Κοινά μετοχικά σχήματα (joint ventures) με τρίτες εταιρείες, οι οποίες θα αναλάβουν το δίκτυο των αυτόματων μηχανημάτων συναλλαγών (ATMs), εξετάζουν οι συστημικές τράπεζες στο πλαίσιο του εξορθολογισμού των εργασιών τους.
Η διαχείριση των 6.040 περίπου ATMs που λειτουργούν στην ελληνική επικράτεια δεν θεωρούνται core business για τις τράπεζες, οι οποίες εξετάζουν διάφορα σενάρια για να απαλλαχθούν από τη δαπανηρή και σύνθετη -σε επίπεδο logistics- δραστηριότητα.
Επιπλέον, όπως συνέβη και στην περίπτωση του acquiring των καρτών, η πώληση των ATMs μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά κεφάλαια στις τράπεζες που έχουν ανάγκη για ενίσχυση των κεφαλαιακών τους δεικτών. Υπενθυμίζεται ότι, για την πώληση του acquiring, η Πειραιώς εισέπραξε 300 εκατ. ευρώ από τη συμφωνία με την Euronet Worldwide, η Eurobank 320 εκατ. ευρώ από τη Worldline, η Alpha Bank 301 εκατ. ευρώ από τη Nexi και η Εθνική 310 εκατ. ευρώ από την EVO Payments.
Συμφωνία Πειραιώς – Printec
Σε προχωρημένη συμφωνία με την εταιρεία εκτυπώσεων Printec βρίσκεται η Τράπεζα Πειραιώς για τα ATMs τα οποία βρίσκονται εκτός των τραπεζικών καταστημάτων (offsite), σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες.
Το σχέδιο των δύο μερών περιλαμβάνει τη σύσταση κοινής εταιρείας (joint venture) στην οποία η Πειραιώς θα αποκτήσει ένα ποσοστό, ενώ θα παρέχει και υπηρεσίες στο νέο σχήμα. Η συμφωνία έχει υποβληθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, προς έγκριση στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Σημειώνεται ότι η Printec έχει παρουσία σε 15 χώρες της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και στην Κύπρο. Παρέχει μεγάλο φάσμα υπηρεσιών και λύσεων αυτοματοποιημένων πωλήσεων και πληρωμών και ήδη δραστηριοποιείται στον τομέα των ATMs και των πληρωμών ευρύτερα.
Εναλλακτικές εξετάζουν και οι υπόλοιπες τράπεζες
Εναλλακτικά σενάρια μελετούν και οι υπόλοιπες συστημικές τράπεζες χωρίς, ωστόσο, να φαίνεται πως έχει ωριμάσει κάποιο από αυτά. Η Εθνική, αναφέρουν πηγές της τράπεζας, λαμβάνει μέτρα βελτιστοποίησης του δικτύου ATMs ώστε να περιορίσει το λειτουργικό του κόστους και διερευνά εναλλακτικές, χωρίς όμως να βιάζεται να προβεί σε κάποια τέτοια κίνηση. Πηγές της Eurobank δηλώνουν ότι δεν εξετάζουν προς το παρόν κάποια συγκεκριμένη στρατηγική σε ό,τι αφορά στα ATMs, ενώ το ίδιο αναφέρει και η AlphaBank.
Η διαχείριση των ATMs, πάντως, είναι ζήτημα-ταμπού για τις τράπεζες καθώς συνδέεται με ισχυρό κοινωνικό αντίκτυπο λόγω της ριζικής συρρίκνωσης του δικτύου καταστημάτων και ATMs τα τελευταία χρόνια – ιδίως στην Περιφέρεια.
Το κλείσιμο των καταστημάτων, σε ένα νησί ή ένα χωριό ή μικρή πόλη, συνοδεύεται από έντονες κοινωνικές αντιδράσεις -ιδίως εάν είναι το τελευταίο-, καθώς αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει οι κάτοικοι της περιοχής να διανύσουν δεκάδες χιλιόμετρα για να εξυπηρετηθούν στην τράπεζα. Αυτό σημαίνει ότι η αλλαγή στρατηγικής των τραπεζών με πώληση του δικτύου των ΑΤΜs είναι πιθανό να εγείρει αντιδράσεις εάν συνοδευτεί από κατάργηση των ATMs σε απομακρυσμένες και ακριτικές περιοχές ή σε νησιωτικές περιοχές εκτός τουριστικής σεζόν.
Αξίζει να αναφερθεί, πάντως, ότι εκτός από τις τράπεζες, στην Ελλάδα σήμερα λειτουργούν ATMs και από τη Euronet – τον πανευρωπαϊκό κολοσσό του κλάδου, που διαχειρίζεται 1.500 περίπου ATM στην ελληνική επικράτεια.
Προκειμένου να μεγιστοποιήσει το κέρδος της, η Euronet έχει επιλέξει ATMs κυρίως σε τουριστικές και πολυσύχναστες περιοχές όπως νησιά με μεγάλη τουριστική κίνηση ή το κέντρο της Αθήνας. Τους χειμωνιάτικους μήνες περίπου το 1/3 των ATMs της Euronet βρίσκεται εκτός λειτουργίας καθότι δεν κρίνεται βιώσιμη η τροφοδότησή τους. Σημειώνεται ότι, για να θεωρείται ένα ΑΤΜ “βιώσιμο”, θα πρέπει να εκτελεί τουλάχιστον 500 συναλλαγές ημερησίως.
“Ικανοποιητική” πρόσβαση σε ΑΤΜ
Σύμφωνα με τις έρευνες που διενεργεί η Τράπεζα της Ελλάδος σε συνεργασία με την ΕΚΤ, ο αριθμός των ATMs στην ελληνική επικράτεια έχει αυξηθεί την τελευταία διετία (6.040 το α΄εξάμηνο του 2021 από 5.925 το α΄ εξάμηνο του 2021).Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι η κάλυψη των ΑΤΜ στην Ελλάδα ξεπερνά το 87% σε ακτίνα 5 χλμ και το 99% σε ακτίνα 15 χλμ.
Σημειώνεται ότι το Ευρωσύστημα είναι αρμόδιο να διασφαλίζει την πρόσβαση όλων των πολιτών σε μετρητά, τα οποία θεωρούνται αναγκαία εναλλακτική πληρωμών που πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους όλοι οι Ευρωπαίοι. Ωστόσο, οι κεντρικές τράπεζες δεν παρεμβαίνουν στις εμπορικές πολιτικές των τραπεζών – πόσο, μάλλον, εάν τα ATMs περάσουν σε τρίτες τράπεζες εκτός χρηματοπιστωτικού κλάδου.
Εποπτικές πηγές, πάντως, εμφανίζονται καθησυχαστικές για την έκταση του δικτύου των ATMs, ακόμη και αν περάσουν σε “τρίτα χέρια”. Ο λόγος είναι ότι, προκειμένου να βελτιστοποιηθούν τα κέρδη για τις νέες εταιρείες που θα μπουν στο business, θα πρέπει να επεκτείνουν ακόμη περισσότερο το δίκτυό τους, με έμφαση, πάντως, στις τουριστικές κυρίως περιοχές.
Αναφέρουν, επίσης, οι ίδιες πηγές, την υπηρεσία “cash-in-shop” η οποία παρέχεται από το δίκτυο των σουπερμάρκετ στην περιφέρεια και, ιδίως, στις τουριστικές περιοχές. Οι πελάτες μπορούν, πληρώνοντας στο ταμείο για τις αγορές τους, να ζητήσουν ανάληψη ενός χρηματικού ποσού από την κάρτα τους. Η εν λόγω υπηρεσία προσφέρει, όπως αναφέρουν, μια πρόσθετη επιλογή στους πολίτες για πρόσβαση σε μετρητά.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, είτε πρόκειται για ATM που διαχειρίζεται τρίτος (πλην της τράπεζας του πελάτη) είτε για την υπηρεσία “cash-in-shop”, το κόστος των αναλήψεων θα αυξηθεί για τους πολίτες των απομακρυσμένων ή νησιωτικών περιοχών, όπως αντίστοιχα συμβαίνει όταν κάνει κάποιος σήμερα ανάληψη χρημάτων από ΑΤΜ τρίτης τράπεζας.