Υπουργοί, μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εκπρόσωποι της βιομηχανίας κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δρομολογήσει μια ειδική στρατηγική για την ενίσχυση της χρήσης των νυχτερινών τρένων σε όλη την Ένωση, λέγοντας πως είναι η κατάλληλη στιγμή να στηριχθεί αυτή η επιλογή μετακίνησης με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Σε επιστολή που απευθύνεται στην Πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάειν, τον Αντιπρόεδρο Μάρος Σέφκοβιτς και την Επίτροπο Μεταφορών Αντίνα Βαλεάν, οι υπογράφοντες αποκάλεσαν την τρέχουσα άνοδο της δημοτικότητας των νυχτερινών τρένων ως «αναγέννηση» και ζήτησαν από την Επιτροπή να υποβάλει μια ευρωπαϊκή στρατηγική για ένα ολοκληρωμένο δίκτυο νυχτερινών τρένων.
«Τα νυχτερινά τρένα βιώνουν μια αναγέννηση σε όλη την Ευρώπη, λόγω της λαϊκής ζήτησης για μια φιλική προς το κλίμα εναλλακτική επιλογή μετακίνησης», αναφέρεται στην επιστολή, προσθέτοντας ότι «επτά στους δέκα Ευρωπαίους» θα επέλεγαν ένα νυχτερινό τρένο αν ήταν διαθέσιμο.
«Οι άνθρωποι ανακαλύπτουν ξανά τα νυχτερινά τρένα ως έναν άνετο τρόπο ταξιδιού σε όλη την Ευρώπη, τόσο για επαγγελματικά ταξίδια όσο και για διακοπές», συνεχίζει η επιστολή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη επιδιώξει να ενισχύσει τη χρήση των σιδηροδρομικών ταξιδιών στην Ευρώπη ως μέσο για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα των μεταφορών της Ένωσης, ανακηρύσσοντας το 2021 «Ευρωπαϊκό Έτος Σιδηροδρόμων» και θέτοντας ως στόχο τον διπλασιασμό της επιβατικής κίνησης υψηλών ταχυτήτων έως το 2030.
Ωστόσο, παρά τον αυξανόμενο ενθουσιασμό για τα νυχτερινά τρένα, τα εμπόδια παραμένουν.
Σύμφωνα με την επιστολή που εστάλη στις 14 Νοεμβρίου, υπάρχουν διάφορα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν προτού τα νυχτερινά τρένα αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους, όπως το εμπόδιο διέλευσης των εθνικών συνόρων.
Σε αντίθεση με τα ταξίδια με αυτοκίνητο, τα τεχνικά πρότυπα που εφαρμόζονται στον σιδηροδρομικό τομέα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι τα τρένα πρέπει να σταματούν και να προσαρμόζονται σε διαφορετικούς κανόνες ή απαιτήσεις υποδομών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες καθυστερήσεις.
Η επιστολή επέκρινε επίσης τα υψηλά τέλη πρόσβασης στις σιδηροδρομικές γραμμές, τα οποία οι σιδηροδρομικές εταιρείες πρέπει να καταβάλλουν στους διαχειριστές υποδομής για τη χρήση των γραμμών. Τα υψηλότερα τέλη πρόσβασης στις γραμμές τείνουν να ευνοούν τους κατεστημένους φορείς εκμετάλλευσης, καθώς δυσχεραίνουν τη θέση των νεοεισερχομένων στο σιδηροδρομικό δίκτυο.
Υπάρχουν επίσης υψηλοί οικονομικοί κίνδυνοι που περιβάλλουν την επένδυση σε τροχαίο υλικό νυχτερινών τρένων, καθώς η αγορά καμπινών είναι εξαιρετικά δαπανηρή.
Άλλα προβλήματα που επισημάνθηκαν περιλαμβάνουν τον ανεπαρκή συντονισμό των δρομολογίων μεταξύ των κρατών μελών και την έλλειψη ολοκληρωμένων πλατφορμών κρατήσεων για σιδηροδρομικά ταξίδια.
Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδίαζε αρχικά να καταθέσει φέτος νομοθεσία με στόχο τη διευκόλυνση της πραγματοποίησης κρατήσεων για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων σε όλη την Ένωση, η νομοθεσία αυτή φέρεται να έχει αναβληθεί.
Η πρωτοβουλία για τις ψηφιακές υπηρεσίες που ενοποιούν διαφορετικούς τρόπους μεταφοράς (MDMS) θα συγκέντρωνε πληροφορίες για τον σιδηρόδρομο, τις αερομεταφορές και τα πούλμαν σε μία πλατφόρμα, επιτρέποντας στους καταναλωτές να κάνουν κρατήσεις για τα ταξίδια τους επιλέγοντας διάφορες εταιρείες και τρόπους ταξιδιού.
Ωστόσο, η MDMS συνάντησε αντιδράσεις από τις σιδηροδρομικές και τις αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες φοβήθηκαν ότι θα παραχωρούσαν τον έλεγχο των δεδομένων κρατήσεων σε ιστότοπους πώλησης εισιτηρίων τρίτων.
Επίλυση των προβλημάτων
Για να διασφαλιστεί ότι τα νυχτερινά τρένα θα αποτελέσουν κοινή επιλογή για τους ταξιδιώτες, η επιστολή περιέγραψε έναν κατάλογο μέτρων που θα πρέπει να συμπεριλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη στρατηγική της.
Σε αυτά περιλαμβάνεται η παροχή πρόσθετης χρηματοδότησης για τον εκσυγχρονισμό της σιδηροδρομικής υποδομής και τη βελτίωση των συνοριακών διαβάσεων.
Αυτό, έγραψαν οι υπογράφοντες, θα μπορούσε να αντληθεί από τη Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό της ΕΕ που αποσκοπεί στη βελτίωση των συνδέσεων μεταφορών μεταξύ των κρατών μελών, και το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), το οποίο επιδιώκει την ενίσχυση των κύριων αρτηριών μεταφορών του μπλοκ.
Τα τέλη πρόσβασης στις γραμμές θα πρέπει επίσης να μειωθούν για τα διεθνή τρένα, ενώ οι επενδύσεις σε νυχτερινά τρένα θα μπορούσαν να εξασφαλιστούν με δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Η ταχεία και οικονομικά αποδοτική έγκριση του τροχαίου υλικού θα βοηθούσε επίσης στην ενίσχυση της εξάπλωσης των νυχτερινών τρένων. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, τα οχήματα των τρένων πρέπει να εγκρίνονται για τη λειτουργία τους στην ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται ότι πληρούν τις απαιτήσεις ασφαλείας.
Προηγουμένως, αυτό γινόταν αποκλειστικά από τις εθνικές αρχές. Ωστόσο, με κανόνες που θεσπίστηκαν το 2019, ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ERA) ανέλαβε το ρόλο των διασυνοριακών εγκρίσεων, μια κίνηση που αποσκοπεί στην ταχύτερη διεκπεραίωση της διαδικασίας.
Για τη βελτίωση της έκδοσης εισιτηρίων, η Επιτροπή θα πρέπει να προσπαθήσει να «απελευθερώσει» τα δεδομένα ώστε να διευκολύνει την κράτηση νυχτερινών τρένων σε όλο το ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα, αναφέρεται στην επιστολή.
Οι υπογράφοντες ανέφεραν επίσης την ανάγκη ενίσχυσης των δικαιωμάτων των επιβατών, επιτρέποντας στους ταξιδιώτες να επιβιβάζονται στο επόμενο διαθέσιμο τρένο ανεξάρτητα από τον σιδηροδρομικό φορέα.
Υπογραφές από όλους τους τομείς
Από εθνικό επίπεδο, στους υπογράφοντες της επιστολής περιλαμβάνονται η Αυστριακή υπουργός Περιβάλλοντος Λεονόρε Γκεβέσλερ, ο Βέλγος αναπληρωτής πρωθυπουργός Τζορτζ Γκίλκινετ και ο Φρανσουά Μπάους, υπουργός κινητικότητας του Λουξεμβούργου.
Η επιστολή έλαβε επίσης διακομματική υποστήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με υπογράφοντες από την κεντροδεξιά ομάδα του ΕΛΚ, την κεντροαριστερή ομάδα S&D και τη φιλελεύθερη ομάδα Renew, ενώ οι ευρωβουλευτές των Πρασίνων αποτέλεσαν την πλειοψηφία των υπογραφόντων.
Σημαντικοί παράγοντες του κλάδου, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας λόμπι των σιδηροδρομικών εταιρειών CER, της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βιομηχανίας Σιδηροδρομικών Προμηθειών (UNIFE) και της Allrail, υπέγραψαν, όπως και η Transport & Environment.