Αντιμέτωπη με την ανάγκη ελαχιστοποίησης των κινδύνων κατά την αντιμετώπιση της Κίνας, η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει μια πιο «καθαρή» στάση και να επικεντρωθεί στις αξίες, την οικονομική και τη στρατηγική ασφάλεια, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο που είδε η EURACTIV.
Το μη επίσημο έγγραφο, που συνέταξε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης της Ένωσης (ΕΥΕΔ), έρχεται πριν από τη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στη Στοκχόλμη την Παρασκευή (12 Μαΐου), η οποία θα συζητήσει την προσέγγιση της Ένωσης έναντι της Κίνας.
Το έγγραφο, με τίτλο «Αναδιαμορφώνοντας τη σχέση μας με την Κίνα, εμπλεκόμενοι με την Κίνα, ανταγωνιζόμενοι την Κίνα», εκφράζει σαφή υποστήριξη για τη νέα στρατηγική της ΕΕ για την «ελαχιστοποίηση του κινδύνου», την οποία ζητούν υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΕΕ τους τελευταίους μήνες, αντί για την πλήρη «αποσύνδεση» των σχέσεων της Ένωσης.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ καλούνται επίσης να εκμεταλλευτούν «ένα παράθυρο ευκαιρίας» για να μειώσουν τον κίνδυνο της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας σε θέματα οικονομίας και ασφάλειας.
Η Κίνα αναμένεται να αποτελέσει βασικό θέμα όταν οι ηγέτες της ΕΕ συναντηθούν για την τακτική σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες στα τέλη Ιουνίου.
Ωστόσο, ενώ οι έχει ΗΠΑ υιοθέτησαν μια πιο αυστηρή απέναντι στο Πεκίνο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει σε μια ενιαία προσέγγιση.
«Με καθαρό βλέμμα», αλλά όχι συγκρουσιακό
Η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει μια προσέγγιση με «με καθαρό βλέμμα» αλλά «όχι συγκρουσιακό» απέναντι στην Κίνα που επιδιώκει «να οικοδομήσει μια νέα παγκόσμια τάξη», αναφέρει το έγγραφο της ΕΕ, το οποίο στάλθηκε στις πρωτεύουσες των κρατών μελών της ΕΕ την Πέμπτη (11 Μαΐου).
Τους τελευταίους μήνες, ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ ζήτησαν την πλήρη αναθεώρηση της στρατηγικής της Ένωσης για το 2019 έναντι του ασιατικού γίγαντα, ενώ άλλα παραμένουν επιφυλακτικά και αξιωματούχοι της ΕΕ προειδοποιούν κατά της ριζικής αναθεώρησης.
Η νέα ώθηση ακολουθεί μετά την αρχική συζήτηση που διεξήγαγε η ΕΕ στα τέλη του περασμένου έτους, όταν η διπλωματική υπηρεσία της προέτρεψε για πρώτη φορά σε μια πιο σκληρή στάση έναντι της Κίνας.
Ενώ το έγγραφο της ΕΕ επαναβεβαιώνει τη στρατηγική του μπλοκ να αντιμετωπιστεί η Κίνα ταυτόχρονα ως εταίρος, ανταγωνιστής και συστημικός αντίπαλος, αναφέρει ότι η ισορροπία αυτών των προσεγγίσεων θα εξαρτηθεί από το πώς η Κίνα ανταποκρίνεται στη δέσμευση της απέναντι στην Ευρώπη.
Σε μια ξεχωριστή, συνοδευτική επιστολή που εστάλη στους υπουργούς Εξωτερικών της Ένωσης, ο Μπορέλ περιέγραψε τρεις νέους άξονες που θα καθορίσουν τη μελλοντική σχέση της ΕΕ με το Πεκίνο: αξίες, οικονομική ασφάλεια και στρατηγική ασφάλεια – δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην Ουκρανία και την Ταϊβάν.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ καλούνται να επιμείνουν στον προσδιορισμό αυτό «ακόμη και αν η στάθμιση μεταξύ αυτών των διαφορετικών στοιχείων μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη συμπεριφορά της Κίνας».
«Είναι προφανές», αναφέρεται στο έγγραφο, «ότι τα τελευταία χρόνια η πτυχή της αντιπαλότητας έχει γίνει πιο σημαντική».
Η επικαιροποίηση της πολιτικής ήταν απαραίτητη λόγω του αυξανόμενου «εθνικισμού και της ιδεολογίας» του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, καθώς και της αυξημένης αντιπαλότητας ΗΠΑ-Κίνας και της ενίσχυσης του ρόλου του Πεκίνου σε «περιφερειακά και παγκόσμια ζητήματα», σύμφωνα με το έγγραφο.
«Η Κίνα και η Ευρώπη δεν μπορούν να αποξενωθούν η μία από την άλλη (…) Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος οι παρεξηγήσεις να αυξηθούν και να εξαπλωθούν σε άλλους τομείς», αναφέρεται στο έγγραφο.
«Η συστημική αντιπαλότητα μπορεί να εμφανίζεται σχεδόν σε όλους τους τομείς της εμπλοκής. Αλλά αυτό δεν πρέπει να αποτρέψει την ΕΕ από το να διατηρεί ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας και να επιδιώκει εποικοδομητική συνεργασία με την Κίνα», προστίθεται.
Απεμπλοκή κινδύνων, Ταϊβάν και Ουκρανία
«Η ελαχιστοποίηση του κινδύνου μπορεί να διασφαλίσει την προβλεψιμότητα και τη διαφάνεια στις οικονομικές και εμπορικές μας σχέσεις, προωθώντας παράλληλα μια ασφαλή, βασισμένη σε κανόνες προσέγγιση», αναφέρει το έγγραφο.
Το έγγραφο έρχεται καθώς οι χώρες της Ομάδας των Επτά (G7) στοχεύουν να στείλουν ένα μήνυμα στην Κίνα αυτόν τον μήνα ανακοινώνοντας μια κοινή προσπάθεια για την αντιμετώπιση του «οικονομικού καταναγκασμού», αλλά δυσκολεύονται να συμφωνήσουν σε απτά μέτρα.
Σύμφωνα με το έγγραφο, η ΕΕ έχει «θεμελιώδες συμφέρον να δεσμεύσει την Κίνα – και τις ΗΠΑ – για τη διατήρηση του status quo και την αποκλιμάκωση των εντάσεων» στο στενό της Ταϊβάν.
Αμφισβητεί τη «σταθερά φιλορωσική στάση της Κίνας, ιδίως με την παράλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στην ανάγκη αποχώρησης των ρωσικών στρατευμάτων από την Ουκρανία», την οποία βλέπει να επιβεβαιώνεται σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο 12 σημείων που δημοσίευσε το Πεκίνο τον Φεβρουάριο.
Το έγγραφο προσθέτει ότι οι χώρες μέλη της ΕΕ θα πρέπει να προειδοποιήσουν το Πεκίνο να απέχει από την υποστήριξη της Ρωσίας, μεταξύ άλλων με την παράκαμψη των κυρώσεων.
Ωστόσο, ο Μπορέλ, σε ξεχωριστή επιστολή του προς τα κράτη μέλη, αναλύει ότι ό,τι κι αν συμβεί στην Ουκρανία, η άνοδος της Κίνας δεν θα παρεμποδιστεί.
Αντί να διακόψει τις επαφές με την Κίνα, η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ προτρέπει τα μέλη να διατηρήσουν τη δέσμευση του Πεκίνου.
Θα πρέπει να επιδιώκεται η συνεργασία όπου είναι δυνατόν, η οποία μπορεί να «διασπάσει την αυξανόμενη αυτοπροκαλούμενη απομόνωση της κινεζικής ηγεσίας, αλλά κυρίως θα πρέπει να προάγει τα βασικά συμφέροντα της ΕΕ», αναφέρεται.