Με ενιαία φορολογική κλίμακα στην οποία ισχύουν συντελεστές φόρου κυμαινόμενοι από 9% έως και 44% υπολογίζεται ο ετήσιος φόρος που αναλογεί στα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματικές και αγροτικές δραστηριότητες.
Για το εισόδημα από αγροτικές δραστηριότητες, που αποκτούν οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, ισχύει αυτοτελής φορολόγηση με την ίδια κλίμακα. Επίσης για το εισόδημα από εκμετάλλευση ακινήτων (για τα ενοίκια και τα τεκμαρτά μισθώματα) ισχύει ξεχωριστή κλίμακα με συντελεστές φόρου από 15% έως 45%. Φέτος για πρώτη φορά προβλέπεται απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος για επιχειρήσεις που αύξησαν το προσωπικό τους το 2022, καθώς και πρόσθετη έκπτωση φόρου για όσους πλήρωσαν με ηλεκτρονικά μέσα αμοιβές σε συγκεκριμένες κατηγορίες επιτηδευματιών.
Πιο αναλυτικά, τα σημεία που πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα οι φορολογούμενοι όσον αφορά τον τρόπο υπολογισμού των φόρων επί των εισοδημάτων τους,
την εκκαθάριση του φόρου και τον τρόπο εξόφλησης τυχόν χρεωστικού υπολοίπου είναι τα εξής δώδεκα:
- Ο υπολογισμός του φόρου που αναλογεί στα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική και αγροτική δραστηριότητα γίνεται με φορολογική κλίμακα, στην οποία ο κατώτατος συντελεστής φόρου ανέρχεται σε 9% και επιβάλλεται μέχρι το επίπεδο ετησίου εισοδήματος των 10.000 ευρώ. Πάνω από το επίπεδο ετησίου εισοδήματος των 10.000 ευρώ και μέχρι τα 20.000 ευρώ επιβάλλεται συντελεστής φόρου 22%, πάνω από τα 20.000 και μέχρι τα 30.000 ευρώ επιβάλλεται συντελεστής φόρου 28%, ενώ πάνω από τα 30.000 και μέχρι τα 40.000 ευρώ εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 36%.Για το τμήμα του ετησίου εισοδήματος άνω των 40.000 ευρώ ο συντελεστής φόρου ανέρχεται σε 44%. Τα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, καθώς και τα εισοδήματα από ατομικά ασκηθείσες επιχειρηματικές δραστηριότητες φορολογούνται ενιαία, με βάση την παραπάνω κλίμακα, αφού προηγουμένως αθροιστούν. Τα εισοδήματα από αγροτικές δραστηριότητες φορολογούνται επίσης με βάση την παραπάνω κλίμακα, όχι όμως αθροιζόμενα με τα λοιπά εισοδήματα αλλά αυτοτελώς.
- Για μισθωτούς, συνταξιούχους και κατ’ επάγγελμα αγρότες προβλέπεται έκπτωση φόρου: – 777 ευρώ, εάν δεν υπάρχουν προστατευόμενα τέκνα. – 810 ευρώ, εάν υφίσταται ένα προστατευόμενο τέκνο. – 900 ευρώ, εάν υπάρχουν δύο προστατευόμενα τέκνα. – επιπλέον 220 ευρώ για κάθε προστατευόμενο τέκνο από το
τρίτο και πάνω. Για όσους από τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες έχουν ετήσιο εισόδημα μέχρι 12.000 ευρώ, το ισχύον κατά περίπτωση ποσό έκπτωσης φόρου (των 777 ευρώ, των 810 ευρώ κ.ο.κ.) αφαιρείται από τον φόρο, ο οποίος προκύπτει από την εφαρμογή του συντελεστή φόρου 9% στα πρώτα 10.000 ευρώ του ετησίου εισοδήματος και του συντελεστή 22% στο τμήμα του εισοδήματος πάνω από τα 10.000 ευρώ και μέχρι τα 12.000 ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία ο φόρος που αναλογεί με βάση τα όσα αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο είναι μικρότερος από την ισχύουσα έκπτωση φόρου, το ποσό της έκπτωσης αυτής περιορίζεται ακριβώς στο ύψος του αναλογούντος φόρου και τον μηδενίζει. Για όσους από τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες έχουν ετήσιο εισόδημα άνω των 12.000 ευρώ, η ισχύουσα κατά περίπτωση έκπτωση φόρου, όπως προκύπτει σύμφωνα με τα παραπάνω περιγραφέντα, μειώνεται κατά το 2% του πέραν των 12.000 ευρώ τμήματος του ετησίου εισοδήματος. - Για τα εισοδήματα από την εκμετάλλευση ακίνητης περιουσίας, δηλαδή για τα εισπραχθέντα ενοίκια, προβλέπεται αυτοτελής φορολόγηση με κλίμακα στην οποία ισχύουν συντελεστές φόρου: α) 15% μέχρι το επίπεδο ετησίου εισοδήματος 12.000 ευρώ. β) 35% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος από τα 12.001 έως τα
35.000 ευρώ. γ) 45% στο τμήμα ετησίου εισοδήματος πάνω από τα 35.000 ευρώ. - Ειδικά για το φορολογικό έτος 2022 δεν επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ που προέρχονται από μισθούς του ιδιωτικού τομέα, από επιχειρηματική δραστηριότητα, από κεφάλαιο (μερίσματα, τόκους, δικαιώματα και ακίνητη περιουσία), καθώς και από υπεραξία
μεταβίβασης κεφαλαίου. Αν το εισόδημα φορολογικού έτους 2022 προσδιορίζεται σε υψηλότερο επίπεδο από το δηλωθέν, με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης ή
και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και η προστιθέμενη διαφορά εισοδήματος λόγω τεκμηρίων χαρακτηρίζεται ως εισόδημα μη προερχόμενο από μισθούς ή συντάξεις, η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης παρέχεται εφόσον και για τα δύο (2) προηγούμενα φορολογικά έτη, το 2020 και το 2021, δεν προέκυψε τεκμαρτό εισόδημα μεγαλύτερο του δηλωθέντος. - Εάν ο φορολογούμενος έχει αποκτήσει εισόδημα από επιχειρηματικές-αγροτικές δραστηριότητες, τότε: Εάν δεν έχει εισπράξει μισθούς ή συντάξεις το προηγούμενο έτος, στον φόρο που αναλογεί επί του εισοδήματος από επιχειρηματικές δραστηριότητες επιβάλλεται και προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους, η οποία υπολογίζεται με συντελεστή 55%. Επιβάλλεται και τέλος επιτηδεύματος το οποίο ανέρχεται σε 650 ευρώ.
- Εξαιρούνται από την επιβολή του τέλους επιτηδεύματος: α) τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και το 2022 αύξησαν κατά τουλάχιστον τρία δωδέκατα (25%) τον μέσο αριθμό εργαζομένων τους με σχέση εργασίας πλήρους απασχόλησης σε σχέση με το προηγούμενο φορολογικό έτος. Η απαλλαγή χορηγείται με την προϋπόθεση ότι τα ακαθάριστα έσοδά τους κατά το φορολογικό έτος 2022 που εφαρμόζεται η εξαίρεση δεν ξεπέρασαν τα 2 εκατ. ευρώ. β) τα πρόσωπα που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%. γ) όσοι ασκούν τη δραστηριότητά τους σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους. δ) οι φορολογούμενοι για τους οποίους δεν έχουν παρέλθει 5 έτη από την πρώτη έναρξη εργασιών, καθώς και εκείνοι για τους οποίους υπολείπονται λιγότερα από 3 έτη μέχρι το 65ο έτος της ηλικίας. ε) Τα φυσικά πρόσωπα που βρίσκονται σε κατάσταση αδράνειας, εκκαθάρισης ή πτώχευσης. στ) Οι αγρότες, οι οποίοι είναι μέλη αγροτικών συνεταιρισμών που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 8 του ν. 4384/2016. ζ) Οι αγρότες κανονικού καθεστώτος για τους οποίους έχουν παρέλθει τα πρώτα 5 έτη από την ημερομηνία τήρησης βιβλίων και ένταξής τους στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, καθώς και οι αλιείς παράκτιας αλιείας, που εκμεταλλεύονται αλιευτικά σκάφη μέχρι 12 μέτρων, μεταξύ καθέτων.
- Σε όσους φορολογούμενους κατείχαν κατά τη διάρκεια του 2022 αυτοκίνητα ΙΧ με κινητήρες άνω των 1.928 κυβικών εκατοστών τα οποία κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2013 και μετά, σκάφη αναψυχής μήκους άνω των 5 μέτρων, πισίνες και αεροσκάφη θα επιβληθεί και ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης. Για όσους κατείχαν το 2022 επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ από 1.929 έως 2.500 κ.εκ. ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης υπολογίζεται με συντελεστή 5% επί του τεκμηρίου διαβίωσης κάθε αυτοκινήτου.Για όσους κατείχαν το 2022 επιβατικά αυτοκίνητα ΙΧ άνω των 2.500 κ.εκ., πισίνες, σκάφη αναψυχής και αεροσκάφη ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης θα υπολογιστεί με συντελεστή 13% επί του ισχύοντος κατά περίπτωση τεκμηρίου διαβίωσης.
- Εξαιρούνται από την επιβολή του φόρου πολυτελούς διαβίωσης και τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης πολυτέκνων με 4 τουλάχιστον εξαρτώμενα τέκνα. Η απαλλαγή χορηγείται στα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης των έξι και άνω θέσεων.
- Από το συνολικό ποσό αναλογούντος φόρου εισοδήματος, αναλογούσας εισφοράς αλληλεγγύης, τέλους επιτηδεύματος και φόρου πολυτελούς διαβίωσης, το οποίο προκύπτει με βάση τους παραπάνω υπολογισμούς, εκπίπτουν τα ποσά των φόρων εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης που παρακρατήθηκαν ή προκαταβλήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2022.
- Κάθε φορολογούμενος με ετήσιο ατομικό πραγματικό εισόδημα έτους 2022 προερχόμενο εκ μιας ή περισσοτέρων από τις 5 βασικές πηγές, δηλαδή από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και ενοίκια ακινήτων, πρέπει να έχει πραγματοποιήσει κατά το χρονικό διάστημα από την 1η-1-2022 έως την 31η-12-2022 δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με το 30% του εισοδήματος αυτού. Για να αναγνωριστούν, οι δαπάνες αυτές θα πρέπει να έχουν εξοφληθεί με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (προπληρωμένες κάρτες, πληρωμές μέσω e-banking κ.λπ.). Στο εισόδημα που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό του 30% δεν συνυπολογίζονται τα ακόλουθα ποσά: α) τυχόν αναλογούσα ειδική εισφορά αλληλεγγύης β) τυχόν δαπάνες του φορολογούμενου για διατροφή γ) οι αποζημιώσεις για απολύσεις, το ασφάλισμα των ομαδικών ασφαλιστηρίων, το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων, η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης, καθώς επίσης και όλες οι έκτακτες αποζημιώσεις και οικονομικές ενισχύσεις που καταβλήθηκαν σε πληγέντες από φυσικές καταστροφές. Το ποσό των δαπανών που λαμβάνεται υπόψη δεν μπορεί να υπερβεί σε ετήσια βάση τα 20.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση φορολογουμένου ο οποίος δεν έχει καταφέρει να καλύψει με ηλεκτρονικά εξοφληθείσες δαπάνες το 30% του συνολικού ετησίου ατομικού πραγματικού εισοδήματος του έτους 2022, το «ακάλυπτο» ποσό φορολογείται με 22%. Οι δαπάνες για πληρωμή αμοιβών σε ιατρούς, οδοντιάτρους, ορθοδοντικούς, οστεοπαθητικούς, χειροπράκτες, οφθαλμίατρους, χειροποδιστές και ποδολόγους «μετρούν» στο 200% της αξίας τους, για την κάλυψη του 30% του εισοδήματος, εφόσον έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα (πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες). Όσοι φορολογούμενοι έχουν πραγματοποιήσει με ηλεκτρονικά μέσα δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεωλυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος του 2022 οφείλουν να έχουν καλύψει ποσοστό 20% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος του 2022 με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
- Από την υποχρέωση να καλύψουν το 30% του ετησίου πραγματικού εισοδήματος με δαπάνες εξοφληθείσες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής εξαιρούνται πλήρως οι φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, οι ανάπηροι 80% και άνω, οι ευρισκόμενοι σε δικαστική συμπαράσταση, οι φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., οι δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, οι στρατευμένοι, οι μόνιμοι κάτοικοι χωριών με πληθυσμό έως 500 κατοίκους ή νησιών με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους, οι δικαιούχοι του Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος, οι νοσηλευθέντες για πάνω από 6 μήνες, όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα, καθώς και οι φυλακισμένοι.
- Προβλέπεται φέτος για πρώτη φορά επιπλέον έκπτωση φόρου για κάθε φορολογούμενο ο οποίος κατά τη διάρκεια του 2022 έχει πραγματοποιήσει με ηλεκτρονικά μέσα (με τραπεζικές κάρτες, μέσω ebanking κ.λπ.) δαπάνες για να εξοφλήσει αμοιβές προς κτηνιάτρους, υδραυλικούς, ψυκτικούς, συντηρητές θέρμανσης,
ηλεκτρολόγους, επιτηδευματίες που πραγματοποιούν εργασίες μόνωσης, τοιχοποιίας, σοβατίσματος, τοποθέτησης πλακιδίων, ξυλουργούς, επιτηδευματίες που
εκτελούν εργασίες τοποθεσίας στέγης και παραθύρων λαμαρίνας κ.λπ., επιτηδευματίες που πραγματοποιούν εργασίες σκυροδέματος, κομμωτές-κουρείς,
αισθητικούς και ιδιοκτήτες καταστημάτων ομορφιάς, εργολάβους κηδειών, επιτηδευματίες που παρέχουν υπηρεσίες μασάζ, φυσικής ευεξίας, καθαρισμού,
οικιακές υπηρεσίες, φωτογράφους, σχολάρχες χορού, χοροδιδασκάλους, γυμναστήρια και δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου με συνδρομή, επιτηδευματίες που παρέχουν διάφορες υπηρεσίες ελεύθερου χρόνου, επαγγελματίες της υγείας που παρέχουν προσωπική φροντίδα και νοσηλεία (εξαιρούνται νοσοκομειακές δραστηριότητες), δικηγόρους, ιδιοκτήτες νηπιαγωγείων, νηπιαγωγούς, παιδαγωγούς. Η έκπτωση υπολογίζεται με αφαίρεση του 30% των δαπανών προς τις παραπάνω κατηγορίες επιχειρήσεων και επιτηδευματιών από το φορολογητέο εισόδημα. Το ανώτατο ποσό της έκπτωσης από το εισόδημα δεν
μπορεί να υπερβεί το ποσό των 5.000 ευρώ