Ένα μη δεσμευτικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που εγκρίθηκε την Τετάρτη καλεί τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία να ενταχθούν στη ζώνη Σένγκεν μέχρι το τέλος του έτους, τονίζοντας τις σοβαρές παρενέργειες για τους πολίτες των δύο χωρών και παραγκωνίζοντας την Αυστρία που μπλοκάρει την ένταξή τους χωρίς νόμιμο λόγο.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, η Ολλανδία άσκησε βέτο στην ένταξη της Βουλγαρίας στη Σένγκεν, ενώ η Αυστρία άσκησε βέτο και στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Τότε, η Βιέννη υποστήριξε ότι οι δύο χώρες αποτελούσαν εστίες παράνομης μετανάστευσης.
«Η Ρουμανία και η Βουλγαρία δεν αποτελούν μεταναστευτική οδό προς την υπόλοιπη ζώνη Σένγκεν», αναφέρει το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παραθέτοντας στοιχεία από τον οργανισμό Frontex της ΕΕ για τα σύνορα.
Ήδη από το 2011, οι δύο χώρες «πληρούσαν τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την εφαρμογή του κεκτημένου του Σένγκεν [που ταιριάζει στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ] σε όλους τους τομείς», τονίζεται στο κείμενο, προσθέτοντας ότι αποστολές διερεύνησης το 2022 επιβεβαίωσαν την εφαρμογή των κανόνων και των πρωτοκόλλων του Σένγκεν.
Ωστόσο, το ψήφισμα βρήκε υποστήριξη και από Αυστριακούς νομοθέτες της ομάδας του ΕΛΚ, ενώ συνολικά, οι ευρωβουλευτές του ΕΛΚ υποστήριξαν το ψήφισμα.
«Θεωρώ ότι η κριτική της ομοσπονδιακής κυβέρνησης είναι απολύτως δικαιολογημένη», δήλωσε στη EURACTIV η Claudia Gamon, ευρωβουλευτής και εκπρόσωπος του φιλελεύθερου NEOS, προσθέτοντας ότι το βέτο ήταν «βαθιά αντιευρωπαϊκό».
Η παραπομπή της υπόθεσης στο δικαστήριο της ΕΕ
Το μη δεσμευτικό ψήφισμα κάλεσε επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει εάν το αυστριακό βέτο παραβιάζει τις Συνθήκες της ΕΕ και πιθανές μελλοντικές ενέργειες ενώπιον του δικαστηρίου της ΕΕ.
«Μπορώ μόνο να ελπίζω ότι η Επιτροπή θα ασχοληθεί με το θέμα. Εξάλλου, μια τέτοια προσέγγιση ανοίγει το κουτί της Πανδώρας για τους μιμητές να κάνουν επιδρομές κατά των θεμελιωδών ευρωπαϊκών ελευθεριών και αρχών», δήλωσε ο Gamon.
Στις αρχές Ιουνίου, ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής Eugen Tomac (ΕΛΚ/PMP) δήλωσε ότι ο μόνος τρόπος για να εισέλθει η Ρουμανία στη ζώνη Σένγκεν είναι μέσω της διαδικασίας στο Δικαστήριο της ΕΕ.
Ωστόσο, εκτός από την αντίθεση της Αυστρίας, εμπόδιο αποτελεί και η Ολλανδία, η οποία είδε πρόσφατα την κατάρρευση της κυβέρνησής της για θέματα μετανάστευσης.
Με τα αυστριακά κόμματα να ξεκινούν προεκλογική εκστρατεία ενόψει των εκλογών της ΕΕ και των βουλευτικών εκλογών του επόμενου έτους, η Αυστρία ενδέχεται επίσης να σκληρύνει τη στάση της.
Σε επικοινωνία με τη EURACTIV, ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του κυβερνώντος κεντροδεξιού ÖVP, Othmar Karas, προτίμησε να μην σχολιάσει το ψήφισμα.
Λύση μέχρι το τέλος του έτους
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά από τις δύο χώρες να ενταχθούν στο χώρο Σένγκεν μέχρι το τέλος του έτους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι σύμφωνη με αυτό. Σε επικοινωνία με τη EURACTIV, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι για περισσότερα από 10 χρόνια, οι δύο χώρες πληρούν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να ενταχθούν στον χώρο Σένγκεν.
«Η Επιτροπή έχει επανειλημμένα τονίσει ότι πρέπει να ανοίξουμε τον χώρο Σένγκεν στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Η Επιτροπή είναι βέβαιη ότι η απόφαση για την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στο Σένγκεν μπορεί να ληφθεί φέτος», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της ΕΕ.
Οι «παρενέργειες» για τους πολίτες
Επιπλέον, στο ψήφισμα επισημαίνεται ότι το βέτο της Αυστρίας δημιούργησε αντιευρωπαϊκό κλίμα και προκάλεσε μεγάλη ζημιά τόσο στις ρουμανικές και βουλγαρικές οικονομίες όσο και στο κλίμα, δεδομένης της τεράστιας ρύπανσης στα σύνορα, όπου εκατομμύρια αυτοκίνητα περιμένουν επί ώρες για ελέγχους.
Η Ένωση για την Καθαρή Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή, με επικεφαλής τον Răzvan Nicolescu, πρώην υπουργό ενέργειας και πρώην πρόεδρο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας της ΕΕ (ACER), υπέβαλε τον Μάρτιο αναφορά στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζητώντας νομική παρέμβαση στη διαδικασία ένταξης της Ρουμανίας στη Σένγκεν.
Στο ψήφισμα επισημαίνεται ότι οι πολίτες από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία υφίστανται διακρίσεις επειδή αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις, γραφειοκρατικές δυσκολίες και επιπλέον κόστος όταν ταξιδεύουν ή επιχειρούν στο εξωτερικό σε σύγκριση με τους ομολόγους τους στον χώρο Σένγκεν.
Επισημαίνοντας τους χρόνους αναμονής στα σημεία διέλευσης των συνόρων, οι ευρωβουλευτές σημειώνουν ότι οι καθυστερήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ρουμάνοι και οι Βούλγαροι μπορεί να διαρκέσουν από μερικές ώρες έως και ημέρες – σε σύγκριση με 10 λεπτά χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα – γεγονός που επιδεινώνει επίσης τις συνθήκες εργασίας για τους οδηγούς φορτηγών.
Εκτός από τη ζημία που προκαλείται στην ενιαία αγορά της ΕΕ από την παρεμπόδιση της ελεύθερης ροής εμπορευμάτων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών μελών, το κείμενο επισημαίνει τις «ανεπανόρθωτες ζημίες» στο περιβάλλον, που δεν ευθυγραμμίζονται με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κλιματική ουδετερότητα.
Η υγεία των οδηγών, των τελωνειακών υπαλλήλων και των ανθρώπων που ζουν κοντά στα συνοριακά περάσματα κινδυνεύει επίσης από την αυξημένη ρύπανση από τα πολλές χιλιάδες οχήματα που περιμένουν να διασχίσουν τα σύνορα κάθε μέρα, καθώς εκπέμπονται περίπου 46.000 τόνοι CO2 κάθε χρόνο.
Το ψήφισμα καλεί την Επιτροπή να εκτιμήσει το κόστος ευκαιρίας και την περιβαλλοντική ζημία που έχουν υποστεί η Ρουμανία και η Βουλγαρία από τον Ιούνιο του 2011 λόγω της «αδικαιολόγητης άρνησης» της ένταξης στη Σένγκεν και τις ενθαρρύνει να αναλύσουν τις επιλογές για οικονομική αποζημίωση.
Οι ευρωβουλευτές σημειώνουν ότι η τρέχουσα κατάσταση «εργαλειοποιείται από την προπαγάνδα κατά της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ρωσικής προπαγάνδας» και «υπονομεύει την ικανότητα της ΕΕ να προωθεί τις αξίες της και τη χρηστή διακυβέρνηση σε τρίτες χώρες».