Κρίσιμο ρόλο στην «εκκαθάριση» της πραγματικής οικονομίας από τα κόκκινα δάνεια, θα έχουν οι αποτελεσματικές αναδιαρθώσεις χρεών από τις εταιρείες διαχείρισης και η αποτελεσματική λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς NPLs, όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Έκθεσή της για την 2η Μεταμνημονιακή Εποπτεία της χώρας μας.
Με μεγάλο μέρος της κληρονομιάς των μη εξυπηρετούμενων δανείων να παραμένει στην οικονομία αφού έφυγε από τους ισολογισμούς των τραπεζών μέσω τιτλοποιήσεων και πωλήσεων, οι εταιρείες διαχείρισης καλούνται να προβούν σε εξυγιάνσεις και αναδιαρθρώσεις των δανείων αυτών. Οι επιδόσεις τους, ωστόσο, σε κάποιες τιτλοποιήσεις υπολείπονται των αρχικών στόχων, κυρίως λόγω των χαμηλότερων ανακτήσεων από ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων. Όπως αναφέρει η Έκθεση της Κομισιόν, αυτό είναι εν μέρει αποτέλεσμα της αναστολής των πλειστηριασμών κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, αλλά επίσης αντανακλά το υψηλό ποσοστό ανεπιτυχών πλειστηριασμών.
Οι εταιρείες διαχείρισης αναλαμβάνουν δράση για να πετύχουν σταδιακά τους στόχους που έχουν θέσει, προχωρώντας σε πωλήσεις χαρτοφυλακίων στη δευτερογενή αγορά, οι οποίες θα τους επιτρέψουν να αποκομίσουν ρευστότητα εμπροσθοβαρώς. Οι μεταπωλήσεις δανείων στη δευτερογενή αγορά, ωστόσο, δεν διασφαλίζουν ότι τα δάνεια θα εξυγιανθούν, αλλά αντιθέτως, εμπεριέχουν το ρίσκο χειροτέρευσης των δεδομένων τους. Επομένως, όπως επισημαίνει η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να βελτιωθούν οι επιδόσεις και η τιμή πώλησης των χαρτοφυλακίων, στις συναλλαγές μεταπώλησης δανείων θα πρέπει να εμπλέκονται ολοένα και περισσότερα δάνεια που έχουν υποστεί αναδιάρθρωση από τις εταιρείες διαχείρισης και έχουν εξυγιανθεί. Παράλληλα, θα πρέπει να αξιολογείται συνεχώς για την αποτελεσματικότητά του το υπάρχον πλαίσιο διευθέτησης οφειλών και επιβολής των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης.
Η Έκθεση της Κομισιόν κάνει αναφορά στους πλειστηριασμούς, λέγοντας ότι ο αριθμός τους αυξάνεται, αλλά υψηλό ποσοστό τους δεν έχει πλειοδότη και κηρύσσονται άγονοι. Το 2022 είχαν προγραμματιστεί 51.960 πλειστηριασμοί, ενώ διενεργήθηκε το 75% αυτών (δηλ. 38. 869 πλειστηριασμοί). Το πρώτο τρίμηνο του 2023, διενεργήθηκαν 11.012 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί. Ωστόσο, το μεγάλο ποσοστό των άγονων πλειστηριασμών παραμένει μια ανησυχία, λέει η Κομισιόν. Στο πρώτο τρίμηνο του 2023, περίπου το 78% των ολοκληρωμένων πλειστηριασμών ήταν αποτυχημένο και δεν σημειώθηκε βελτίωση ούτε με την εισαγωγή της αυτόματης αναπροσαρμογής της τιμής στον δεύτερο πλειστηριασμό. Η Κομισιόν επισημαίνει ότι θα απαιτηθούν περαιτέρω βελτιώσεις στη λειτουργία της αναγκαστικής εκτέλεσης, συμπεριλαμβανομένων της επιτάχυνσης της εγγραφής των κτηματολογικών δικαιωμάτων ή και της παροχής χρηματοδότησης ιδιωτών για τη συμμετοχή στους πλειστηριασμούς.
Στην Έκθεση για την 2η Μεταμνημονιακή Εποπτεία γίνεται αναφορά και στην εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη, η οποία προχωρά εντός χρονοδιαγράμματος. Από περίπου 47.900 εκκρεμείς αιτήσεις, το 95,9% είχε λάβει ημερομηνία ακρόασης έως το τέλος Μαρτίου 2023. Από τις περιπτώσεις που έλαβαν ημερομηνία ακρόασης, το 91% εκδικάστηκε έως το τέλος του 2022, ενώ το 9% ήταν προγραμματισμένο για ακροαματική διαδικασία εντός του 2023. Τελεσίδικα έχουν αναφερθεί αποφάσεις για 26.355 υποθέσεις (από 14.895 στα τέλη Οκτωβρίου 2022). Στο 39,8% αυτών των περιπτώσεων, η δικαστική απόφαση δεν παρείχε οποιαδήποτε προστασία ή αναστολή της εκτέλεσης.
Η Έκθεση αναφέρεται και στον Φορέα Απόκτησης & Επαναμίσθωσης Ακινήτων, σημειώνοντας ότι δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η διαδικασία της παραχώρησης της λειτουργίας του Φορέα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο στάδιο του ανταγωνιστικού διαλόγου, ο οποίος αναμένεται να διαρκέσει πολύ περισσότερο από ό,τι αρχικά προγραμματιζόταν. Όλη η διαδικασία, συμπεριλαμβανομένης της επικύρωσης της σύμβασης παραχώρησης από τη Βουλή, αναμένεται να οριστικοποιηθεί το νωρίτερο μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2024. Στο μεταξύ, η Κομισιόν διαπιστώνει ότι ενδιαφέρον για το προσωρινό καθεστώς προστασίας της κύριας κατοικίας ευάλωτων νοικοκυριών, που στοχεύει να εξασφαλίσει μια ομαλή μετάβαση μέχρι ο Φορέας να αρχίσει να λειτουργεί, έχουν εκδηλώσει μόνο 64 οφειλέτες.