Η απόφαση του ΟΠΕΚ+ να μειώσει την παραγωγή κατά 1,16 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως αφαιρώντας επιπλέον ποσότητες πετρελαίου από μία αγορά η οποία εδώ και πάνω από έναν χρόνο χαρακτηρίζεται ως «σφιχτή» τείνει να ωθήσει ανοδικά τις τιμές του πετρελαίου σε μία κρίσιμη περίοδο. Και αυτό γιατί περαιτέρω ανοδική πίεση στις τιμές – ακριβώς τη στιγμή που το ενεργειακό κόστος είχε αρχίσει να μειώνεται στις δυτικές οικονομίες – θα περιπλέξει τις προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών σε Ευρώπη και ΗΠΑ να μειώσουν τον πληθωρισμό ενώ οι υψηλές τιμές για παρατεταμένο χρονικό διάστημα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καταστροφή της ζήτησης και να δυναμιτίσουν τα σχέδια ανάκαμψης της οικονομίας.
Σε μια εποχή που πολλοί παράγοντες της αγοράς πίστευαν ότι θα χαρακτηριζόταν από πτώση της ζήτησης πετρελαίου και σχετική οικονομική οπισθοχώρηση μεγάλων πετρελαιοπαραγωγών χωρών όπως η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία, το Ριάντ, ο ΟΠΕΚ+ στέλνει μήνυμα προς πολλαπλούς αποδέκτες ότι δεν έχει χάσει ακόμη τη δύναμή του να ανεβοκατεβάζει τις τιμές του πετρελαίου.
Όμως, οι τελευταίες περικοπές αποκαλύπτουν ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια στη γεωπολιτική της ενέργειας. Και αν η ομάδα παραγωγών καταφέρει να διατηρήσει τις τιμές του πετρελαίου υψηλότερες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, μπορεί επίσης να θέσει σε κίνδυνο τις προσπάθειες των δυτικών χωρών να περιορίσουν τη ροή πετροδολαρίων στο πολεμικό μέτωπο του Κρεμλίνου.
Εάν οι κεντρικές τράπεζες δεν είναι πλέον σε θέση να μειώσουν τα επιτόκια με τον ίδιο τρόπο, τότε ο ΟΠΕΚ+ μπορεί κάλλιστα να είναι υπεύθυνος για να παρασύρει ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση.
«Έχουμε υψηλό πληθωρισμό, οικονομίες που ενδέχεται να οδηγηθούν σε ύφεση και αυτή είναι μια κατάσταση που απαιτεί χαμηλότερες τιμές πετρελαίου για σύντομο χρονικό διάστημα για να ανακάμψει η οικονομία», σημειώνει ο Adi Imsirovic από το Ινστιτούτο Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης (OIES).
Αλλά ακόμη και πριν ανακοινωθούν οι περικοπές, αναλυτές της Wall Street και διεθνείς φορείς, όπως ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ακόμη και ο ΟΠΕΚ, ανέμεναν ότι οι προμήθειες θα υπολείπονταν της αυξανόμενης ζήτησης μέχρι το καλοκαίρι, επιτυγχάνοντας άνοδο των τιμών το δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Αβεβαιότητα και κίνδυνος για εμβάθυνση της κρίσης
Το ερώτημα είναι εάν η αιφνιδιαστική μείωση του ΟΠΕΚ θα αυξήσει τις τιμές με ρυθμούς που είναι πολύ γοργοί για να τους αντέξει η εύθραυστη παγκόσμια οικονομία, ειδικά καθώς οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν την προσπάθειά τους να δαμάσουν τον πληθωρισμό.
«Υπάρχει μια αβεβαιότητα», επισημαίνει η Amy Myers Jaffe, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Η αύξηση των τιμών σε μια στιγμή όπου πολλές φτωχότερες καταναλωτικές χώρες ήδη παλεύουν με το χρέος και το ισχυρό δολάριο, «επισύρει τον κίνδυνο ο κόσμος να οδηγηθεί σε μεγαλύτερη οικονομική κρίση» όπου οι υψηλές τιμές του πετρελαίου επιδεινώνουν άλλους αποσταθεροποιητικούς παράγοντες με αποτέλεσμα να βλέπουμε μια κατάρρευση των πάντων, συμπεριλαμβανομένων των τιμών του πετρελαίου», υπογραμμίζει.
Άλλοι πιστεύουν ότι η Σαουδική Αραβία στοιχηματίζει ότι η παγκόσμια οικονομία μπορεί να επωμιστεί ακριβότερο πετρέλαιο, ειδικά καθώς η οικονομία της Κίνας ανοίγει ξανά. Η Σαουδική Αραβία έχει επίγνωση σχετικά με τη μείωση της ζήτησης, αλλά πιστεύει ότι μια τιμή έως και 120 δολάρια είναι ανεκτή, λέει η Amrita Sen, επικεφαλής έρευνας στην Energy Aspects. Η ίδια θεωρεί ότι η άνοδος των τιμών αυτή την εβδομάδα οφείλεται κυρίως στους επενδυτές που επιδιώκουν να καλύψουν θέσεις πώλησης, αλλά αναμένει μια πολύ ισχυρότερη άνοδο των τιμών αργότερα μέσα στο έτος.
Εν τω μεταξύ, οι χώρες παραγωγής αισθάνονται επίσης τον αντίκτυπο του υψηλότερου πληθωρισμού και προσπαθούν να ενισχύσουν τα δικά τους έσοδα ως απάντηση, υποστηρίζει ο διευθυντής πετρελαϊκών hedge fund Pierre Andurand.
Σε όρους προσαρμοσμένους στον πληθωρισμό, η τιμή διαπραγμάτευσης του Brent στα 85,12 δολάρια το βαρέλι την Πέμπτη θα ισοδυναμούσε με περίπου 73 δολάρια πριν από πέντε χρόνια. Η τιμή ρεκόρ του πετρελαίου των 147 δολαρίων το βαρέλι το 2008 θα ήταν πιο κοντά στα 200 δολάρια σήμερα.
Χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν τις πιέσεις των ΗΠΑ για αύξηση της παραγωγής η Σαουδική Αραβία ακολουθεί τη δική της στρατηγική με κινήσεις-χτυπήματα για αρκετά κράτη. Αλλά, εάν η κατάσταση φθάσει στα άκρα και κινδυνέψει η παγκόσμια οικονομία, θα κινδυνέψουν και τα κράτη του ΟΠΕΚ+ και επομένως και η Σαουδική Αραβία.
«Αν κοιτάξετε τις χώρες του ΟΠΕΚ, υποφέρουν από πληθωρισμό όπως όλοι οι άλλοι, οι εισαγωγές τους αυξάνονται πολύ σε όρους δολαρίου», λέει ο Andurand, ο οποίος έχει προβλέψει ότι οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να φτάσουν τα 140 δολάρια το βαρέλι φέτος. «Λένε ξεκάθαρα ότι τα 80 ή 90 δολάρια το βαρέλι είναι πολύ χαμηλά. Είναι πιθανό να κινηθεί πολύ υψηλότερα από 100 δολάρια προτού αντιδράσουν και αρχίσουν να αυξάνουν την παραγωγή».