: εν ολίγοις, μια ειδική ρήτρα αναθεώρησης.
Το Βερολίνο, αξιώνει ακόμη ότι τα φορολογικά σχέδια των χωρών της ΕΕ δεν θα συμφωνούνται μόνο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περιορίζοντας έτσι τις εξαιρέσεις και τα περιθώρια ελιγμών .Και τέλος, προτείνεται να παραμείνουν αμετάβλητες οι διαδικασίες του ελλείμματος σε περίπτωση παραβίασης του κανόνα του 3% για την αναλογία ελλείμματος/ΑΕΠ. «Η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς, πιεσμένη πάνω απ’ όλα από το κόμμα των Φιλελευθέρων του Λίντνερ, θέλει στην πραγματικότητα να περιορίσει τις προσπάθειες μεταρρύθμισης του Συμφώνου με προοδευτικό τρόπο», γράφει η ισπανική El Pais.Το γεγονός αυτό έχει στείλει αρκετές χώρες στα …οδοφράγματα, καθώς βλέπουν το φάντασμα της λιτότητας να επιστρέφει, αν περάσουν οι γερμανικές θέσεις.
Δέκα ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, δεν μπορούν επί του παρόντος να επιτύχουν τον στόχο για το έλλειμμα κάτω από το 3% και χρέος στο 60% του ΑΕΠ ,χωρίς δραματικές συνέπειες .
Μάχη στο τέλος του μήνα
Στις 28 και 29 Απριλίου στη Στοκχόλμη έχουν προγραμματιστεί οι συναντήσεις του Eurogroup και του Ecofin. Ηδη οι χώρες μέλη παίρνουν θέση μάχης, αφού πρέπει το επόμενο διάστημα να παρουσιάσουν τα σχέδια προϋπολογισμού για το 2024 στις Βρυξέλλες, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες κατευθυντήριες γραμμές. Η Γερμανία επιμένει όμως ότι η Επιτροπή πρέπει να συμβουλευτεί ξανά τα κράτη μέλη προτού παρουσιάσει το σχέδιο νόμου για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας, όπως δήλωσε η υπουργός Οικονομικών της Σουηδίας Ελίζαμπεθ Σβάντεσον .
Υπάρχουν τώρα φόβοι ότι μπορεί να χρειαστεί περισσότερος από ό,τι αναμενόταν, για να φτάσουν οι μεταρρυθμίσεις στο τελικό στάδιο. Στη συνέχεια το θέμα θα συζητηθεί ξανά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που εκπροσωπεί τα κράτη μέλη, και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Όπως λέει ο Μάσιμο Ντ` Αντόνι, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Σιένα, «ένα στοιχείο για το οποίο θα μπορούσαν να γίνουν πολλές συζητήσεις αφορά τον τρόπο με τον οποίο η Κομισιόν θα εξετάσει την περίοδο της αποπληρωμής του δημόσιου χρέους μιας χώρας. Υπάρχει κίνδυνος οι Βρυξέλλες να απαιτήσουν πολύ απαιτητικές προσπάθειες από τις χώρες , με υψηλό χρέος, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα»
Το παράδοξο είναι πάντως ότι μεταξύ των στόχων, εκτός από την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, υπάρχει και η ανάπτυξη αμυντικών δυνατοτήτων. Στις προτάσεις για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, η πτυχή της Αμυνας, η ενίσχυση σε στρατιωτικό επίπεδο, αναφέρεται ρητά ως ένας από τους ευρωπαϊκούς στόχους που μπορεί να δικαιολογήσει μια απόκλιση από τους στόχους που θέτει η τροχιά μείωσης του χρέους. Αντίθετα, λείπουν αναφορές για στόχους κοινωνικού χαρακτήρα, που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν αύξηση του χρέους…