Οι αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας προκάλεσαν αναστάτωση στο Κόσοβο μετά την κλιμάκωση της έντασης με τη Σερβία την Παρασκευή, καθώς οι νεοεκλεγέντες δήμαρχοι στο βόρειο Κόσοβο εισήλθαν στα δημοτικά κτίρια για να ξεκινήσουν το έργο τους μετά τις πρόσφατες τοπικές εκλογές.
Την Παρασκευή, δεκάδες Σέρβοι συγκεντρώθηκαν έξω από τρία δημοτικά κτίρια: Zubin Potok, Leposaviq και Zvecan, για να εμποδίσουν την είσοδο των Αλβανών δημάρχων, οι οποίοι εξελέγησαν μετά τη μαζική παραίτηση των Σέρβων αξιωματούχων τον Δεκέμβριο λόγω του θέματος που έχει προκύψει στις σχέσεις των κρατών με τις πινακίδες κυκλοφορίας των οχημάτων.
Από την εκλογική διαδικασία απείχαν οι Σέρβοι του Κοσόβου οι οποίοι αντιπροσωπεύουν και την πλειοψηφία στην περιοχή, μετά από εκκλήσεις του Βελιγραδίου, με αποτέλεσμα τη χαμηλότερη συμμετοχή στις εκλογές στην ιστορία του βαλκανικού κράτους.
Την τελευταία εβδομάδα ορκίστηκαν νέοι δήμαρχοι, ενώ το Βελιγράδι εξακολουθεί να αρνείται να αναγνωρίσει τη νομιμότητά τους, κάνοντας λόγο για κατάληψη και κατοχή του βορρά.
Το απόγευμα της Παρασκευής στήθηκαν οδοφράγματα, ήχησαν συναγερμοί και ρίχτηκαν βόμβες κρότου-λάμψης. Ένα αυτοκίνητο της αστυνομίας πυρπολήθηκε και αρκετοί αστυνομικοί τραυματίστηκαν, ενώ οι Σέρβοι και οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου συγκρούστηκαν.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Aleksander Vucic απάντησε μετακινώντας τον στρατό πιο κοντά στα σύνορα με το Κόσοβο και θέτοντάς τον σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού.
Ο πρέσβης Jeff Hovenier προκάλεσε την οργή των Κοσοβάρων όταν έγραψε στο Twitter το εξής: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδικάζουν τις συνεχιζόμενες ενέργειες των αρχών του Κοσόβου να αποκτήσουν πρόσβαση σε δημοτικά κτίρια στο βόρειο τμήμα του. Τα σημερινά βίαια μέτρα θα πρέπει να σταματήσουν αμέσως».
Τα σχόλια ήρθαν αφού ο Hovenier δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι, ενώ οι εκλογές ήταν σύμφωνες με το σύνταγμα, οι δήμαρχοι θα πρέπει να εισέρχονται σε κτίρια μόνο εκεί όπου είναι ευπρόσδεκτοι.
Ο Αμερικανός πρέσβης δήλωσε ότι αναμένει από τους νέους δημάρχους να αναλάβουν τεχνικό και όχι πολιτικό ρόλο.
«Δεδομένης της χαμηλής συμμετοχής, θα περιμέναμε οι νεοεκλεγέντες δήμαρχοι των δήμων και των δημοτικών συνελεύσεων να αναλάβουν τεχνικό και όχι πολιτικό ρόλο», δήλωσε ο πρέσβης.
Αυτό αποδοκιμάστηκε γρήγορα από τον πρόεδρο της Βουλής Glauk Konjufca, ο οποίος δήλωσε ότι το Σύνταγμα ορίζει τον ρόλο των δημάρχων.
«Οτιδήποτε λιγότερο θα ήταν παράνομο και θα έθετε σε κίνδυνο το συνταγματικό πλαίσιο βάσει του οποίου λειτουργούμε. Επιπλέον, θα ήταν ληστεία αρμοδιοτήτων, γι’ αυτό είμαστε ένα δημοκρατικό κράτος και διεκδικούμε να λειτουργούμε με το σύνταγμα, τους κανόνες και τους νόμους με τους οποίους έχει συμφωνήσει η κοινωνία», δήλωσε ο Konjufca.
«Αλλά θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να καταλάβουν όλοι ότι ζούμε σε ένα δημοκρατικό κράτος», πρόσθεσε.
Τα τελευταία σχόλια του Hovenier έρχονται παράλληλα με αντίστοιχα του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken, ο οποίος κάλεσε τον πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου Albin Kurti να «σταματήσει αμέσως αυτά τα βίαια μέτρα και να επικεντρωθεί εκ νέου στο διάλογο που πραγματοποιεί η ΕΕ».
Τα κράτη QUINT (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία) καταδίκασαν επίσης «τις αποφάσεις του Κοσσυφοπεδίου να εισέλθει με τη βία στα δημοτικά κτίρια στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, παρά τις εκκλήσεις μας για αυτοσυγκράτηση».
«Καλούμε τις αρχές να αποσυρθούν αμέσως και να μειώσουν τις εντάσεις, καθώς και να συντονιστούν με την EULEX και την KFOR. Καταδικάζουμε τις επιθέσεις κατά της EULEX στο Zveçan», αναφέρεται σε ανακοίνωση των κρατών της QUINT.
Η ομάδα QUINT εξέφρασε επίσης την ανησυχία της για την απόφαση της Σερβίας «να αυξήσει το επίπεδο ετοιμότητας των ενόπλων δυνάμεων στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο». Οι χώρες QUINT κάλεσαν τα μέρη για «μέγιστη αυτοσυγκράτηση και αποφυγή εμπρηστικής ρητορικής».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg ζήτησε επίσης από το Κοσσυφοπέδιο να αποκλιμακώσει την κατάσταση και «να μην προβεί σε μονομερή και αποσταθεροποιητικά βήματα».
Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι συζήτησε για το θέμα αυτό με τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια της ΕΕ, Josep Borrell.
«Μίλησα με τον Ύπατο εκπρόσωπο, Josep Borrell, σχετικά με το Κοσσυφοπέδιο. Η Πρίστινα και το Βελιγράδι πρέπει τώρα να μπουν σε διάλογο με τη διαμεσολάβηση της ΕΕ ως ο μόνος δρόμος προς την ειρήνη και την εξομάλυνση. Η Πρίστινα πρέπει να κλιμακώσει την κατάσταση και να μην κάνει μονομερή, αποσταθεροποιητικά βήματα», έγραψε στο Twitter.
Ωστόσο, ο Αμερικανός βουλευτής Richie Torres αντέδρασε στη στάση του Blinken και των ΗΠΑ, εκφράζοντας την απογοήτευσή του.
«Το Κοσσυφοπέδιο είναι ένας ακλόνητος σύμμαχος των ΗΠΑ. Όταν οι ΗΠΑ χρειάστηκαν χώρες για να υποδεχθούν Αφγανούς πρόσφυγες, το Κοσσυφοπέδιο ήταν το πρώτο από τα λίγα που ανταποκρίθηκε στην περίσταση. Είναι απογοητευτικό για μένα και τους Αλβανούς ψηφοφόρους μου να βλέπω τον υπουργό Blinken να επιτίθεται δημοσίως σε έναν σύμμαχο των ΗΠΑ», έγραψε στο Twitter.
Εν τω μεταξύ, ο Kurti καλωσόρισε τον απεσταλμένο της Γερμανίας για τα Δυτικά Βαλκάνια, Manuel Sarrazin και σε δήλωσή του ανέφερε ότι είναι απαραίτητο να γίνουν σεβαστά τα αποτελέσματα των εκλογών και ότι είναι φυσιολογικό οι εκλεγμένοι δήμαρχοι να μπορούν να εισέρχονται στα γραφεία τους και να επιτελούν το έργο τους.
«Όσον αφορά τη χθεσινή ημέρα [Παρασκευή], αυτό που είναι σημαντικό να τονίσουμε είναι ότι το μόνο που επιδιώξαμε είναι οι δήμαρχοι των δήμων που εκλέχθηκαν σε δημοκρατικές εκλογές να έχουν πρόσβαση στα γραφεία τους, όπου θα πρέπει να υπηρετούν τους πολίτες. Και πιστεύω ότι γι’ αυτό θα έχουμε και διεθνή υποστήριξη», δήλωσε ο Kurti στο RTV Dukagjini.
Ο Kurti είπε επίσης ότι έχει διεθνή υποστήριξη για τις ενέργειές του, η οποία θα αποσαφηνιστεί τις επόμενες ημέρες.
Ο Vucic, από την άλλη, ανακοίνωσε την Κυριακή ότι θα υπάρξουν συνομιλίες με τον Γάλλο πρόεδρο Emmanuel Macron και τον Γερμανό καγκελάριο Olaf Scholz αυτή την εβδομάδα, προσθέτοντας ότι θα είναι δύσκολες.
«Ως εκ τούτου, καλώ για άλλη μια φορά στη συζήτηση όλους εκείνους που είναι υπεύθυνοι στην κοινωνία μας, οι οποίοι μέσω του διαλόγου μπορούν να προσφέρουν μια ευκαιρία για σταθερότητα και περαιτέρω πρόοδο της χώρας μας», δήλωσε ο Vucic.