Η πρόσφατη πρόταση για μια ζώνη κοινής ευημερίας στο Γιβραλτάρ, που υποβλήθηκε από την Ισπανία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χρειάζεται τώρα την αποδοχή του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Χοσέ Μανουέλ Αλμπάρες.
Το Γιβραλτάρ, που βρίσκεται στο νότιο άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου, είναι βρετανικό υπερπόντιο έδαφος, το οποίο υπόκειται σε εδαφικές διεκδικήσεις από την Ισπανία. Οι Βρετανοί το κατέλαβαν τη δεκαετία του 1700 και παρά τις πολλαπλές διαμάχες στα χρόνια που ακολούθησαν, το 2000, το κοινοβούλιο του Γιβραλτάρ υπέγραψε μια δήλωση ενότητας με την οποία δηλώνει ότι δεν θα εγκαταλείψει ποτέ το δικαίωμά του για αυτοδιάθεση. Η δήλωση επίσης αναφέρει ότι ότι «το Γιβραλτάρ ανήκει στον λαό του Γιβραλτάρ και δεν ανήκει ούτε ατην Ισπανία για να το διεκδικήσει, ούτε στην Βρετανίας για να το δώσει».
Το καθεστώς του Γιβραλτάρ αποτέλεσε αντικείμενο μεγαλύτερης αβεβαιότητας μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ το 2021.
«Θέσαμε μια παγκόσμια συμφωνία στο τραπέζι για την οικοδόμηση μιας κοινής ζώνης ευημερίας μεταξύ του Γιβραλτάρ και του Campo de Gibraltar – στην Ισπανία», δήλωσε ο Αλμπάρες (PSOE/S&D) στον Τύπο στην ισπανική πόλη Κόρδοβα (Ανδαλουσία, νότια), όπως ανέφερε το ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων.
«Για να υπάρξει συμφωνία, δεν υπάρχει μόνο η ισπανική πρόταση, αλλά πρέπει να υπάρξει και η αποδοχή του Ηνωμένου Βασιλείου, είναι στο χέρι του Ηνωμένου Βασιλείου», επανέλαβε ο Αλμπάρες.
Η πρόταση, που εστάλη στο Λονδίνο από την Ισπανία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2022, αποσκοπεί στη δημιουργία ενός νέου νομικού πλαισίου που θα θέτει τα θεμέλια για μια σταθερή σχέση μεταξύ της Ισπανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφενός, και της επικράτειας του Γιβραλτάρ, μέσω του Ηνωμένου Βασιλείου, αφετέρου, σε έναν κόσμο μετά το Brexit.
Σε ένα τέτοιο νομικό πλαίσιο και σύμφωνα με την Επιτροπή και την Ισπανία, η Ισπανία πρέπει να αναλάβει τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων στο Γιβραλτάρ και να ασκήσει ορισμένα καθήκοντα για την ασφάλεια του χώρου Σένγκεν.
Ταυτόχρονα, πρέπει να διασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων μεταξύ της ΕΕ και του Γιβραλτάρ, χωρίς να αυξηθούν οι κίνδυνοι για την εσωτερική αγορά της ΕΕ.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν στις 4 Μαΐου, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ (PSOE/S&D) και ο Βρετανός ομόλογός του, Ρίσι Σούνακ, συμφώνησαν στην ανάγκη επίτευξης συμφωνίας «το συντομότερο δυνατό» για το θέμα αυτό.
Εποικοδομητικό πνεύμα και διάλογος με το Λονδίνο
«Κατ’ αρχήν, το εποικοδομητικό πνεύμα του Ηνωμένου Βασιλείου είναι επίσης η οικοδόμηση αυτού του χώρου κοινής ευημερίας», δήλωσε ο Αλμπάρες.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτό το «εποικοδομητικό πνεύμα», ο υπουργός εξέφρασε την ελπίδα ότι «θα υπάρξει το συντομότερο δυνατό (συμφωνία με το Λονδίνο)». «Είμαστε έτοιμοι για μια συμφωνία, αλλά για να υπάρξει συμφωνία, χρειάζονται δύο».
Η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο διαπραγματεύονται μια συμφωνία που θα διέπει τις σχέσεις της ΕΕ με το Γιβραλτάρ μετά το Brexit, δεδομένου ότι μια προσυμφωνία επιτεύχθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου 2020, λίγες ώρες μετά την επίσημη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση.
Στα τέλη του περασμένου έτους συνήφθη μια καταρχήν συμφωνία μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ισπανίας, σύμφωνα με την οποία η «μεγιστοποιημένη και απεριόριστη κινητικότητα των προσώπων μεταξύ του Γιβραλτάρ και του χώρου Σένγκεν», η κατάργηση του φράχτη στα χερσαία σύνορα και η μεταφορά των τελωνειακών ελέγχων στο αεροδρόμιο και το λιμάνι του Γιβραλτάρ, θα εξαρτηθεί από την παρουσία ισπανικής και γιβραλταριανής αστυνομίας στα σημεία εισόδου και θα εποπτεύεται από τη Frontex, την υπηρεσία συνόρων της ΕΕ, για τέσσερα χρόνια, ανέφερε η EURACTIV.
Το Γιβραλτάρ και οι ισπανικές εκλογές
Σύμφωνα με αναφορές ισπανικών μέσων ενημέρωσης, τα σύνορα Ισπανίας-Γιβραλτάρ (γνωστά με το όνομα «la verja»/ο φράχτης) διασχίζουν καθημερινά περίπου 15.000 εργαζόμενοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι Ισπανοί. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι ο αριθμός αυτός πλησιάζει τις 30.000.
Εν τω μεταξύ, οι σχέσεις μεταξύ της Ισπανίας και του Γιβραλτάρ λειτουργούν με ad hoc ρυθμίσεις και δεν υπάρχει κάποια αυστηρή προθεσμία μέχρι την οποία θα πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία για μια νέα συνθήκη.
Η Ισπανία θα πραγματοποιήσει περιφερειακές και δημοτικές εκλογές στις 28 Μαΐου, ενώ οι γενικές εκλογές αναμένεται να διεξαχθούν τον Δεκέμβριο, κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα της προεδρίας της χώρας στο Συμβούλιο της ΕΕ.
Το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (PP/EPP), η κύρια δύναμη της αντιπολίτευσης, και το ακροδεξιό κόμμα VOX (ECR) ακολουθούν μια «σκληρή γραμμή» για την «καυτή πατάτα» του Γιβραλτάρ, σε σύγκριση με τον μετριοπαθή τόνο του κυβερνώντος σοσιαλιστικού κόμματος (PSOE/S&D). Σε πολλές περιπτώσεις, το VOX έχει ταχθεί υπέρ του κλεισίματος των συνόρων με το Γιβραλτάρ.