Η Ουγγαρία απέτυχε να ανταποκριθεί επαρκώς στις απαιτήσεις της ΕΕ για τη δικαιοσύνη, η οποία θέτει σε κίνδυνο δισεκατομμύρια ευρώ από τα πολυαναμενόμενα κονδύλια της ΕΕ, δήλωσαν διάφορες ΜΚΟ, μεταξύ των οποίων η Διεθνής Αμνηστία Ουγγαρίας.
Το ουγγρικό κοινοβούλιο υπερψήφισε νομοσχέδιο που αρχικά είχε ως στόχο να τροποποιήσει ένα μέρος της δικαστικής μεταρρύθμισης που είναι απαραίτητο για να μπορέσει η Ουγγαρία να ξεκλειδώσει τα κονδύλια της ΕΕ από το σχέδιο ανάκαμψης. Ωστόσο, ΜΚΟ όπως η Διεθνής Αμνηστία Ουγγαρίας και η Ουγγρική Επιτροπή Ελσίνκι δήλωσαν ότι, ακόμη και αν το προηγούμενο νομοσχέδιο περιλαμβάνει θετικά στοιχεία, δεν αντιμετωπίζει επαρκώς τα προβλήματα του κράτους δικαίου που έχει εντοπίσει η ΕΕ.
Οι ελλείψεις στο ουγγρικό δικαστικό σύστημα έχουν βρεθεί στο επίκεντρο της διαμάχης μεταξύ Βρυξελλών και Βουδαπέστης για το κράτος δικαίου, η οποία μπλοκάρει 22 δισεκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια συνοχής για την Ουγγαρία. Αν και ο ουγγρικός προϋπολογισμός δεν μπορεί να λάβει μέρος του ποσού αυτού για άλλους λόγους, μια συμφωνία για το ζήτημα του κράτους δικαίου θα μπορούσε να απελευθερώσει περίπου 13 δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι οργανώσεις λένε ότι η αναθεωρημένη πρόταση, η οποία εγκρίθηκε στο κοινοβούλιο με 151 ψήφους υπέρ και 23 αποχές, έχει ορισμένα θετικά σημεία, αλλά δεν προχωρά αρκετά μακριά.
Ενώ το νέο νομοσχέδιο παραχωρεί αποτελεσματικότερες εξουσίες ελέγχου στο Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο, το αυτοδιοικητικό όργανο των δικαστών, και ενισχύει τις εξουσίες προσφυγής του, πρέπει ακόμη να αντιμετωπιστεί η δυνατότητα των Ούγγρων δικαστών να προσφεύγουν στο Δικαστήριο της ΕΕ για ευαίσθητα ζητήματα.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με το ενδεχόμενο ο πρόεδρος του ανώτατου δικαστηρίου της ΕΕ, να εκλεγεί ενδεχομένως και πρόεδρος του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου.
Η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε την πρώτη της πρόταση μεταρρύθμισης για δημόσια διαβούλευση τον Ιανουάριο, αλλά ούτε το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο ούτε -σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν- η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έμειναν ικανοποιημένοι.
Νωρίτερα τον Απρίλιο, η υπουργός Δικαιοσύνης της Ουγγαρίας Judit Varga ανακοίνωσε ότι είχε επιτευχθεί «τεχνική συμφωνία» με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με μια εκδοχή της πρότασης που επρόκειτο να είναι η τελική. Ωστόσο, η Επιτροπή ήταν πιο προσεκτική και επεσήμανε ότι η πρόταση έπρεπε ακόμη να εγκριθεί από ένα «σώμα» όλων των επιτρόπων και τον πρόεδρο της Επιτροπής.
Ο επίτροπος Δικαιοσύνης της ΕΕ Didier Reynders δήλωσε επίσης την Τρίτη ότι η ουγγρική κυβέρνηση έχει ακόμη δουλειά να κάνει μόλις εγκριθεί ο νόμος και ότι μέχρι τότε η υπόθεση δεν μπορεί καν να υποβληθεί στην Επιτροπή για πολιτική έγκριση.
Η Επιτροπή δεν θα περιμένει μόνο να τεθεί σε ισχύ ο νόμος, αλλά θέλει επίσης να δει την εφαρμογή διαφόρων μέτρων που σχετίζονται με το περιεχόμενό του, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής της κατανομής των υποθέσεων στο ανώτατο Δικαστήριο της ΕΕ και της παροχής του απαραίτητου προϋπολογισμού για τη λειτουργία του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου, δήλωσε ο Reynders.
Πρόσθεσε ότι τα εκκρεμή ζητήματα θα μπορούσαν να διευθετηθούν έως τα τέλη Ιουνίου ή τις αρχές Ιουλίου και ότι το Σώμα των Επιτρόπων θα συζητήσει τη δέσμη μέτρων για την ουγγρική δικαιοσύνη το νωρίτερο μετά την ημερομηνία αυτή.
Από ουγγρικής πλευράς, πάντως, η κυβέρνηση θεωρεί ότι έχει εκπληρώσει τους όρους και ότι «θα είναι σε θέση να στείλει τα τιμολόγια στις Βρυξέλλες σε ένα μήνα, τα οποία ελπίζουμε ότι θα διευθετηθούν», σύμφωνα με τον υπουργό στο γραφείο του Ούγγρου πρωθυπουργού, Gergely Gulyás.
Την επόμενη εβδομάδα, αντιπροσωπεία της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα επισκεφθεί την Ουγγαρία από τις 15 έως τις 17 Μαΐου, όπου θα συναντηθεί με τον Ούγγρο υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης Tibor Navracsics, τον πρόεδρο της ουγγρικής Κρατικής Ελεγκτικής Υπηρεσίας László Windisch, τον δήμαρχο της Βουδαπέστης Gergely Karácsony, καθώς και με δημοσιογράφους ερευνητές.
Η αντιπροσωπεία θα περάσει δύο ημέρες μαθαίνοντας για την πρόοδο της έρευνας για το κράτος δικαίου που ξεκίνησε λόγω του κινδύνου διαφθοράς και θα εξετάσει τις δραστηριότητες των ουγγρικών αρχών που παρακολουθούν τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ, καθώς και την αξιολόγηση του κατά πόσον η Ουγγαρία θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει σωστά τους οικονομικούς πόρους από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το ταμείο ανασυγκρότησης.