Το Ηνωμένο Βασίλειο θα ξεκινήσει τελικά την Τετάρτη (30 Ιανουαρίου) τους συνοριακούς ελέγχους σε τρόφιμα, φυτικά και ζωικά προϊόντα που εισάγονται από την ΕΕ, πυροδοτώντας φόβους για περισσότερες αυξήσεις τιμών, άδεια ράφια, ακόμη και ελλείψεις λουλουδιών την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου.
Το πολυαναμενόμενο αυτό μέτρο θα επηρεάσει το εμπόριο σε βασικά τρόφιμα από την άλλη πλευρά της Μάγχης, όπως ζαμπόν, λουκάνικα και αλλαντικά, καθώς και βούτυρο, τυρί και κρέμα γάλακτος μέχρι και τα λουλούδια.
Οι αλλαγές έχουν καθυστερήσει πέντε φορές λόγω φόβων για τις επιπτώσεις στην υποτονική βρετανική οικονομία και τον πληθωρισμό, ο οποίος παραμένει αυξημένος.
Από την Τετάρτη, οι εταιρείες θα πρέπει να προσκομίζουν πιστοποιητικά για υγειονομικές και φυτοϋγειονομικές εισαγωγές στα σύνορα του Ηνωμένου Βασιλείου. Ορισμένα αγαθά από τη Βόρεια Ιρλανδία θα υπόκεινται επίσης σε πλήρεις τελωνειακούς ελέγχους.
Το Λονδίνο είχε αναβάλει τους ελέγχους στις εισαγωγές μετά την αποχώρησή του από την τελωνειακή ένωση και την ενιαία αγορά της ΕΕ τον Ιανουάριο του 2021. Ωστόσο, οι βρετανικές εξαγωγές προς την ΕΕ υπόκειντο ήδη σε ελέγχους.
Μεγάλη ανησυχία
Ο Marco Forgione, γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εξαγωγών και Διεθνούς Εμπορίου, το οποίο εκπροσωπεί τους εισαγωγείς του Ηνωμένου Βασιλείου, λέει ότι οι περισσότερες εταιρείες ανησυχούν «πολύ» για τις αρνητικές επιπτώσεις.
«Πάνω από το 70% (των εταιρειών-μελών) ανησυχούν πολύ για τον αντίκτυπο αυτών των αλλαγών», δήλωσε ο Forgione στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων, επικαλούμενος έρευνα του οργανισμού.
Οι αλλαγές αυτής της εβδομάδας θα κοστίσουν στις βρετανικές επιχειρήσεις περίπου 330 εκατ. λίρες (388 εκατ. ευρώ) ετησίως σε πρόσθετες επιβαρύνσεις, σύμφωνα με εκτιμήσεις της κυβέρνησης.
Η συντηρητική κυβέρνηση του Βρετανού πρωθυπουργού Rishi Sunak επιμένει ότι αυτό δεν θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στον πληθωρισμό των τροφίμων.
Αυτό όμως δεν έχει διασκεδάσει τις ανησυχίες.
Δεν θα επηρεαστούν όλες οι εταιρείες με τον ίδιο τρόπο. Παρόλα αυτά υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία μεταξύ των παραγωγών φρούτων και λουλουδιών, οι οποίοι βασίζονται σε εισαγόμενα φυτά από χώρες της ΕΕ, ιδίως από την Ολλανδία.
Η Εθνική Ένωση Αγροτών του Ηνωμένου Βασιλείου υποστηρίζει ότι οι εν λόγω φυτοκομικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν «υπαρξιακή απειλή» από τις αλλαγές των κανόνων, ανέφερε η εφημερίδα The Guardian.
Η ολλανδική ένωση ανθοκαλλιεργητών VGB έστειλε επίσης επιστολή στο Λονδίνο για να εκφράσει την ανησυχία της.
«Οι καθυστερήσεις στους χρόνους διαμετακόμισης και η ανεπαρκής προσοχή στο χειρισμό αυτών των εμπορευμάτων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικές ζημιές και απώλειες», έγραψε η VGB, σύμφωνα με μέρος της επιστολής που μοιράστηκε με το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων.
«Χαμηλού κινδύνου» τριαντάφυλλα της ΕΕ
Η οργάνωση κατήγγειλε επίσης τον ανεπαρκή αριθμό σημείων συνοριακού ελέγχου και ζήτησε εκ νέου αναβολή, ενώ οι Βρετανοί βουλευτές ζήτησαν από την κυβέρνηση να εγγυηθεί ότι η γραφειοκρατία δεν θα σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν κόκκινα τριαντάφυλλα για την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου.
«Τα τριαντάφυλλα από την ΕΕ κατατάσσονται ως αγαθά χαμηλού κινδύνου και έτσι θα εξαιρεθούν από τους ελέγχους στα σύνορα και δεν θα επηρεαστούν από αυτές τις αλλαγές», δήλωσε η κυβέρνηση την περασμένη εβδομάδα.
Ωστόσο, δεν ήταν όλοι οι τομείς επικριτικοί απέναντι στους νέους ελέγχους του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ο τομέας της κτηνοτροφίας ήδη εκφράζει τα παράπονά του ότι οι εξαγωγές αντιμετωπίζουν σήμερα πολύ μεγαλύτερο έλεγχο κατά την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση από ό,τι οι εισαγωγές στην ΕΕ κατά την αντίθετη κατεύθυνση.
«Τα τελευταία τρία χρόνια, ως Βρετανοί αγρότες αντιμετωπίζουμε πλήρους εμβέλειας ελέγχους της ΕΕ στις εξαγωγές μας, ενώ η ΕΕ απολαμβάνει συνεχή εύκολη πρόσβαση στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου«», δήλωσε στο AFP η πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτών της Αγγλίας και της Ουαλίας Minette Batters.
«Αυτό δεν είναι μόνο ένα ζήτημα για την ανταγωνιστικότητα, με τους αγρότες μας να αντιμετωπίζουν πρόσθετο κόστος και γραφειοκρατία, αλλά και για τη βιοασφάλεια του έθνους μας».
Διαταραχή
Σε ένα βήμα παραπέρα, η κυβέρνηση σχεδιάζει φυσικούς ελέγχους στα σύνορα του Ηνωμένου Βασιλείου από τα τέλη Απριλίου.
Η Βρετανική Ένωση Επεξεργαστών Κρέατος (BMPA), ένας φορέας του κλάδου, προβλέπει ότι θα διενεργούνται «τυχαίοι» συνοριακοί έλεγχοι – αλλά «τα φορτία δεν θα απορριφθούν ή θα επιστρέφονται» κατά τη διάρκεια μιας αρχικής φάσης.
Ωστόσο, προειδοποιεί ότι υπάρχει «σημαντική πιθανότητα διατάραξης των αλυσίδων εφοδιασμού» από τον Απρίλιο, σύμφωνα με εκπρόσωπο της BMPA, επικαλούμενη την ανάγκη για περισσότερα κτηνιατρικά πιστοποιητικά.
«Όλες οι ενδείξεις που έχουμε είναι ότι υπάρχει έλλειψη κτηνιατρικής ικανότητας μεταξύ των χωρών εξαγωγής της ΕΕ», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Σχεδόν το ήμισυ του χοιρινού κρέατος που καταναλώνεται στη Βρετανία προέρχεται από την ΕΕ, σύμφωνα με την BMPA.
Ο Andrew Opie, διευθυντής τροφίμων και βιωσιμότητας στο British Retail Consortium, αναμένει ότι το κόστος θα αυξηθεί και ότι οι μικρότεροι παίκτες ενδέχεται να μην είναι πλήρως προετοιμασμένοι.
«Ενώ δεν αναμένουμε εκτεταμένα προβλήματα… θα υπάρξουν κάποιοι μικρότεροι προμηθευτές που μπορεί να μην είναι ακόμη προετοιμασμένοι για τις αλλαγές», δήλωσε ο Opie.
Ωστόσο, προειδοποίησε επίσης ότι «οι έλεγχοι θα δημιουργήσουν πρόσθετο κόστος για τους λιανοπωλητές» που έχουν ήδη αυξήσει τις τιμές λόγω του αυξημένου πληθωρισμού.
Μακροπρόθεσμα, η βρετανική κυβέρνηση προτείνει ένα απλουστευμένο σύστημα συνοριακού ελέγχου για την ανταλλαγή δεδομένων και την αξιοποίηση της νέας «έξυπνης» τεχνολογίας, όπως οι ανιχνευτές GPS.
Τα σχέδια αυτά «θα συμβάλουν στη μείωση του κόστους και των τριβών για τις επιχειρήσεις, γεγονός που με τη σειρά του θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της οικονομίας», σημείωσε ο Forgione του Ινστιτούτου Εξαγωγών και Διεθνούς Εμπορίου.